ՑԱՆԿԱՑԱԾ  ԿՐՈՆԱԿԱՆ  ՆՈՐԱՄՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ԵՆԹԱԴՐՈՒՄ  Է  ՇԵՂՈՒՄ

Թարգմանությունը

© Copyright (Հոգեբանական իրավունքները)

Դոկտոր Աբդուլ-Ռահման Աշ-Շիհա

Հոգեբանական իրավունքները պատկանում են հեղինակին, բացի անվճար բանելու դեպքում առանց որևէ փոփոխություններ անելուվ գրքում:

 Ներածություն

1. ՌԱԲ.   Որոշ  մարդիկ գերադասում են  թարգմանել ‘Ռաբ’ բառը ինչպես  ‘Տեր’:  Չնայած այն փաստին , որ վերջինս  Բիբլիական տերմին է , որը վերաբերվում է Ալլահի ստրուկին, Հիսուս Մարգարեյին , այս բառը , որը սահմանափակվում է ‘ տեր’, ‘առաջնորդ’,  ‘սեփականատեր’ կամ ‘ղեկավար’ թարգմանություններով , երբեք չի կարող   փոխանցել ‘Ռաբ’ տերմինի  եզրակացնող  նշանակությունը : Մեկ  այլ  թարգմանությամբ  ‘ Ռաբ’ տերմինը  նշանակում է  Արարիչ, Ձևավորող, Ապահովող, Մեկը , ումից բոլոր արարածները կախում ունեն , և Ով տալիս է մահ և կյանք:

2. ԴԻՆ.  Բառը   թարգմանված է  ինչպես  կրոն, որը  արաբերենում  սովորաբար վերաբերվում է  և հասարակական և անձնական   կյանքի ուղղուն:  Այդ տերմինը  ներառում  երկրպագումը, քաղաքական գործունեությունը,  հիգիենայի  և էթիկետի  վարքի  բանաձևը:

3. Սալալահու ալեյհի ուա սալլամ.   Որոշ մարդիկ  այն թարգմանում են   ինչպես ‘խաղաղություն  նրան’:  Այս  թարգմանությունը  սխալ է ,  ճիշտն  է ‘ թող Ալլահը   մեծացնի  իր ուշադրությունը  և  տա  նրան  և նրա  մերձավորներին  ապահովություն  և անվատանգություն   ամեն  նսեմացումից :’

Ամեն  փառքը Ալլահին ,  Ում  օգնությունը, թողությունը ,  առաջնորդումը    և պաշտպանությունն   ենք  մենք   խնդրում  մեր իսկ  մեղքերից  և վատ  արարքներից :  Նրան,  ում  Ալլահը  ուղղորդում է , ոչ ոք չի կարող   սխալ ճանապարհի դնել , իսկ նրան ,  ում  Նա սխալ ուղղու  է դնում , ոչ ոք չի կարող ետ բերել :  Ես վկայում եմ , որ  չկա ճիշտ աստված  արժանի  երկրպագման  բացի  Ալլահից , Ով չունի զուգընկեր  և ես  վկայում եմ , որ Մուհամեդը Ալլահի ստրուկն է և  Նրա Մարգարեն: Թող Ալլահը  մեծացնի  իր ուշադրությունը  և  տա  նրան և նրա մերձավորներին , հետևորդներին և նրանց , ովքեր նրա ուղղու վրա են  ապահովություն   ամեն չարիքից և անվտանգություն  Հարության Օրը :

Դինին  վերաբերվող հարցերը պիտի ընդունել առանց  որևէ կասկածի նշույլի:  Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց.

«Եվ ինչ որ  Մարգարեն, ((Մուհամեդը)( Խ.Ա.Ո.Ն)) տալիս է քեզ  , վերցրու , և ինչ որ  նա արգելում է քեզ , ետ կանգնիր դրանից և վախցիր  Ալլահից : Ճշմարիտ , Ալլահը խիստ է պատժի մեջ :» (59:7)

Մարդ  պիտի  հետևի Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն) առաջնորդմանը  այս  հարցերում , և չպիտի անի 'իջտիհադ' (այսինքն , ջանք գործադրել հասնել  կառավարման,)  մի  պարագայում , որում այդ թույլատրելի չէ:  Ամենաբարձրյալ Ալլահը ասաց. 

«« Ասա,  « Եթե  դու իրոք  սիրում ես Ալլահին , ապա  հետևիր ինձ , Ալլահը կսիրի քեզ  և կների քո մեղքերը : Եվ  Ալլահը Ամենաներող  և Ամենագթասիրտն է :»» ( 3:31)

Իմանի( Հավատքի)  զրոյականացման պարագաներից մեկը,  ինչպես  նշել է  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  նրա ուղղուն  չհետևելն է:  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) ասաց.

«Ձեզանից  ոչ  ոք  չի  հավատա , մինչ    նրա  ցանկությունները  չհամապատասխանեն  այն  բանին , ինչով ես եկել եմ :» (Բայհակի)

 Մուսուլմանը  պիտի  ձեռնպահ  մնա  կեղծ  պնդումներից,  որոնք կարծես  Դինի մասն են ,  քանի  որ  այս  կշեղի  ճանապարհից , որը   և կառաջնորդի  Դժոխք:  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«Ով  նորամուծություն  է բերում  Դինի  հարցերում ,  որոնք  այնտեղ չկան , կմերժվի :» (Բուխարի# 2550)

Շատերը ,  ովքեր  իրենց մուսուլման  են  հայտարարում ,  անում են  երկրպագման  գործողություններ ,  որոնք հակասում  են  Իսլամի  ուսմունքին ,  կամ նրանք   իրագործում  են որոշ  նորամուծություններ ,  որոնք   ոչ մի  հիմք  չունեն   Ալլահի  Դինում ,  նրանք  հետևում  են  իրենց  ցանկություններին  և  կրքերին:  Նրանք  մեղադրվում  են  Ամենաբարձրյալ  Ալլահի  խոսքերով.

«Դու տեսե՞լ  ես( Օ, Մուհամեդ ), նրան , ով  իրեն իլեհ  (աստված )է վերցրել  իր իսկ ցանկությունները : Դու կլինե՞ս  վաքիլ (նրա գործերին տնորինող կամ  դիտորդ ) նրան :» (25:43)

 Եթե  այս  նորամուծությունները  իրագորործողը  մեկուսացված է ,  խնդիրը  ավելի  քիչ վտանգավոր  է,  չնայած ընդհանրապես   խրախուսվող  չէ :  Սակայն ,  իրականում   նորամուծությունների իրագործումը   բացասաբար է ազդում   Մուսուլմանների  ընդհանուր  միության  վրա,  որտեղ   որոշ  մարդիկ   խրախուսում  կամ  համաձայնվում  են  դրա  հետ ,  կամ  կարեկցում  են  այդ մարդուն :

Նորամուծությունների  իրագործումը  կմասնատի  մուսուլմաններին  և  նրանց  ետ  կպահի  Ալլահի  Դինից :  Ավելին ,  դրանք  բացասաբար  կազդեն  ոչ մուսուլմանների  վրա ,  երբ  նրանք  տեսնեն մարդկանց ,   ովքեր   գործում  են   ոչ  ռացիաոնալ  և  Իսլամին  հակասող  ոգով: Այս  նրանց  կտարհամոզի  Իսլամից  և  նրանք   կհամարեն  Իսլամը  ինչպես ցանկացած  ուրիշ  կրոն ,  որը  հիմված  է  կեղծ  և  անտրամաբանական  հավատքի  վրա : 

 Նորամուծություններ  իրագործող  մարդիկ  կարող  են  բաժանվել  երեք  խմբի.

1-ին  Խումբ.  Մարդիկ ,  ովքեր   հետևում  են  նորարարություններին   Դինում,  իրենց  անիմացության պատճառով :   Իսլամը  չի  արադարացնում   այսպիսի  մարդկանց ; Անիմացությունը  պիտի  լուծվի  և  բուժվի :   Մարդ  չի  կարող  գործել  ըստ  իր  կրքերի :  Ալլահն  ասում  է .

«Այսպիսով  հարցրեք  Հիշատակող  մարդկանց , ((Գրերի , Թորայի, Ինջիլի ,  (Ավետարանի )) եթե  դուք չգիտեք:» (21: 7)

Մարդիկ  ,  ովքեր   հետևում  են  նորարարություններին  կուրորեն ,  հետևելով  նրանց ,  ովքեր  իրենցից  առաջ էին ,  նույնպես  մտնում  են  այդ  խմբի  մեջ :  Ալլահն   ասում  է .

««Եվ  երբ  ասում  են  նրանց .«ետևիր նրան ,  ինչ  Ալլահն  է ուղարկել« նրանք  ասում  են « Ոչ ,  մենք կհետևենք այնին ,  որին  մեր  հայրերն  են  հետևել :»  Նրանք  այդպես կանեն ,  նույնիսկ  եթե Շեյթանը  հրավիրի  նրանց  Կրակի   տանջանքների :»» (31:21)

Հետևելով   նորամուծություններին  ,  որոնք  հակասում  են  Շարիաթին ,   այս  մարդիկ   շեղվում  են,  որը  հաջողություն  չի  բերի  նրանց :  Հետևել  ավելի  քիչ  երկրպագման ,  ավելի  լավ  է և  պարգևատրելի  ,  քան   հետևել  շատ  նորարարությունների:  Ալլահն  ասում  է .

«Ջանալ  (աշխարհիկ  կյանքում երկրպագելու  ուրիշին  բացի  Ալլահից ,) հոգնեցուցիչ է , (հետագա  կյանքում  լի  նվաստացումներով ):  Նրանք  կմտնեն  տաք ,  եռացող  Կրակ :» (3:4)

2-րդ  ԽՈՒՄԲ.Մարդիկ ,  ովքեր   փնտրում   են   մատերիալիստական   շահ: Նրանք  օգտվում  են  մարդկանց  անիմացությունից  ,  հասնելու  իրենց  նպատակներին : Այսպիսի  մարդիկ  հեռու  են  Դինից  և  ոմանք  նույնիսկ  կեղծ  կերպով  համարվում  են  մուսուլմաններ ,   երբ  իրականում ,  Իսլամը  անմեղ  է նրանցից:  Նրանք աղավաղում  և  փչացնում  են  Իսլամի պատկերը  իրենց  նորարարություններով:  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց  այս  մարդկանց  մասին :

«Ամենավատագույն  ստրուկը  նա  է ,  ով   գործում  է փնտրելով  աշխարհիկ  շահույթ , մինչդեռ  նա այդ  պիտի  աներ  հանուն  Ալլահի:  Ամենավատագույն   ստրուկը   նա  է ,  ով   հաստատում  է  կասկածելի   հարցեր  և   օրինականացնում  է  անօրինականը :»  (Հակիմ#  7885)

3-րդ ԽՈՒՄԲ. Իսլամի  թշնամիները  և  նրանք ,  ովքեր  ամեն  ինչ  անում  են  նորարարություն  մտցնելու   կրոնական  հարցերում ,  որպեսզի   բաժանեն   Մուսուլմանական  Ումման (ազգը):  Նրանք  աջակցում  են   նորարաություն  անող  մարդկանց  ֆինանսապես ,  ստեղծում   են  նոր  աղանդներ ,  որը  տարբեր  է   Ահլուս- Սուննա ուա –Ջավուահից ,  կապված  Ակիդայի  և  աստվածաբանության  հետ :  Այս  բանով  Իսլամի  թշնամիները  կհասնեն  իրենց  նպատակի , այսինքն  պահել  Մուսուլմաններին  իրենց  Ակիդայից  և  Դինից  նվազագույն  կորուստով :

 Նորարարությունը  Դինում  Շեյթանի   մեթոդն է  մարդկանց  շեղելու  ուղղուց:   Իբն  Աբբասը,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով , ասաց  կապված   Ալլահի  խոսքերի  հետ .

« Դուք  չեք թողնի  ձեր  աստվածներին ,  ոչ  էլ   դուք  կթողնեք  Ուադին, Սուվային, Յաղութին , Յաուքին, Նասրին, (կուռքերի  անուններ  են) :» (71:23)

« Սրանք  Նոյի   բարեպաշտ  մարդկանց  անուններն  են : Երբ  նրանք  մահացան ,  Շեյթանը  խրախուսեց  նրանց   կանգնեցնել  արձաններ  իրենց   վայրերում ,  որպեսզի  նրանք  կարողանան   հիշել  նրանց   և  նրանք  կոչեցին  այդ  արձանները  իրենց  անուններով  և  դրանք չէին  երկրպագվում   մինչ  այս  մարդիկ  չմահացան  և  այդ  մոռացվեց:»  ( Բուխարի # 4636)

Իմամ  Իբն ալ-Քայիմը , թող  Ալլահը  գթա  նրան,  ասաց.[1] « Շեյթանը   փորձում  է  ոչնչացնել  Ադամի  որդուն  յոթ  փուլերից  մեկում :  Դրանցից  որոշները ավելի  ուժգին  են  մյուսից : Շեյթանի  չի  փորձի   ոչնչացնել  նրան  մյուս  փուլում ,  մինչ   տանուլ  չի  տա  նախորդում:»  Այդ  փուլերն  են.

1-ին ՓՈՒԼ.  Ալլահին  ,  Նրա  Դինին, Անուններին , Մարգարեներին  և  Հարությանը  չհավատալու  փուլը:  Եթե   Շեյթանին  հաջողվի  շեղել  ստրուկին  այս  փուլում ,  նրա  թշնամությունը  նվազում է  և նա  հանգստանում  է:  Եթե  ստրուկը  հաջողության   հասնի  և  գոյատևի   այս  փուլում  , Շեյթանը  կփորձի  ոչնչացնել  նրան  մյուս  փուլում :

2-րդ Փուլ.  Բիդայի  (կրոնական  նորարարությունների)  փուլ, որը  ներառում է  Մարգարեյի  Ճշմարտության  չհավատալը և  բացի  Ալլահից  ուրիշին  երկրպագելը : Երկրպագում  են  կուռքերին  և  դրա  նման  բաների : Շեյթանը  ուրախանում  է ,  երբ  անձը  զիջում  է  այս  փուլում  Բիդային,  Դինի  բնույթից և  ստիպում  է մերժել  այն :

Ավելին,  նա ,   ով  հետևում  է  նորարար  կրոնական  գործերին , չի  զղջում,  այլ  հակառակը ,  հրավիրում  է  մարդկանց  դեպի  իր  Բիդա:

 Նորարար կրոնական  գործունեությունը   ստիպում  է ստեր  ասել  կապված  Ալլահի հետ  և  խոսել  առանց գիտելիքների,  որը  բացահայտ  բախվում  է Սուննային : Հետևելով փոքր  Բիդայի,  մարդ  անցնում  է մեծի:  Այսպես  մարդ  հաստատուն  ջնջում  է  Իսլամի   հիմունքները :

Գիտնականները   միայն  գիտեն  Բիդայի  գործունեության  իրական   վտանգը :  Եթե  անձին  հաջողվում  է  գոյատևել այս  փուլում  հետևելով  Սուննային  և  ճիշտ  հասկանալով  այդ ,  ինչպես  հասկացել  են  բարեպաշտ  նախորդները,  Շեյթանը   կփորձի  ոչնչացնել  նրան  հաջորդ  փուլում :

3-րդ ՓՈՒԼ .  Մեծ  մեղքերի  փուլ:  Եթե  նա  ի  վիճակի  է ոչնչացնել  ստրուկին  այս  փուլում ,  նա  կգեղեցկացնի  արարքը   և  միգուցե  կստիպի   նրան  ասել  հետևյալը. «  Ոչ  մի  մեղք  չի  վնասի Տաուհիդին  (հիմնական  հավատքին)  ինչպես  ոչ մի  լավ  արարք  շահեկան  չի  լինի ,  ով  ընկել  է Շըրկի ( Ալլահին  զուգընկեր  տալու)  մեջ:» Եթե  մարդ  հաջողակ  է և  գոյատևում  է  այս  փուլում ,  Շեյթանը  կփորձի  ոչնչացնել  նրան  հաջորդ  փուլում :

4-րդ ՓՈՒԼ.  Փոքր  մեղքերի  փուլ. Շեյթանը  կստիպի  մարդուն  նվազեցնել  այս  մեղքերը  շշնջալով  նրան. «   Վախ  չկա  ,  մինչ  դու  քեզ  ետ  ես  պահում   մեծ  մեղքերից ...  դու  գիտե՞ս ,  որ  փոքր  մեղքերը   կքավվեն,  ետ  մնալով  մեծ  մեղքերից:» Շեյթանը  նրան  կհամոզի ,  որ   վնաս  չկա  փոքր  մեղքեր  անելուց ,  մինչ  նա  մշտապես  չի  անում  դրանք :   Անձը ,  ով  մեծ  մեղք  է գործել  և  զղջացել  է  և  վախենում  է  այն  բանից ,  ինչ  արել  է ,  ավելի  լավ է  քան  նա ,  ով  պարբերաբար  փոքր  մեղքեր  է գործում ,  որը  վերածվում  է  մեծ  մեղքի :  Մշտական  զղջումը  չեզոքացնում  է  մեծ  մեղքերը , իսկ   փոքր  մեղքը  մնում  է  այդպիսին  , երբ  մարդ  մշտապես գործում  է :

Մարգարեն  ասաց.

«Զգուշացեք  փոքր  մեղքերից ,  այն  նման է  մարդկանց ,  ովքեր  կանգնել  են  հարթավայրում ,  նրանք  սփռվում  են  փայտ  բերելու , մինչ  կրակ  են  անում  և  հաց  են  պատրաստում :   Ամեն  անգամ  ,  երբ  մարդ  փոքր  մեղք  է գործում  ,  այն  ոչնչացնում  է  նրան :» ( Ահմեդ  #22860)

 Եթե  ստրուկը  հաջողության  է  հասնում  և  գոյատևում  է այս  փուլում ,  լինելով  զգույշ  և  զղջում  է  Ալլահին  և  լավ  արարքներ  է  կատարում ,   ապա  Շեյթանը  կփորձի  ոչնչացնել  նրան  հաջորդ  փուլում :

5-րդ ՓՈՒԼ.  Օրինական  բաներով տարվելը, որում  չկա  մեղք : Շեյթանը  մարդուն  զբաղված  կպահի  ,  տարվելով  օրինական  բաներով ,  որպեսզի  նա  ետ  մնա  Ալլահին  երկրպագելուց :  Դրանից  հետո  նա նրան  կուղղորդի   ձեռնպահ  մնալ  Սուննայից  և  հետո  պարտադիր  գործունեություններից :  Եթե  ստրուկը  հաջողության  հասնի  և  գոյատևի  այս  փուլում   հասկանալով  երկրպագման  հզորությունը, Շեյթանը  կփորձի  ոչնչացնել  նրան  հաջորդ  փուլում :

6-րդ ՓՈՒԼ.  Փուլ , որտեղ  ստրուկը  զբաղված  է արարքներով ,  որոնք  ավելի  քիչ  պարգևատրելի  են :  Շեյթանը  կխրախուսի  ստրուկին  գործել  որոշակի  գործողություններ  և կգեղեցկացնի  դրանք    և  ցույց  կտա  նրան  մեծ  պարգև  ,  որպեսզի  զբաղեցնի  նրան  դրանցով   և  ետ  պահի  արարքներից ,  որոնք  ավելի  շահավետ  են :   Երբ  Շեյթանը  ձախողվում  է   այդ  հարցում  ,  նա   փորձում  է  կաշառել  լիիրավ  պարգևով : Այնուամենայնիվ ,  նա  զբաղեցնում  է  նրան  ավելի  նվազ  պարգևատրվող   արարքներով  և  ետ  է պահում   մեծ  պարգևատրվող  արարքներից : Նա  ետ է պահում  նաև  ամենաաստվածահաճո  արարքներից :

7-րդ ՓՈՒԼ. Եթե  Շեյթանը  ձախողում է   վեց  փուլերում ,  նա  փորձում  է   վնասել  մարդուն  ամեն  հնարավոր  միջոցներով :  Նա  կարող  է  հավաքել  իր  մարդկանց  և  հետևորդներին  և  ուղղել    այդ  մարդու  դեմ :  Մարգարեները  և  առաքյալները   անվնաս  չեն  մնացել  դրանից :  Մարդ  պետք  է  համբերատար  տանի  ամենը ,  քանի  որ  հաղթանակը  և  հաջողությունը  կապված  են  համբերությամբ :

Բիդայի  վատագույն  արդյունքը Մարգարեյի  հասցեյին  արված  ստերն  են :  Սա  մահացու  մեղք  է ,  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«Իմ  մասին  սուտ  տարածելը , նույնը չէ  ցանկացած  մարդու  դեմ ստի  պես :  Ով  ստում  է  իմ  մասին,  թող  համոզված  լինի  նրա  տեղը Դժոխքի  Կրակում  է :» (Բուխարի 1229)

 Մեծ  ուղեկցորդ  Աբդուլահ իբն Մասուդը ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով ,  ասաց. «  Հետևեք  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)   առաջնորդմանը  և  մի  արեք  նորարարություն, որպեսզի  դուք  բավարարվեք :»

Որքան  հիասքանչ  են  Աբդուլահ իբն Մասուդի  խոսքերը :  Գիտակից  մարդը  պիտի  մտածի  այս  պարագայի  մասին :  Իրոք,  Մարգարեյի  խրախուսանքին  արժանի  արարքները   կբավարարի  մարդուն  ամեն  ձևով և  ոչ  մի  պատճառ  չի  լինի  անրադառնալ  Բիդային :

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Արարքը  կդիտվի  նվիրվածությամբ , որոշակի  ժամանակ: Այսպիսով ,  ով  հետևում  է իմ  Սուննային  նվիրվածությամբ,  կառաջնորդվի  և  ով  կհետևի  ուրիշ  բանի  քան  այդ , կկործանվի :» ( Իբն Խուզեյմա 2105)

 ԱՉԴՅՈ՞Ք    ԻՍԼԱՄԻ   ԴԻՆԸ   ԼԻԱՐԺԵՔ  Է

Հայտնի է ,  որ  Իսլամի   Դինը  լիարժեք  է ,  ինչպես  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը   ասում  է .

«Այս  օրը , ես   կատարյալ  եմ   դարձրել  ձեր   Դինը  ձեզ  համար ,  ավարտել  եմ  Իմ  Գթասրտությունը  ձեզ  և  ընտրել  եմ  Իսլամը  ինչպես  ձեր  Դին , ձեզ  համար :» (4:3)

Այն  հասցեագրված  է  մարդու  աշխարհիկ    և  Հանդերձյալ  կյանքի  բոլոր  պայմաններին : Ալլահն  ասում  է .

«Եվ  Մենք  ուղարկել  ենք  ձեզ  Գիրք , (Ղուրան )ինչպես  ամեն  ինչի  օրինակ,  առաջնորդություն,  գթասրտություն  և  լավ  լուր  նրանց ,  ովքեր  հանձնել  են  իրենց  (Ալլահին  ինչպես  մուսուլմաններ ):» (16:89)

 Շարիաթի  ցանկացած  հարց ,  որը  պարզաբանված  չէ   Իսլամական  Օրենքի  առաջին  աղբյուրում,  որը  հանդիսանում  է Ղուրանը,  պարզաբանված  է  Իսլամական  Օրենքի  երկրորդ  աղբյուրում ,  որը  Սուննան  է :  Սուննան  ներառում  է Մարգարեյի  մեջբերումները ,  գործողությունները ,  խրախուսանքները ,  որոնք  հաղորդված  են  մեզ:  Ալլահն  ասում  է .

«Եվ  Մենք  նույնպես  քեզ .( օ, Մուհամմեդ )ուղարկել  ենք  հիշեցում  և  խորհուրդ  (Ղուրան) ,  որ  դու  պարզ  կարողանաս  բացատրել  մարդկանց  ինչ  է  նրանց  ուղարկվել և  որ  նրանք  կարողանան  մտածել :» (16: 44)

 Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  պարզաբանել  և  ցույց  է տվել  իր  Ումմային  ամեն  բարիք  և  զգուշացրել  ամեն  չարիքից :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Ինձանից  առաջ  չկա  մարգարե ,  ով  պարտադրված  չի  եղել  պարզաբանել  իր  Ումմային  բարիքը ,  որը  նա  գիտի  և  զգուշացնի  չարիքից ,  որը  նա  գիտի :» (Մուսլիմ )

 Ով  չի  հավատում  այս  ամենին , չի  հավատում  Ղուրանին,  որը  լուսաբանվել  է  Մարգարեյին( Խ.Ա.Ո.Ն)

Դինում  նորարարը  հավատում  է ,  որ  Ալլահի  Դինը  անավարտ է  և  անուղղակի  ձևով ,  նա  ասում  է  ,  որ  նա  է  ավարտուն  տեսքի  բերում  այն  իր  նորարարությամբ :

Դինում  նորարարը   մեղադրում  է Մարգարեյին  (Խ.Ա.Ո.Ն )  թերացման  մեջ ,  որովհետև  նա  չի  հասցրել  Ուղերձը  պատեհ  ձևով :   Նա  անուղղակի  ասում  է .« Իսլամը  այս  նորարարության  կարիքը  ունի ,  որում  Մարգարեն  թերացել  է , և  ես  կլրացնեմ  Դինը  այս  նորարարությամբ :»

Մարգարեն (Խ. Ա.Ո.Ն)  ասաց.

« Ես  թողել  եմ  ձեզ  պարզ  ուղղու վրա  ,  նրա  գիշերը  ինչպես  նրա  ցերեկն  է  և  ոչ  ոք  չի  շեղվի  դրանից , բացի  այն  մարդուց ,  ով  կխորտակվի :» (Հակիմ)

 ԴԻՆԻՆ ՈՐևԷ  ԲԱՆ  ԱՎԵԼԱՑՆԵԼԸ  , ՈՐԸ   ՎԱՎԵՐ ՉԷ  ՈՉ  ԱԼԼԱՀԻ ,  ՈՉ  ԷԼ  ՄԱՐԳԱՐԵՅԻ  ԿՈՂՄԻՑ.

Ամենաբարձրյալ  Ալլահը ասաց.

«Այո,  ով  իրեն  հնազանդել  է Ալլահին  և  նա  մուշհին  է  (բարի  արարքներ  կատարող ),   ապա  նրա  պարգևը  իր  Ռաբբի  (Ալլահի)  հետ  է ,   այդ  մարդուն  չի  լինի  վախ,  ոչ  էլ  նրանք   կտխրեն :» (2:112)

Այս  նշանակում  է ,  որ  մարդ ,   ով  անկեղծ   գործում  է  հանուն  Ալլահի  և  այդ  ամենը  անում  է  ըստ  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն ) Սուննայի,  մեկն   է ,  ով  կմտնի  Ջեննա  (Դրախտային  Այգիներ) :[2]

Իմամ  Ահմեդը , թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով,   հաղորդեց ,  որ Աբդուլահ  իբն  Մասուդը  ասել  է. ««Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  նկարեց  գիծ  և  ասաց, «  Սա  է Ալլահի  ուղղի»  և  հետո  նա  նկարեց  փոքր  գծեր  աջ  և  ձախ  դրանից   և  ասաց. « Սրանք  ուղղիներ  են ,  որից  ամեն  մեկում  Շեյթանը  կանչում  է  մարդկանց :»  Հետո  նա  ընթերցեց  Ալլահի  խոսքերը .«  Եվ  իրոք ,  սա  Իմ  Ուղիղ  Ճանապարհն  է ,  այսպիսով  հետևեք  դրան  և  մի  հետևեք ( ուրիշ)  ճանապարհներ,  քանի  որ  նրանք  կշեղեն  Իր  Ուղղուց: Այս Նա  հրամայել  է  ձեզ ,  որ  դուք  կարողանաք  դառնալ  ալ- մութաքուն  (բարեպաշտ):» (Իբն  Հիբան# 6)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  նույնպես ասաց.

«Իրոք ,  ճառերի  ամենաճշմարտացին  Ալլահի  Գիրքն է ,  իսկ  ամենալավ  առաջնորդումը, Մուհամեդի (Խ.Ա.Ո.Ն ) առաջնորդումը ,  իսկ  ամենաչարիքը  նորարարություններն  են ,  ամեն  (կրոնական)  նորարարություն  Բիդա  է ,  իսկ  ամեն  Բիդա,  տարանջատում  և  ամեն  տարանջատում  կտանի  Կրակ:» (Իբն  Խուզեյմա# 1785)

Կրոնական  գիտելիքներից  զուրկ   խոսքերի  լրջությունը  և  վտանգը  ակնհայտ  է  Ղուրանի  տարբերակներից  և  Մարգարեական  Սովորույթներից :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

«Եվ ( բոլոր)  Գեղեցիկ  Անունները  պատկանում  են  Ալլահին ,  այսպիսով  կոչեք  Նրան  դրանցով ,  և  լքեք  այն  մարդկանց  շրջապատը ,  ովքեր  ստում  կամ  մերժում  են ,  (կամ  անվայել  խոսքեր  են  ասում  ընդդեմ)  Նրա  անունները :  Նրանք   կհեռացվեն ,  այն   բանի  պատճառով ,  ինչ  սովոր  են  անել:» (7: 180)

Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  նույնպես  ասաց.

« Եվ  մի  հետևեք  նրան ,  ինչի  մասին  գիտելիք  չունեք:  Իրոք  լսելը ,  տեսնելը  և  սիրտը   ամենի  մասին   կհարցվեն :» ( 17:36 )

Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  նույնպես  ասաց.

« Կամ  ունենալ  զուգընկեր  (կեղծ  աստվածներ ) Ալլահի  հետ ,  ովքեր կազմել  են  նրանց  համար  Դին ,  որը  Ալլահը  չի  թույլատրել :»  (42:21)

Ով   նորարարություն կամ  գործունեություն   է  մտցնում  Ալլահի  Դինում ,  օրինականացնում  է  որևէ  բան  , ինչ  անօրինական  է  Իսլամում,  կամ  անօրինականացնում  է  ինչ  օրինական  է  ,  նա  դառնում  է  անհավատ , եթե  չմեղանչի:  Այս  հաղորդել  է  Մարգարեյի  (Խ.Ա.Ո.Ն)  հադիթը ,  որում  նա  բացատրում  է Ալլահի  խոսքերը :

«Նրանք  (Հրեաները  և  Քրիստոնյաները ) վերցրել  են  իրենց  ռաբբիններին  և  վանականներին  որպես  իրենց  աստվածներ  Ալլահի  փոխարեն :» ( 9: 31)

Նա  ասաց.

«Նույնիսկ  եթե  նրանք  չեն  երկրպագում  նրանց  բացահայտ,  բայց   նրանք  օրինական  են  համարում  այն ,  ինչ  իրենց  ռաբբիները  և  վանականները  օրինականացնում  են  և  անօրինական  են  համարում  այն ,  ինչ  իրենց  ռաբբինները  և  վանականները  համարում  են  անօրինական :» (Թիրմիզի #3095)

Այս  խիստ   զգուշացումը  ներառում  է  նրանց ,  ովքեր  հետևում  են  ուրիշներին   հայտարարելու  որոշ  բաներ  օրինական  կամ  անօրինական ,  երբ  դրանք  այդպիսին  չեն :

Շեյխ  Աբդուռռահմեն  աս- Սաադին,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց. « Նրանք ,  այսինքն  ռաբբինները և  վանականները  օրինականացնում  են  իրենց  մարդկանց  համար  օրենքներ  և  բանավոր  կանոններ ,  որոնք   ստում  են  Մարգարեների  Դինը և  մարդիկ  հետևում  են  նրանց :  Նրանք  մեծարում  են  իրենց  շեյխերին  և  սուրբ  մարդկանց ,  ինչպես  կվերցնեն  նրանց  որպես   աստվածներ,  բացի  Ալլահից :  Մարդիկ  կզոհաբերեն  կենդանիներ , կխնդրեն  և  կաղերսեն  նրանց :» [3]

 Ի՞ՆՉ   Է  ԲԻԴԱՆ

Որպեսզի  հասկանանք   Բիդայի  իմաստը ,  մենք  պետք  է  իմանանք  ինչ է   ներառում Սուննան :

Իմամ  Իբն  Ռաջաբը ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց.  Սուննան  հետևվող  ուղղին  է :  Այն  ներառում  է  ինչին  Մրագարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) և  նրա  Խալիֆները   հաստատուն  են  եղել  հիմնական  հավատքից ,  գործողություններից  և  խոսքերից :  Սա  է  լիակատար  Սուննան:»[4]

Հետևել  և  հավատարիմ  մնալ  Սուննային,  հիմնական  հավատքին,  գործողություններին  կամ  խոսքերին  պարտադիր  է :  Ալլահն  ասում  է.

«Իրոք  Ալլահի  Մարգարեյի ( Մուհամեդի  )(Խ.Ա.Ո.Ն ) մեջ  կա  լավ  օրինակ  հետևելու  նրանց  համար ,  ովքեր  հուսով  են  հանդիպել  Ալլահին  և  Վերջին  Օրը  և  հիշատակում   են Ալլահին  շատ :» (33:21)

Մարգարեն  նույնպես  շեշտել  է Սուննային  հետևելու  անհրաժեշտությունը :  Նա  ասաց.

«Ես  խորհուրդ  եմ  տալիս  ձեզ  վախենալ  Ալլահից  և  լսել  և  ենթարկվել ,  նույնիսկ  եթե   Աբիսինյան  ստրուկը   իշխանություն   ունի  ձեզ  վրա ,  քանզի  իրոք ,  նրանք ,  ովքեր   ապրում  են , վկա  կլինեն  շատ  տարբերությունների ,  այսպիսով  հավատարիմ  մնացեք  իմ  և Խալիֆների  Սուննային : Խիստ  հավատարիմ  եղեք  դրան :  Բռնեք այն սեղանատամներով :  Զգուշացեք  նորարարություններից :  Ամեն ( կրոնական ) նորարարություն  տարանջատում  է  և  ամեն  տարանջատում   տանում  է Դժոխային  Կրակ:» (Իբն  Հիբան# 5 )

 Իբն  Տայամիյան ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան  ասաց.[5] « Մուհամեդը Խ.Ա.Ո.Ն  եկել  է մարդկանց  և Ջիների  համար ,  պարզաբանելու  հարցեր ,  որոնք  կապված են  Դինի  հետ , այնպիսիք  են ,  ինչպիսիք  են  հիմնական  հավատքը , Շարիաթի  նպատակները  և  այլն :  Ոչ  մի  Ակիդա  չի  ընդունվի , բացի  նրա  Ակիդայից ,  և  ոչ  մի  Շարիաթ  չի  ընդունվի ,  բացի  նրա  Շարիաթից:   Ոչ  ոք  չի  ճաշակի  Ալլահի  մոտիկ  լինելը ,  Նրա  հաճույքը  և  Ջեննան,  բացի  ընդունելով  և  լիովին  հետևելով  նրան  իր  խոսքերում,  գործողություններում  և  մեղքերից  խուսափելով :»

Ամենաբարձրյալ  Ալլահը ասաց.

«Անկասկած, իրոք  Ալլահի  աուլիյային , (այսինքն նրանց ,  ովքեր  հավատում  են  նրա Միակ լինելուն  և  վախենում  են  նրանից , խուսափում  են մեղքերից  և  վատ  արարքներից  ,  որոնք  արգելված են ,  և  սիրում  են  Ալլահին ,  ներկայացնում  են  լավ  արարքներ,  որոնք  նա  հրամայել է  անել ),  ոչ  մի  վախ  չի  լինի նրանց ,  ոչ  էլ  նրանք  կտխրեն : » (10: 62)

Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

« Օ,  Մարդկություն. Մենք  արարել  ենք  ձեզ  էգից  և  արուից , և արել  ենք  ձեզ  ցեղեր  և  ազգեր ,  որպեսզի  դուք իմանաք  միմյանց :  Իրոք ,  Ալլահի  հետ ձեզանից  ամենապատվելին  նա  է ,  ով  ունի  Ատ- Տակվա , (այսինքն  Մուտակուն) : Իրոք  Ալլահը  Ամենաիմացող  և  Տեղյակն է :» (49: 13)

ՏԱԿՎԱ,  այսինքն բարեպաշտությունը  ձեռք  է բերվում ,  երբ  մարդ  հետևում  է  երկրպագման  գործողություններին , ըստ  Սուննայի, Ալլահի  պարգևը  հուսալով ,  Նրա  պատժից  վախենալով  և  անհնազանդությունը  մերժելով:  Վալին , բարեպաշտ  մարդը  , երբեք  չի  զգա  Ալլահի մոտիկ  լինելը ,  մինչ  չկատարի  Ֆարդ, (պարտադիր ) գործողությունները  և  պարտավորությունները :  Նա  պիտի  հետևի  նաև  Նաֆլին , (օժանդակ բարի  գործողություններին) :  Ալլահն  ասում  է .

Ամենասիրելի  բանով ,  որով  Իմ  ստրուկը  գալիս  է  մոտիկ  Ինձ , այն լավ բանն  է ինչ  ես   տվել  եմ  նրան , և  Իմ  ստրուկը  մոտիկ  է գալիս  Ինձ  կատարելով  այդ  օժանդակ  բարի  գործողությունները , մինչ  ես  սիրում  եմ  նրան...:» (Բուխարի)

ԲԻԴԱ. Լեզվաբանորեն  վերաբերվում  է   նորարարություններին , նորություններին ,  որոնք  մինչ  այդ  գոյություն  չունեյին : Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

«Երկնքի  և  երկրի  Բադեեն[6]: Երբ  Նա  որոշում  է  խնդիրը ,  Նա  միայն  ասում  է դրան .« Եղիր» և  այլ  լինում է :»» (2: 117)

Շեյխ  Աբուռռահմեն  աս-Սադին,  թող Ալլահը  գթա  նրան,   ասաց. «Բադեե,  նշանակում  է  դրա  արարողը,  ծնունդ տվեղը , այնպես ,  որ  Նա  ստեղծել  է  դրանք  կատարյալ:»[7]

Ալլահն  նույնպես  ասաց. «« Ասա, Օ,  Մուհամեդ .«  Ես  նոր  Մարգարե  չեմ:»» (46:9)

Նշանակում է,  որ  ես  առաջինը  չեմ ,  ով  եկել  է  Ալլահի  ուղերձով  մարդկությանը ,  ինձ  նախորդել  են  շատ  մարգարեներ:  Եվ  երբ  ասում  են .« Այսինչը  կամ  այնինչը  նորարարություն  է  արել  բիդա,  այդ  նշանակում  է  ,  որ  նա  նախաձեռնել  է մեթոդ ,  որը  ոչ  ոք  չի  նախորդել:»

 ԲԻԴԱՆ  ԿԱՐԵԼԻ  Է ԴԱՍԱԿԱՐԳԵԼ  ԵՐԿՈՒ  ԽՄԲԵՐԻ.

1-ին ԽՈՒՄԲ.  Կրոնական  Բիդա,  նորարարություն :  Այն  ներառում  է  Ալլահի  Դինում  նորարարություն ,  որը  զրպարտում  է  մեր  Մարգարեյի  և  բարեպաշտ  Նախորդների  ուղղորդությունը , կապված  հիմնական  հիմունքների ,  կամ  երկրպագման  գործողությունների  հետ :  Այս  տեսակի  Բիդան  համարվում  է  անօրինական  Ղուրանի  տեքստերում:  Ալլահն  ասում  է .

«Եվ ,  ով  հակառակվում  և  ճնշում  է Մարգարեյին  ((Մուհամեդին)  (Խ.Ա.Ո.Ն)) ,  այն  բանից  հետո  ,  երբ  ճիշտ  ուղղին  պարզ  ցույց  է տրվել նրան   և  չի  հետևում   հավատացյալների  ուղղուն : Մենք  կպահենք  նրան  իր  ընտրած  ուղղում  և  կայրենք  նրան  Դժոխքում ,  ինչ  չար  ավարտ:» ( 4:115)

Մարգարեն  ասաց.

«Ամբողջ  իմ  ումման  կմտնի  Դրախտ,  բացի  նրանից ,  ով  կմերժի  մտնել  այնտեղ:»  Նրան  ասացին. «  Ո՞վ  կմերժի  մտնել  այնտեղ:»  Նա  ասաց. « Ով  կենթարկվի  ինձ ,  կմտնի  Դրախտ ,  իսկ  ով  չի   ենթարկվի  ինձ ,  նա  կմերժի  մտնել  այնտեղ :» (Բուխարի #6851)

Շեյխ  Իսլամ իբն Տայմիյան ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան,  ասաց. « Ահա ,  ինչու  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  պատվիրել  է  մեզ  ամեն   աղոթքում  ասել . « Օ,  Ալլահ,   առաջնորդիր  մեզ  ճիշտ  ուղղու:   Նրանց  ուղղուն ,  ում  Դու  տվել  ես  Քո  Գութը ,  այլ  ոչ  թե   նրանց,  ովքեր   վաստակել  են   Քո  Զայրույթը ,  ոչ  էլ   նրանց ,  ովքեր  շեղվել  են :  Նրանք ,  ովքեր  վաստակել  են  Ալլահի   Զայրույթը ,  գիտեն  ճշմարտությունը  և  մերժում  են  այդ ,  իսկ  նրանք ,  ովքեր  շեղվել  են ,  երկրպագում   են  Ալլահին   առանց  գիտության ,  իմանալով ,  որ  դա  դեմ  է  Ալլահի  Գրքին  և  Սուննային:»[8]

 ԿՐՈՆԱԿԱՆ  ՆՈՐԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ  ԿԱՐՈՂ  ԵՆ  ԲԱԺԱՆՎԵԼ   ԵՐԵՔ  ԽՄԲԻ.

Ա.  ԲԻԴԱ, ՈՐԸ  ՀԱՄԱՐԺԵՔ  Է  ԱՆՀԱՎԱՏՈՒԹՅԱՆ,  որը   մարդուն  հանում  է  Իսլամի  հիմքերից ,  ինչպիսին  Բիդան , որը  վերաբերվում  է  հիմնական   խնդիրներին : Այդպիսիք  են  կենդանու  զոհաբերությունը ,  ոչ  Ալլահին ,  և  գերեզմանի  շուրջ  պտտվելը , նաև   բացի  Ալլահից ,  ուրիշից  օգնություն  խնդրելը :  Ալլահն  ասում  է.

««Ասա, Օ, Մուհամեդ.«  Ճշմարիտ  իմ  Սալեն, Աղոթքը ,  իմ  զոհաբերությունը ,  ապրելը  և  մահանալը  Ալլահի  համար  է ,  ամբողջ  մարդկության ,  ջիների  և  ամեն  գոյություն  ունեցողի   Ռաբբի:» (6:162)

Բ.  ԲԻԴԱ ,  ՈՐԸ  ՀԱՄԱՐԺԵՔ  ՉԷ  ԱՆՀԱՎԱՏՈՒԹՅԱՆ,  բայց  առաջնորդում  է դեպի  այն :  Այդպիսիք  են ,  գերեզմանների  վրա  կառույցներ  կանգնեցնելը ,  դրա  մոտ  Դուա  և  աղոթք  անելը :  Այդ  պատճառով  Մարգարեն  մերժել  է  իր  Ումմային   հաճախակի  այցելել  գերեզմաններ ,  վախենալով  ,  որ  այն  կվերածվի  երկրպագման :  Մարգարեն  ասաց.

«Մի  դարձրեք  ձեր  տները  ինչպես  գերեզմաններ ,    այնտեղ  չաղոթելով և  հաճախ   մի  այցելեք  իմ  գերեզմանը   և  մի  ծանրաբեռնեք  ձեզ   այցելելով  ինձ:  Ավելի  լավ  է  հիշատակեք   ինձ ,  որը  կհասնի , որտեղ  որ  դուք  լինեք :»  (Աբու  Դաուդ #2042)

Գ. ԲԻԴԱ , ՈՐԸ  ՀԱՎԱՍԱՐ  է  ՄԵՂՔԻ.  Այդպիսիք  են  ամուրիությունը ,  ամուսնությունից  խուսափելը,  օրեր  շարունակ  պահք  պահելը  և  գիշերները  չքնելը :  Անասը ,  ումից  Ալլահը  գոհացել  է ,  հաղորդեց ,  որ  Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. «  Երեք  մարդ  եկան  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  կանանց  տները  և  հարցրեցին  նրա  երկրպագման  մասին :  Երբ   նրանց  ասացին   ամենը ,  նրանք  ենթադրեցին  շատ  քիչ  և  ասացին.» Մենք  նման  չենք  Ալլահի  Մարգարեյին:  Ալլահը   ներել  է  նրա  անցյալ  և  ապագա  մեղքերը :  Նրանցից  մեկը  ասաց. .«Ինչ  վերաբերվում  է ինձ  ,  ես  երբեք  չեմ  ամուսնանա:» Մյուսը  ասաց. «  Ես  պահք  կպահեմ  և  չեմ  կոտրի  այն :» Մյուսը  ասաց. «   Ես  կաղոթեմ   գիշերային   աղոթքները  անդադար:» Երբ  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  լսեց   այս ,  նա  կանչեց  նրանց  և  ասաց.

« Դուք  նրանք  եք ,  ովքեր  ասել  են  այդ:  Իրոք ,  ես  ամենաաստվածավախ  և  մաքուրն  եմ ,  բայց  ես  աղոթում   և  քնում  եմ ,  պահք  եմ  պահում  և  կոտրում  եմ  այն ,  ամուսնանում  եմ , այսպիսով ,  ով   չի  ցանկանում  իմ  Սուննան,  նա  ինձանից  չէ:»  (Բուխարի# 4776)

Այստեղից  պարզ  է դառնում ,  որ  նա ,  ով  երկրպագում  է Ալլահին   այնպիսի  ձևով ,  որը օրինական  չէ  Ալլահի  և  Նրա  Մարգարեյի   (Խ.Ա.Ո.Ն )  կողմից ,  կամ   իրագործված  չէ  Առաքինի  Խալիֆների  կողմից ,  նորարար  է ,  քանի  որ  Մարգարեն ( Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

« Ես   խորհուրդ եմ  տալիս  ձեզ  վախենալ  Ալլահից ,  լսել  և  ենթարկվել ,  նույնիսկ  եթե  Աբիսինյան  ստրուկը  իշխում է  ձեզ ,  քանի  որ   նրանք ,  ովքեր  ապրում  են  երկար ,  վկա  կլինի  մեծ  տարբերության ,  այնպես  որ  ամուր  կառչեք  իմ  և  առաքինի  Խալիֆների Սուննայից,  ովքեր  եկան  ինձանից  հետո :  Ամուր  կառչեք :  Զգուշացեք  նորարարություններից ,  քանի  որ  ամեն  կրոնական  նորարարություն  տարանջատում  է և  ամեն  տարանջատում  տանում  է  Դժոխային  Կրակ :» (Իբն  Հիբան# 5 )

2-րդ  ԽՈՒՄԲԸ. Աշխարհիկ  նորարարությունները ,  որոնք  ոչ  մի  կապ  չունեն  Կրոնի  հետ : Այդպիսիք  են ,  հայտնագործությունները :  Այն  չի  կոչվում  'Բիդա' ,  նույնիսկ  այն  հանգանմանքում , երբ  լեզվաբանորեն  պիտի  կոչվի  այդպես :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  չի  զգուշացրել  մարդկանց  այս  տեսակի «Բիդայից»: Ամեն  աշխարհիկ  գործերը , սովորույթները   և  հարաբերությունները  օրինական  են , քանի  դեռ չկա  ապացույց ,  որ  դրանք  արգելված են :  Այս  խումբը  չի  համարվում  'Կրոնական նորարարություն' ,  որովհետև չի  համարվում  երկրպագման  գործողություն :

 ՇԱՐԻԱԹԻ  ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄԸ  ԿԱՊՎԱԾ  ԿՐՈՆԱԿԱՆ  ՆՈՐԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ  ՀԵՏ .

Մարդ  պիտի  իմանա ,  որ  Հավատքի  երկրորդ  Վկայությունը . « Մուհամեդը  Ալլահի  Մարգարեն  է » , պահանջում  է ,  որ  նա են թարկվի նրան  և  հավատա , ինչ  նա  ասել  է մեզ  և  հեռու  մնա  այն բանից , ինչ  նա   արգելել  է : Նույնպես  պահանջվում  է ,  որ  մարդ  երկրպագի  Ալլահին  թույլատրելի  և  որոշակի ձևով ,  այլ  որ  թե  այնպես  ինչպես  նա  է ցանկանում :  

Մարդու  պարտքն  է  մերժել  ամեն  կրոնական  նորարարություն :  Ալլահն  ասում է.

«Թող  նրանք ,  ովքեր  ընդիմանում  են  Մարգարեյի , (Մուհամեդի)  պատվիրաններին,  աղանդների  միջից ,  զգուշանան , որպեսզի  չլինի  թե  Ֆիտնան , ( անհավատությունը ,  փորձությունը , սպանությունը ,  երկրաշարժը , բռնակալությունը  և  այլն)  տեղի  ունենա  նրանց  հետ  կամ  ցավալի  տանջանքը   հասնի  ձեզ:» (24: 63)

Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Նա ,  ով  մեր  Դինում  նորարարություն է  մտցնում ,  կմերժվի:» (Բուխարի #2550)

 Հուդեյֆա իբն ալ –Յամաան ,   թող  Ալլահը  գոհանա նրանով ,  ասաց.

« Մարդիկ  հարցնում էին   Ալլահի  Մարգարեյին  բարիքի  և  բարի  արարքների  մասին  և  ես  հացնում  էի  նրան  չարիքի  մասին , վախից ,  որ  ականատես  կլինեմ  այդպիսի  բաների :  Ես  ասացի.« Օ,  Ալլահի  Մարգարե ,  անցյալում  մենք  ապրում  էինք  անգիտության  մեջ   և  Ալլահը  առաջնորդեց  մեզ  այս  բարիքի,  կլինի՞  արդյոք   չարիք  այս  բարիքից  հետո:»» Նա  ասաց. «  Այո ,  փորձություններով  և  ձախորդություններով :»  Ես ասացի.«  Ինչպիսի՞  փորձություններով  և  դժբախտություններով :» Նա  ասաց. «Մարդիկ ,  ովքեր  չեն հետևում  իմ  Սուննային  և  առաջնորդմանը  կանեն  գործողություններ ,  որոնց  դու  ծանոթ  կլինես  և  որոշներին ,  դու  ծանոթ  չես  լինի :» Ես  հարցրեցի .« Կլինի՞ չարիք  այդ  բարիքից  հետո:»  Նա  ասաց. « Այո ,  Դժոխքի  Կրակների  դարպաս  կոչողներ , ովքեր   կպատասխանեն  նրանց  , կնետվեն   այնտեղ:» Ես  ասացի .« Օ,  Ալլահի  Մարգարե,  ի՞նչ  պիտի  ես  անեմ ,  եթե  վկա  լինեմ  դրան :» Նա  ասաց.  « Ամուր  բռնիր Մուսուլմանների  ընդհանուր  խորհրդին   և  նրանց  Իմամին:»  Ես  ասացի . «  Ի՞նչ  պիտի  անեմ ,  եթե  չկա Մուսուլմանների   ընդհանուր  խորհուրդ   կամ  Իմամ:» Նա  ասաց. «   Լքիր  բոլոր  խմբերը  և  միությունները ,  նույնիսկ  եթե  քեզ  կախեն  ծառի  ճյուղից ,  մինչ  մահը  հաղթի  քեզ :»» (Բուխարի #3411)

Աբդուլահ իբն Մասուդը, թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց, որ  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

««Ես  կլինեմ  առաջինը Հաուդի  կողքին [9] և  մարդիկ  կբերվեն   և  նրանց  կարգելվի  ըմպել  և  ես  կասեմ .« Իմ Ռաբբ , իմ Ուղեկցորդներ» Ինձ  կասվի .« Դու  չգիտես ,  թե  ինչ  են  նրանք  արել  քեզանից  հետո :»» ( Բուխարի# 6205)

Աբդուլահ իբն Աբբասը ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով  ասաց,  որ  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«Ալլահը  չի  ընդունի  Բիդա  անող  մարդու  արարքները ,  մինչ  նա  չհեռանա  իր  գործած  Բիդայից :» ( Իբն Մաջա #50)

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն) տեղեկացրել  է  մեզ ,  որ  կլինի  մեծ  Ֆիտնահ ,  այսինքն  փորձություն  և  դժբախտություն ,  որը  տեղի  կունենա  նրանից  հետո : Մարդ  կարող  է  պաշտպանել  իրեն  դրանից  ամուր  կառչելով  Ալլահի  Գրքից  և  Մարգարեյի( Խ.Ա.Ո.Ն)  Սուննայից :  Նա  չի  կարող  իրեն  պաշտպանել  Դինում  եղած  նորարարություններով :

Ալին , թող  Ալլահը  գթա նրան,  ասաց, որ  Մարագարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Կլինի  Ֆիտնահ:» Ես  ասացի.« Ի՞նչպես  մարդ  կարող  է պաշտպանել  իրեն  դրանից:» Նա  ասաց. «  Ալլահի  Գիրքը  ունի  պատմություններ ,  նրանց  մասին ,  ովքեր  եղել  են  քեզանից  առաջ և  ապագա  պատահարների  նորություններ  և  ինչպես  մարդիկ  կարող  են  դատել  միմյանց  և  դրանց  չափանիշները : Յուրաքանչյուր   կառավարիչ ,  ով  կաղապարում  է   ամեն  ինչ ,  Ալլահը   կհնազանդեցնի   նրան  և  կկոտրի  նրա  հպարտությունը : Ով   փնտրում  է  առաջնորդում  բացի  Ալլահից , Նա ,  կտանի  նրան  շեղ  ճանապարհով  և  դա  կլինի Նրա  ամուր  'պարանը' և  դա  հիշեցում  է  Ուղիղ  Ճանապարհի  :  Ոչ  ոք  չի  կանգնի  Ուղիղ  Ճանապարհին   հետևելով  իր  հաճույքներին  և   կրկնությունը  չի  նվազեցնի   կասկածները ,  այդ  ստիպել  է  Ջիներին   մտածել  և  ասել .«Իրոք ,  մենք  լսել  ենք  հոյակապ  Ղուրանի  մասին ,  որտեղ  կա  կոչ  առաջնորդման :» Նա ,  ով  ասում է  այդ  , ճիշտ է ասում  և  նա ,  ով  հետևում է  նրան ,  կստանա  պարգև, իսկ  նա ,  ով  իշխում  է ,  հետևելով  արդարությանը  և նա , ով  կկոչի  Նրան  կլինի  ճիշտ  ուղղու  վրա :» (Թիրմիզի# 2906)

 ԳԻՏՆԱԿԱՆՆԵՐԻ  ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ  ,  ՈՎՔԵՐ   ԴԱՏԱՊԱՐՏՈՒՄ  ԵՆ  ԲԻԴԱՅԻ  ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

ՈՒմար իբն ալ-Խատաբը ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով,  ասաց. «Զգուշացեք  մարդկանցից ,  ովքեր  պնդում  են  իրենց  կարծիքը  և  անտեսում  են  տեքստային  ապացույցները ,  քանի  որ  նրանք   հանդիսանում  են  Սուննայի  թշնամիներ ,  նրանք   չկարողացան  սովորել,  հիշել  և  հասկանալ  Հադիթը ,  այդ  պատճառով  նրանք   հետևել  են  իրենց  իսկ  կարծիքին   և  տարել  են  իրենց  և  մյուսներին  մոլորության :»[10]

Իբն  Աբբասը ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով ,  ասաց  Ալլահի  խոսքերի  մասին .««Այդ  Օրը  դեմքերը  կլինեն  պայծառ  և  մուգ  և  նրանք ,  ում  դեմքերը  կլինեն ավելի  պարզ ...»  Նրանք , Ահլուս սուննա ուալ Ջամաա  և  գիտելիքի  մարդիկ  են , »  նրանք ,  ում  երեսները  կլինեն  մուգ « բիդայի  և  մոլորության  մարդիկ  են :»»[11]

Ումար  իբն Աբդուլ Ազիզը ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց.«  Ալլահի  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն )  հաստատաեց   Սուննայի   գործունեությունը  և  նրա  հետևորդ  առաքինի  խալիֆները  վերարտադրեցին   այդ : Այս  պրակտիկային  հետևելու  դեպքում  ,  դուք  ցույց  կտաք   Ալլահի  Գրքին  ձեր   հավատքը և լիիրավ  հնազանդությունը  Նրա  կամքին , ինչպես  նաև   Ալլահի  Դինում  ձեր  կամքը :  Ոչ  ոք  չի  կարող  աղավաղել  կամ  փոխել  Սուննայի  գործունեությունը ,  ոչ  էլ  հետևել  որևէ  բանի ,  ինչ  ճնշում  է  այդ :  Ով  հետևում  է  այս  գործողություններին, կառաջնորդվի  և  ով  փնտրում  է  Ալլահի  հաղթանակը  այդ  ամենի  միջոցով  կհաղթի  :  Իսկ  նա ,  ով  ճնշում  և  ստում  է  և  հետևում  է ուրիշ  ճանապարհ  ,  Ալլահը  կպահի  նրան  այդ  ուղղու վրա ,  որը  նա  ընտրել  է  և  կայրի  նրան  Դժոխքում    և  ինչ  չար   բնակատեղ  է այդ :»[12]

Ալ – Ֆուդեյլ իբն Իյադը,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց.« Եթե  դու  տեսնես  Բիդայի  մարդու,  ով  քայլում  է  ճանապարհով , ուղղվիր  ուրիշ  ճանապարհով :  Բիդայի  մարդու  ոչ  մի  արարք  չի  ընդունվի  Ալլահի  կողմից,  և  ով  օգնում  է Բիդայի  մարդուն , օգնում  է  Իսլամը  ոչնչացնելուն :»[13]

Սուֆյան ատ-Թաուրին,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց.«  Իբլիսը  ուրախանում  է ,  երբ  մարդ  կատարում  է  Բիդա  ավելի  շատ ,  քան  երբ  նա  մեղք  է  գործում :  Քանի  որ  մեղքի  քավությունը   Ալլահին  ապաշխարհելն է ,  մինչդեռ  Բիդան  չի  քավվում  ապաշխարհությամբ :»[14]

Իմամ  Իբն ալ- Քայումը ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  ասաց. « Եթե  սիրտը  զբաղված է Բիդայի  գործունեությամբ ,  այդ  անձը  կլքի  Սուննայի   գործունեությունը : »[15]

 ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ  ԱՊԱՑՈՒՅՑՆԵՐԸ  ,ԱՊԱՀՈՎԵԼՈՒ  ԽՈՐԱՄԱՆԿ   ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

1-ին  ԱՊԱՑՈՒՅՑ  Որոշ  մարդիկ ,  ովքեր  քիչ  գիտելիք  ունեն  Շարիաթում ,  հայտարարում  են ,  որ  Մարգարեյի( Խ. Ա.Ո.Ն)  խոսքերն  են

 ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ, «Ով  վերականգնում  է  Իսլամում  բարի  Սուննան ,  ստանում  է  իր և նրանց  պարգևը  ,  ովքեր  հետևում   են  դրան : Սուննայով  գործողների  պարգևը  չի  նվազում :  Ով   Իսլամում  նոարարություն  է  մտցնում ,  նա  ստանում  է իր  և  իրեն  հետևողների  մեղքը : Հետևողների  մեղքը  չի  նվազում:» (Մուսլիմ #1017)

ՀԵՐՔՈՒՄ.  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Ամեն  Բիդա  տարաձայնության  հիմք է : » Հնարավոր  չէ ,  որ  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասի  մի  սովորության  մասին ,  որը  հակասում  է մյուսին :  Գիտնականները  համամիտ  են  այս  հարցում :

Այս  պարզաբանելու  համար ,  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց. « Ով  վերականգնում  է Սուննայի  լավ  գործունեությունը  Իսլամում ...» Բիդայի  գործունեությունը  Իսլամի  մաս  չէ :  Ավելին ,  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)   նկարագրում  է Սուննան ինչպես  բարիք ,  մինչդեռ  Բիդան  չի  կարող    լինել  այդպիսին : Նույնպես  կա  տարբերություն «Սուննայի գործունեության  վերարտադրման»  և  « Կեղծ  Բիդայի  գործունեության  հաստատման   միջև :»

Այս  հաղորդման  իմաստը  պարզաբանվում  է  Հադիթի  մեջ ,  որը  հետևյալն է .  աղքատ  մարդկանց  մի  խումբ  եկան  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  մոտ,  այսպիսով  նա կանչեց  մարդկանց  ,  որպեսզի  նրանք  տան  ինչ  կարող  են :  Մի  մարդ  Անսարներից  ,  եկավ  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  մոտ   արծաթով  լի  պարկով ,  որը  բավական  ծանր  էր  և  նա  դրեց  այդ  Մարգարեյի( Խ.Ա.Ո.Ն)  դիմաց :  Մարգարեն( Խ.Ա.Ո.Ն)  ուրախացավ  և  ասաց.

«Ով  վերականգնում  է   բարի  Սուննայի  գործունեությունը  Իսլամում ,  կստանա  իր  և  հետևողների  պարգևը  մինչ  Հարության  Օրը ...» (Ահմեդ #18367 )

ՕՐԻՆԱԿ.  Եթե  գիտնականը   գնում  է  մի  երկիր,  որտեղ  Ղուրանը  կամ  Մարգարեյի Սուննան (Խ.Ա.Ո.Ն)  չեն  սովորեցնում   և  նա  նստում  է  Մզկիթում   և  սովորեցնում  է մարդկանց  Ղուրան  և  Սուննա , կամ  ուղարկում  է  ուսուցիչներ  այդ  երկիր  սովորեցնելու  մարդկանց ,  ապա  այդ  կհամարվի  Սուննայի  վերարտադրման  գործողություն :

Նույնպես , եթե  մարդ  գնում  է  երկիր  ,  որտեղ  մարդիկ   սափրում  կամ  կարճեցնում  են  իրենց  մորուքները   և  նա   հրամայում  է   մարդկանց  երկարեցնել  այն , նա  կվերարտադրի  Սուննան:  Նա  կստանա  պարգև  հավասար  այն  պարգևի ,  ովքեր  կհետևեն  նրան : 

Ալլահի  Մարգարեն Խ.Ա.Ո.Ն  ասաց.

« Կտրեք  բեղերը  և  աճեցրեք  մորուք   և  տարբերվեք  բազմաստվածներից :»

Երբ  մարդ  աճեցնում  է  իր  մորուքը  և  կոչում  է  ուրիշներին  անել  այդ  և  նրանք  լսում  են ,  նա  վերարտադրում  է  Սուննան:  Վերը  նշված  Հադիթը  չի  վերաբերվում   այն  մարդուն ,  ով  նորարարություն  է  մտցնում  կրոնական  հարցերում ,  քանի  որ  ամեն  կրոնական  նորարարություն  նշանակում  է  տարանջատում :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«Զգուշացեք  Դինում  նորարարություններից ,  քանի  որ  ամեն նորարար  բան  Բիդա է  և  ամեն  Բիդա  շեղման  միջոց է :» (Տիրմիզի #2600)

2-րդ  ԱՊԱՑՈՒՅՑ.  Ումար  իբն ալ-Խատաբի   խոսքերը ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով

ՆՇԱՆԱԿՈՒՄ  Է . «Ինչ  լավ  Բիդա  է  այս :»

ՀԵՐՔՈՒՄ.   Ումարը  ասաց  այս  խոսքերը ,  երբ  նա  հավաքեց  մարդկանց  Տարաուիհ  , Գիշերային  աղոթքի ,  մեկ  Իմամի  ղեկավարության  ներքո:  Նա  նկատի  ուներ  լեզվաբանական ,  ոչ  թե  բառի  օրինական  իմաստը :

Պետք  է  նշել ,  որ  Տարաուիհ  աղոթքը  սկիզբ  է  առել  Շարիաթից:  Ումարը ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան , նորարարություն  չի   արել ,  հակառակը ,   նա  վերարտադրել  է  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  Սուննան:

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  աղոթում  էր  այդ  իր  ուղեկցորդների  հետ  երեք  գիշեր  և  հետո  նա  դադարեց   անել  այդ  միասին ,  որովհետև   վախեցավ ,  որ  այն  կդառնա   պարտադիր  իր  Ումմայի   համար :  Նա  ասաց.

«Ես  վախենում  եմ ,  որ  այն  կլինի   պարտադիր  ձեզ  և  դուք   ի  վիճակի  չեք  լինի  անել  այդ:» (Բուխարի #1908)

Ուղեկցորդները ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանցով,  աղոթեցին  Տարավիհ  Մարգարեյի  կյանքի  ընթացքում  և  շարունակեցին  անել  այդպես  նրա  մահից  հետո :  Նրանք  աղոթում  էին     միասին , խմբերով  Մարգարեյի  Մզկիթում :

Ումարը ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան ,  հավաքեց  մարդկանց  մի  Իմամի  ղեկավարության  ներքո ,  որի  պատճառով  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն )  վախեցավ ,  որ  այն  չի  անցնի :  Շարիաթը  լրացվեց  նրա  մահով ,  և  ոչինչ  չի  կարելի  ավելացնել  դրան և  այդ  իսկ  պատճառով  նա  ասաց. «Ինչ  լավ  Բիդա  է այս :»

 ՄԵՐ  ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄԸ   ԲԻԴԱՅԻ  ՄԱՐԴԿԱՆՑ  ՆԿԱՏՄԱՄԲ.

Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

«Ասա, (Օ,  Մուհամեդ) ,  այդ  կռապաշտներին ,հետևեք  ինչ ուղարկել  է  ձեր  Ռաբբը և  մի  հետևեք  որևէ  Աուլիյայի ,  պաշտպանների  կամ  օգնողների ,  բացի  Նրանից :» (7:3)

 ԲԻԴԱՅԻ  ՄԱՐԴԻԿ

Բիդայի  անձը  կարող  է  դասակարգվել  ըստ  իր  Բիդայի  գործունեության   մեկ  կամ  երկու  կարգի.

1-ին կարգ. Մարդ ,  ով  հետևում է  նորարարության  կամ  խորամանկ  գործունեության  իր  անգիտությունից  ելնելով  և  չի  տարածում  այդ  մարդկանց  մեջ :  Այսպիսի  անձին  պիտի  սովորեցնել  և  պարզաբանել  ճշմարտությունը և  ասել ,  որ  իր  գործողությունները  և  արարքները  հակասում  են Շարիաթին :

2-րդ  կարգ.  Մարդ ,  ով   հետևում  է  նորարարություններին  կամ  խորամանկ  գործողություններին  իր  ցանկություններից  և  կրքերից  ելնելով :  Այս  մարդուն  պիտի  հիշեցնել  Ալլահի  խիստ  պատիժը    և  պիտի  պարզաբանել  ճիշտը ,  իմաստուն  և  լավ  ձևով :  Եթե  նա  մերժի  ընդունել  ճշմարտությունը   ,  պնդի  և  ընտրի  գործել  ըստ  Բիդայի ,  ապա  մարդկանց  պիտի  զգուշացնել  այս  մարդու  և  նրա  խորամանկ  Բիդայի  գարծողությունների  մասին ,  որպեսզի  նրանք  խուսափեն  դրանից :

 ԲԻԴԱՅԻ  ԳՈՐԾՈՂՈւԹՅՈՒՆԸ

Բիդայի  գործողությունը ինքնին  կարող  է  հասցնել  քուֆրի  աստիճանի: Այդ  դեպքում   մարդկանց  պարտքն  է  մեկուսացնել  այդ  մարդուն  այն  բանից  հետո ,  երբ  նրան  տվել  են  անկեղծ  խորհուրդ  և  նա  մերժել  է  ընդունել  այդ :

Եթե  Բիդայի  գործունեությունը   չի  ընդունվել  որպես  Քուֆր  և  նրան  մեկուսացնելը  կօգնի  ,  որ  նա  վերադառնա  Սուննային ,  ապա  նրան  պիտի  մեկուսացնել  այդ  դեպքում :   Բայց ,  եթե  այդ  չի  օգնի ,  ապա  նրան  չպիտի  մեկուսացնել ,  քանի  որ  այդ  կհանդիսանա   Սուննայից  հեռացում : Նրան  պիտի  անկեղծ  խորհուրդ  տալ , իմաստուն  և  գեղեցիկ  ձևով :  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Մուսուլմանին  չի  թույլատրվում  մեկուսանալ  իր  եղբորից  ավելի  քան  երեք  օր:» (Բուխարի#  5718)

Առաքինի  հետևորդները ,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանցով ,  կբացատրեն  և  կլուսաբանեն  ամեն  Բիդա  Ղուրանի  և  Սուննայի  լույսի  ներքո:   Սա  միայն  գիտնականների  պարտքը  չէ ,  այլև  այն  ամեն  մուսուլմանի  պարտքն  է ,  ով  ականատես  է լինում  Ալլահի  Դինում  նորարարության  և  որը  ոչ  մի  հիմք  չունի  Շարիաթում :  Եթե  անհատը  կարող  է  բացահայտել  ճշմարտությունը ,  ապա նա պիտի  անի  այդ ,  այլապես  նա  պիտի  թողնի  այդ  հարցը  գիտնականներին ,  ովքեր  կլուսաբանեն  այն  մարդկանց  և  կհեռացնեն  'ապացույցը'  ,  որը  օգտագործվում  է  Բիդայի  մարդկանց  կողմից ,  ապահովելու  իրենց  նորարարությունը :

 ԲԻԴԱՅԻ  ՏԱՐԱԾՄԱՆ  ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ

.   Ալլահի  Շարիաթի  մերժումը  և  դրանից  բացի  ուրշ  բաներով  բավարարվելը :  Ալլահն  ասում  է .

«Օ,  դուք ,  ովքեր  հավատացել  եք :  Հնազանդվեք  Ալլահին  և  հնազանդվեք  Մարգարեյին  և  նրանց ,  ովքեր  իշխանություն  ունեն  ձեր  վրա:   Եթե  դուք  ինչ  որ  բանի  դեմ  կանգնեք ,  ապա  դիմեք  Ալլահին  և  Մարգարեյին ,  եթե դուք  հավատում  եք  Ալլահին  և  Վերջին  Օրվան :  Այդպես  կլինի  լավ  և  հարմար վերջնական  որոշման  համար:» ( 4: 59)

.  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  Սուննային  չհետևելը  և  նրա  մերժումը :  Որքան  շատ  մարդ հեռանում  է  Սուննայից ,  այնքան  մոտ է նա    Բիդային :   Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն ) Սուննան  հարուստ  է  իր  գործողություններով ,  խրախուսանքներով  և  հաստատումներով :  Մարդ  կարիք  չունի   դիմելու  Բիդայի  գործունեությանը :  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Ես  իրոք  թողել  եմ  երկու  բան ,  որոնցով  դուք  չեք  շեղվի,  Ալլահի  Գիրքը  և  Իմ  Սուննան ,  նրանք  չեն  բաժանվի  մինչ  ես  չհանդիպեմ  նրանց  Հաուդում :» (Հակիմ #319)

. Ղուրանի  իամստի  մտորելու  ձգտման  բացակայությունը  և  նրա  օգտագործումը ,  որպես  օրհնության  հասնելու  միջոց ,  ինչպես  նաև  Ալլահին  հիշատակելու  մերժումը  և  Դինի  հարցերով  չհետաքրքրվելը :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

«Եվ  ով  հեռանում է , (կուրացնում  է  իրեն  Ամենագթասիրտի  հիշատակելուց ), (այսինքն  Ղուրանը  և  Ալլահին) ,  Մենք   դնում  ենք  նրա  մոտ  Շայթան ,  որ նա լինի   քարին  (անբաժան  ուղեկցորդ  նրան):» (43:36)

. Մերժելով  ճիշտը  և  այն  չընդունելը , Ալլահն  ասաց.

««Եվ   երբ  ասեցին  նրան . « Վախեցիր  Ալլահից »,  նա  առաջնորդվում  է  հպարտությամբ  դեպի  ավելի  մեծ  մեղք :  Այսպիսով  բավարար  է  նրան  Դժոխքը   և  ամենավատն  է , իրոք , այդ  վայրը  հանգստանալու :»»(2:206)

.  Սուտ  գիտնականների  նշանակումը:  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն ) ասաց.

«Ալլահը  չի  հեռացնում  գիտելիքը , պոկելով  այն  իր  ստրուկներից :  Նա   այդպես  է  անում  հավաքելով  գիտնականներին , (մահացնելով),  մինչ  ոչ  մի  գիտնական  չի  մնում  ,  մարդիկ   վերցնում  են   իրենց  համար  անիմաց  ղեկավարներ ,  որոնց  հետ  խորհրդակցում  են   և  նրանք   տալիս  են  Ֆետուա ,  (կրոնական  որոշումներ)  առանց  գիտության  և  մոլորեցնում  են   մարդկանց  և  իրենք  էլ  շեղվում են:» (Բուխարի # 100)

.  Գրքերից  միայնակ   գիտելիք  փնտրելը  և  գիտնականներին  չայցելելը :  Ասում  են .''  Ում ' Շեյխը'  նրա  գիրքն  է ,  այսինքն  նա  կախված  է  միայն  գրքերից ,  նրա  սխալները   կլինեն  ավելի  շատ  քան  նրա  ճշգրտումները :

Մարդ  պիտի  խուսափի   այնպիսի  գրքեր  կարդալուց ,  որոնք   մեծացնում  են  կասկածելի  պահերը :  Ումար  իբն  ալ-  Խատաբը ,  թող  Ալլահը  գթա  նրան , կարդում  էր  նամակներ ,  որոնք  եկել  էին   նրան  Գրերի  մարդկանց   կողմից  և  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  բարկացավ  և  ասաց.

« Դու  համոզվա՞ծ  չես  դրանում ,  (այսինքն  Դինում) , օ, Խատաբի  որդի :  Երդվում  եմ  նրանով ,  Ում  ձեռքերում  է  իմ  կյանքը ,  ես  բերել  եմ  ձեզ  Շարիաթ ,  որը  պարզ  և  առաքինի  է : Մի  հարցրեք  նրանց  ոչինչ ,  քանի  որ  նրանք  կարող  են   տեղեկացնել  ձեզ   ճշմարտություն  և  դուք  չեք  հավատա  դրան ,  կամ  նրանք  կարող  են  տեղեկացնել  ձեզ    կեղծ  բաներ  և  դուք  կհավատաք  դրան :  Երդվում  եմ  Նրանով ,  Ում  ձեռքերում  է  իմ  կյանքը ,  եթե  Մովսեսը (Խ.Ա.Ո.Ն  )կենդանի  լիներ ,  նա  այլ  ընտրանք  չէր  ունենա ,  քան  հետևել  ինձ:» (Ահմեդ #15195)

. Հստակ  գիտելիքներ  չտարածելը ,  այնպիսիք  ,  երբ  գիտնականները  կմնան  հեռու  մարդկանցից ,  լուռ  և  չեն  տա  գիտելիքները ,  որոնք  նրանք  ունեն : Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

« Իրոք ,  նրանք ,  ովքեր  թաքցնում  են   պարզ  ապացույցները ,  առաջնորդությունները  և  վկայությունները ,  որոնք  Մենք  ուղարկել  ենք ,  այն  բանից  հետո , երբ  Մենք  դրանք  պարզ  ենք  դարձրել  Գրքի  մարդկանց  համար , անիծված  են  Ալլահից   և  անիծված  են  անիծվողներից :   Բացի  նրանցից ,  ովքեր  զղջում  են  և  լավ  արարքներ  են  անում   և  բացահայտ  հայտարարում  են  ճիշտը ,  ինչ  թաքցրել  են :  Նրանց  զղջումը  ես  կընդունեմ :   Եվ  ես  Մեկն  եմ ,  Ով  ընդունում  է  զղջումը ,  Ամենագթասիրտը :» (2: 159-160)

.  ԴԻՆՈՒՄ  ԾԱՅՐԱՀԵՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ  և  ՖԱՆԱՏԻԶՄԸ. Դրանք  պատճառներից  մեկն  են ,  ինչու  Բիդան  և  Շըրկը  տարածվում  են  մարդկանց  մեջ :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

« Զգուշացեք  Դինում  ծայրահեղականություններից ,  քանի  որ   իրոք,  նրանք  ձեզանից  առաջ    կործանվել  են   Դինում  իրենց  ծայրահեղականությունից :» (Իբն  Հիբան # 3871)

. Հենվել  տրամաբանությանը , Դինի  հարցերում  եզրակացություն  անելուց : Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

« Հավատացյալի  համար  չէ ,  տղամարդ  թե  կին ,  երբ  Ալլահը  և  Նրա  Մարգարեն   որոշել  են  հարց ,  որպեսզի  նրանք   ամրագրում  անեն  իրենց  որոշումներում : Եվ   ով  չի  հնազանդվում  Ալլահին  և  Նրա  Մարգարեյին ,  նա  իրոք մոլորվում  է  պարզ  սխալում:» (33:36)

. ՀԵՏևԵԼ  ԿՐՔԵՐԻՆ  և  ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՆ .  Ալլահն  ասում  է .

«Դու  տեսե՞լ  ես  նրան ,  ով  իր  սին  ցանկությունները  վերցրել  է  ինչպես  (իլահ),  աստված   և  Ալլահը  իմանալով  նրան  այդպիսին , թողել  է  մոլորված ,  դրոշմել  է  նրա  լսողությունը  և  նրա  սիրտը  և  քող  է գցել  նրա  տեսողության  վրա :  Ով՞  կարող  է  առաջնորդել  նրան  Ալլահից  հետո:  Դու չե՞ս  հիշի :»( 45: 23)

. Կուրորեն  հետևել  մարդկանց  կարծիքներին  և  կրկրօրինակել  նրանց  Դինի  հարցերում ,  մինչ  այն  հիմնված  չէ   գիտելիքի  կամ  պատեհ  առաջնորդության  վրա  և  այս  հարցերը  չեն  վերաբերվում  Ալլահի  Գրքին  և  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն ) Սուննային :  Ալլահն  ասում  է .

««Երբ  նրանց  ասում  են .«  Հետևեք  ինչ  Ալլահը  ուղարկել  է ձեզ :» Նրանք  ասում  են .« Ոչ,  մենք  հետևում  ենք   ինչին  մեր  հայրերն  են  հետևում :»   Նրանք  կանեն  այդ , նույնիսկ  եթե  նրանց  հայրերը  չե՞ն  հասկացել ,  ոչ  էլ  ուղղորդվել  են :»» (2: 170)

. ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆԸ  ՎԱՏ  ՄԱՐԴԿԱՆՑ   և  ՎԱՏ  ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ  ՀԵՏ .  Ալլահն  ասում  է.

««Եվ  հիշիր  Օրը ,  երբ  սխալվողը   կկծի  իր  ձեռքերը  և  կասի .« Օհ,  Եթե ես   վերցնեյի  Մարգարեյի , ((Մուհամեդի) (Խ.Ա.Ո.Ն)) ուղղին:» «Ահ,  անիծվեմ  ես ,  երանի  վերցրած  չլինեյի  սրան  կամ  նրան  ինչպես  ընկեր :» « Նա  իրոք  տարել  է ինձ   շեղ  ճանապարհով  Հիշատակումից ,( Ղուրանից) ,  այն  բանից  հետո , ինչ  այն  եկել  է ինձ  մոտ :  Եվ  Շեյթանը   լքում  է  մարդուն  կարիքի  ժամին :»»( 25: 27 – 29)

. ԲԱՐԻՔ  ՉՔԱՐՈԶԵԼԸ  և  ՉԱՐԻՔԸ  ՉՄԵՐԺԵԼԸ .  Ալլահն  ասաց.

«Թող  ձեզանից  գա մարդկանց  մի  խումբ ,  ով  կհրավիրի  բոլորին  դեպի  բարիք  (Իսլամ ) միանալով  Ալ- Մարուֆին  (այսինքն  Իսլամական  Միաստվածությանը  և  այն  ամենին ,  ինչ  Իսլամը    հրամայում  է  անել ),  և  արգելի  Ալ- Մունկար  (այսինքն,  բազմաստվածությունը  և  անհավատությունը  և  այն  ամենը  ինչ  Իսլամը  արգելել է) :  Եվ  նրանք  են ,  որ  հաջողակ  կլինեն :» (3: 104)

 Մարգարեն(Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Մարգարեները  եկել  են  նախորդ  ազգերին ,  իրենց  օգնականներով  և  օժանդակությամբ  և  ուղեկցորդներով ,  ովքեր  ընդունել  են  այդ  Մարգարեյի  Սուննան:  Նրանցից  հետո  եկան  մարդիկ ,  ում  դիրքորոշումը  հակառակ  էր  իրենց  գործողություններին  և  ում  գործողությունները   հակառակ  էին  հրամաններին :  Այսպիսով ,  նա ,  ով  պայքարում  է  նրանց  դեմ  իր  ձեռքերով ,  նա  հավատացյալ է , և  ով   պայքարում  է  իր  լեզվով ,  նա  հավատացյալ  է , և  ով  պայքարում  է  իր  սրտով  նա  հավատացյալ  է ,  և  դրանից  վեր  Իման  չկա :» (Մուսլիմ# 50)

. ՀԵՏևԵԼՈՎ  ՇԱՐԻԱԹԻ  ԿԱՍԿԱԾԵԼԻ  ՏԵՔՍՏԵՐԻՆ,  ՈՐՈՆՔ  ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ  ՉԻ  ՀԱՍԿԱՆՈՒՄ .   Ալլահն  ասում է .

«Այդ  Նա է , Ով  ուղարկել  է  քեզ , ((Մուհամեդ) (Խ.Ա.Ո.Ն )) Գիրքը (Ղուրանը) : Այնտեղ  կան  Տարբերակներ ,  որոնք լիովին  պարզ  են ,  նրանք  Գրքի  հիմքն  են  և  դրանք  ալ-ահկամ , (պատվիրանների  Տարբերակներն  են)  և  ալ-ֆարդ ( պարտադիր  պարտավորությունների   Տարբերակները)  և  ալ-հուդուդ  (օրինական  օրենքների տարբերակները  պատիժների  համար)  են  և  ուրիշներ ,  որոնք  լիովին  պարզ  չեն :   Այսպիսով ,  նրանց համար ,  ում  սրտում  կա  տարանջատում  ճշմարտությունից ,  նրանք  հետևում են   ինչ լիովին  պարզ  չէ ,  փնտրելով  Ալ-Ֆիտնահ ( բազմաստվածություն ,  փորձություն   և  գաղտնի  իմաստներ) , բայց   դրանք  պահպանված  են  Ալլահի  կողմից :  Եվ    նրանք ,  ովքեր   ամուր  հիմնված  են  գիտելիքին  ասում  են .«  Մենք  հավատոմ  ենք  դրան , ամենին  (և պարզին  և  անհասկանալիին ),  քանի  որ  դրանք  Ռաբբից  են :»  Եվ  ոչ  ոք  չի  ստանում  հորդորանք ,  բացի  մտածող  մարդուց :»»( 3:7)

.  ՀԱՆԴՈՒՐԺՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  ԱԼ-ՎԱԼԻ  և ԱԼ_ ԲԱՐԱՅԻ ՄԻՋև  (ԱՏԵԼՈՒԹՅՈՒՆ  և  ՍԵՐ  ՀԱՆՈՒՆ  ԱԼԼԱՀԻ):  Պետք  է  սիրել  թշնամիներին  հանուն  Ալլահի , քանի  որ  այդ  սերը  կտանի   նրանց մրցակցության:  Աբու  Վաքիդ ալ- Լայթին,  թող  Ալլահը  գոհանա  նրանով ,  ասաց.

««Երբ  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  նվաճեց  Մեքքան ,  մենք   դուրս  եկանք  նրա  հետ , մարտից  առաջ  Հավազին  ցեղով ,  մինչ  մենք  հասանք   լոտոսի  ծառի ,  որը  կոչվում  էր  «Դհր Անվաթ» ,  որը   անհավատները  երկրպագում  և կոչում էին :  Մենք  ասացինք . «Օ, Ալլահի  Մարգարե,  ցույց  տուր  մեզ  «Դհատ Անվար»  ինչպես նրանք  ունեն :  Ալլահի Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. « Ալլահը  Հզոր է:  Իսրայելի  որդիք  հարցրեցին  Մովսեսին «Ցույց  տուր մեզ  աստված  նրանց  նման :  Իրոք ,  դուք  մարդիկ  եք ,  ովքեր  չգիտեն:»  Հետո  Ալլահի Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց. «Իրոք ,  դուք կմրցակցեք  և  կհետևեք  նրանց ,  ովքեր  ձեզանից  առաջ  էին :»»( Իբն  Հիբան# 6702)

.  Ջանք  գործադրել  հասնելու  հիմնական կամ  եզրահանգիչ  հարցի ,  որը  չի  ենթադրում  այդ  և  հարցերի  դուրս  բերելը  տեքստային  ապացույցներից ,  որոնք  կապ  չունեն  դրա  հետ :  Պետք  է  նաև  իմանալ ,  որ  կան  հադիթներ ,  որոնք  իրական  չեն ,   քանի  որ  գոյություն  ունեն   սովորույթի  աղավաղում  ,  որոնք  պիտի  իմանալ   և  չտարածել   և  չօգտագործել  որպես  ապացույց  ամեն  հարցում :

Կան  նաև  թույլ  Հադիթներ :  Որոշ   գիտնականներ  օրինական  են  դարձնում  այդ  հադիթների  օգտագործումը ,  որպեսզի  մարդկանց  դրդեն  անել  առաքինի  արարքներ , քանի  դրանք  չեն  հակասում  իրականներին :  Բայց  դրանք  չեն  կարող  օգտագործվել   երկրպագման  գործողությունների  իրականցմանը :  Երկրպագման  գործողությունները   հաստատվում  են   իրական  հադիթներից ,  որոնք  հավաստի  փոխանցված  են  Մարգարեյից (Խ.Ա.Ո.Ն) :

 ԼԱՎ  ԱՐԱՐՔՆԵՐԻ  ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ  ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ

Ստրուկների  արարքները  չեն  ընդունվի , մինչ  երկու  պայմաններ  չիրականացվեն .

1-ին Պայման.  Անկեղծություն,  այսինքն ,  արարքները  պիտի  արվեն  անկեղծ ,  հանուն  Ալլահի :  Ալլահն  ասում  է .

« Նրանց   հրամայված  էր ,  որ  նրանք  երկրպագեն  Ալլահին  և  ոչ ոքի  բացի  Միայն  Նրանից  , ( խուսափեն  տալ  զուգընկեր  Նրան ), ներկայացնեն  Աս-Սալաթ  և  տան  Զաքյաթ  և  սա  է  ճիշտ  Դինը :» (98:5)

 Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց Քուդսի Հադիթում [16]

«Ես  զուգընկերոջ  կարիք  չունեմ :  Ով  արարք  է անում  զուգակցելով  Ինձ  հետ  ընկեր ,  ես  կթողնեմ  նրան  նրա  Շըրկում :» (Մուսլիմ #2985)

2-րդ  ՊԱՅՄԱՆԸ.  Հետևել Մարգարեյի Խ.Ա.Ո.Ն  օրինակին :  Այսինքն ,  երկրպագել  այնպես ,  ինչպես  նա  էր  երկրպագում :  Այս  պայմանը  ճիշտ  չի  լինի ,  եթե  վեց  բան  հաշվի  չառնվի.

Ա. ԵՐԿՐՊԱԳՄԱՆ  ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅԱՆ  ՊԱՏՃԱՌ. Եթե  մարդ  երկրպագում  է  Ալլահին ,  որոշակի  պատճառով ,  որը  ընդունված  չէ  Շարիաթով,  նրա  գործողությունը  կընդունվի  որպես  մերժվող  Բիդա:

ՕՐԻՆԱԿ.  Որոշ  մարդիկ  ներկայացնում  են  երկրպագման  որոշակի   գործողություն  Ռաջաբ  ամսվա 27-րդ  օրը :  Նրանք   ասում  են ,  որ  Մարագարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  այդ  գիշերն  է  գնացել  Գիշերային  Ճանապարհորդության :   Գիշերային  աղոթքը  ընդունելի  երկրպագում  է ,  բայց  պատճառը ,  որ  այն  նշված  է  այդ  գիշերը   Շարիաթով   խրախուսված  չէ :  Այս  տեսանկյունից  ելնելով  մարդ  կարող  է  պարզ  տարբերակել  Բիդան Սուննայից :

Բ.  ԴՐԱ  ՏԵՍԱԿԸ.  Երկրպագման  գործողությունը  պիտի  համաձայնեցվի  Շարիաթի  հետ այս  տեսակում :  Եթե  մարդ  երկրպագում  է  Ալլահին   այնպիսի  գործողությամբ ,  որը  ընդունված  չէ  Շարիաթով ,  ապա  այն  չի  ընդունվի :

ՕՐԻՆԱԿ.  Եթե   մարդ  մորթում  է  ձի  , ինչպես  զոհաբերման  կենդանի  Դուհլ-Հիջր  ամսում,  ապա  այն  չի  ընդունվի ,  որովհետև  նա  խաբում  է Շարիաթին  այս  հարցում ,  քանի  որ  զոհաբերվող  կենդանին  կարող  է լինել  ուղտ, այծ,  ոչխար  և  եղջերավոր  անասուն :

Գ. ԴՐԱ  ՔԱՅԼԵՐԸ.  Եթե  մարդ  ցանկանում  է  աղոթել  լրացուցիչ ,  ապա այն  չի  ընդունվի մինչ    չկատարվեն  Շարիաթի  կողմից  ընդունված պարտադիր   աղոթքները :  Նույն  կերպ,  եթե  մարդ  աղոթում  է  Դհուր  աղոթքը  հինգ  կքանիստով ,  ապա  այդ  աղոթքը  չի  ընդունվի:

Դ. ԴՐԱ  ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ.  Եթե  մարդ  վուդու  է անում  և  լվանում  է  ոտքերը  սկզբում  և  հետո   սրբում  է գլուխը ,  ապա  մենք  կարող  ենք  ասել ,  որ  այս  վուդուն  զրո  է ,  քանի  որ  վուդուն  պիտի  կատարվի  հերթականությամբ :

Ե.  ԴՐԱ  ԺԱՄԱՆԱԿԸ.  Եթե  մարդ   զոհաբերում  է  կենդանին  Դուհլ- Հիջա  ամսվա  առաջին  օրերին ,  ապա  այն  չի  ընդունվի ,  քանի  որ  նա  դա  չի  արել  համապատասխան  ժամանակ :

Զ. ԴՐԱ  ՎԱՅՐԸ . Եթե  մարդ  Իթիկաֆտ  է  արել  ուրիշ  վայրում ,  այլ   ոչ  թե  Մզկիթում ,  ապա  այն չի  ընդունվի  ճիշտ ,  որովհետև  պիտի  արվի  Մզկիթում : [17]

 ԲԻԴԱՅԻ  ՎՏԱՆԳՆԵՐԸ.

Կա  հսկայական  վտանգ  հետևելով  Բիդայի  գործողություններին :  Իսլամի  թշնամիները  կգրոհեն Իսլամի  և  Մուսուլմանների  վրա  դրա  միջոցով :  Այսպիսով ,  ամեն  մուսուլման , պիտի  ուշադիր  լինի ,  որպեսզի  գործիք  չդառնա  վնասելու  Դինը  կամ  մուսուլմաններին  ամեն  պարագայում :  Ավելին,  Մուսուլմանը  չպիտի  ծածկի  կամ  թաքցնի  Բիդայի  մարդուն:

Իսլամի  թշնամիները  կարող  են  բաժանել  Մուսուլմաններին  այս  տարբեր  գործողություններով : Երբ  Բիդայի  գործողությունը  տարածվում է ,  Սուննայի  գործողությունը   մարդկանց  կողմից  լքվում  է :  Բիդայի  գործունեության  տարածումը  կտանի  Ալլահի  Դինից  հեռացման :  Մարգարեն  (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Իմ  Ումման  կբաժանվի  յոթանասուն  երեք  աղանդի ,  ամենաուժեղը  կլինի  այն ,  որի  մարդիկ    նախապատվություն  են  տալիս  իրենց  ինտելեկտին   և  անալոգներ  են  ստեղծում , հայտարարելու  օրինականը  անօրինական  և  անօրինականը  օրինական :» (Հակիմ #8325)

Ամեն  դեպքում ,  մարդ  պիտի  համոզվի ,  որ  երկրպագման  բոլոր  գործողությունները ,  որոնք  նա  կատարում  է ,դեմ  չէ  Շարիաթին :  Ինչ  հարմար  է դրան  պիտի  ընդունվի  և  ինչը  այդպիսին  չէ,  պիտի  մերժվի :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Ես  թողել  եմ  ձեզ  հետ  երկու  բան...  դուք  չեք  շեղվի  հետևելով  դրանց :  Ալլահի  Գիրքը  և  իմ  Սուննան,  նրանք  չեն  բաժանվի ,  մինչ  չեն  միանա  ինձ  հետ  իմ Հաուդում  Հարության  Օրը:» ( Հակիմ 319)

Ոչպեսզի  մարդ  պահպանի  իրեն ,  ապա  նա  պիտի  խուսափի  անել  ամեն  ինչ ,  ինչ  դեմ  է  Ալլահի  Գրքին  և  Նրա  Մարգարեյին (Խ.Ա.Ո.Ն) :

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Ստել  իմ  դեմ ,  նույնը  չէ ,  ինչ  ստել  որևէ  ուրիշ  մեկի  դեմ :  Ով  ստում  է  իմ  դեմ ,  թող  համոզված  լինի  նրա  նստավայրը  կլինի  Դժոխքում :» (Մուսլիմ# 4)

Ով  ցանկանում է  հաջողակ  լինել  և  հույս  ունի  Ալլահի  պարգևին ,    նա   պիտի  հետևի  Ալլահի  Մարգարեյի  (Խ.Ա.Ո.Ն)  օրինակին :  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  ասաց.

«Ասա,  եթե  դու  սիրում  ես  Ալլահին ,  ապա  հետևիր  ինձ  և  Ալլահը  կսիրի  քեզ  և  կների քեզ  քո մեղքերը  և  իրոք , Ալլահը  ամենաներող  և  գթասիրտն  է :» (3: 31)

Մարդը  չպիտի  մրցի  և  հետևի  որևէ  ուրիշ  անհատի ,  քանի  որ  նրանք  անսխալական  չեն ,  նրանք  սխալներ  են  գործում  և  ունեն  աշխարհիկ  ցանկություններ  և  կարող  են  հետևել  իրենց  կրքերին :

 ԶԳՈՒՇԱՑՈՒՄ  և   ՀՈՐԴՈՐ

Աբդուլահ իբն ադ-Դայլամին  ասաց.

«Ինձ  հասել  է ,  որ  Դինը  կճեղքվի  և  կկորի  լքելով  Սուննան :  Մարդիկ  կլքեն  այն  յուրաքանչյուր  գործողությամբ,  ինչպես  պարանը թուլանում  և  թուլանում է:» (Ադ- Դարիմի# 98)

Մեզանից  յուրաքանչյուրը պիտի  հետևի  Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  Սուննային  և  ամեն  կերպ  ջանք  գործի  տարածել  այդ  մարդկանց մեջ  և  իրագործել  այն :  Բարիք  կարելի  է սպասել  միայն  այն  դեպքում ,  երբ  մարդ  իրագործում  է Մարգարեյի (Խ.Ա.Ո.Ն)  Սուննան ,  լինի  դա  արտահայտություն կամ  գործողություն  և  երբ  նա  դուրս  է  հանում  Դինում  ամեն  նորարարություն : Սա  պարտադիր  պայման  է մեզանից  յուրաքանչյուրի  համար ,  երբ  նա  լսում է  որևէ  բան ,  որը  հակասում  է Շարիաթին ,  տալ  անկեղծ  բացատրություն  և  խորհուրդ  և  լուսաբանում ,  այնպես ,  որ  նա  ունենա  մեծ  պատիվ   պաշտպանելու  Ալլահի  Դինը :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Փոխանցեք  ինձանից  նույնիսկ  մեկ  այաթ ,  (տարբերակ ) և  ձեր  վրա  մեղք  չի  լինի ,  եթե  դուք   տաք  Իսրայելի  Երեխաների   պատմությունները  և  ով, ասի  սուտ  իմ  դեմ ,  թող  հաստատի  իր  նստավայրը  Դժոխքում :» (Բուխարի# 3274)

Բիդայի  վերացումը  համայնքի  միասնական  պարտավորություն  է:

Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)   ասաց.

«Ով  ձեզանից  տեսնում  է  սխալ ,  թող  փոխի   այն  իր  ձեռքով ,  բայց   եթե  նա  չի  կարող ,  ապա  թող  անի  այդ  իր  լեզվով ,  բայց  եթե  նա  չի  կարող ,  ապա  թող   փոխի  այդ  իր  սրտում  և  դա  Իմանի  ամենաթույլ  ճյուղն  է :» (Մուսլիմ# 49  )

 Մարդ  պիտի  Դաուա  անի  և   կոչի  Ալլահի  ուղղուն ,  ինչպես  Ալլահի  խոսքերն  են  ասում.

«Հրավիրիր  ,  քո Ռաբբի  ուղղուն  իմաստությամբ  և  արդար  քարոզով  և  վիճիր  նրանց  հետ  այնպիսի  ձևով ,  որը  լավ  է :  Ճշմարիտ ,  քո  Ռաբբը  գիտի  լավագույնը ,  ով  է  շեղվել  Իր  Ուղղուց  և  Նա  լիովին տեղյակ  է  նրանցից  ,  ովքեր  ուղղորդված  են :» (16: 125)

Կրոնական  հարցերը  չպիտի  վերցվեն  անվերապահորեն  ամեն  մարդուց ,  կամ  քարոզչից ,  ով  հայտարարում  է ,  որ  ունի  գիտելիք  և  հասկացություն :  Դինը  պիտի  վերցնել  նրանցից ,  ում  վստահում  են  Դինում ,  գիտելիքում  և  առաքինությունում :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)  ասաց.

«Իրոք  գիտնականները  Մարգարեների  ժառանգորդներ  են :  Մարգարեները   չեն  թողել  իրենց  ետևից  Դինար  կամ  Դիրհամ ,  բայց  նրանք  թողել  են  գիտելիք ,  այսպիսով ,  ով  վերցնում  և  սովորում  է  այդ  նա  վերցնում  է  մեծ  պատիվ  և  բաժին :» (Իբն  Հիբբան #88 )

Մենք  պիտի  հիշենք  Մարգարեյի( Խ.Ա.Ո.Ն)  խոսքերը.

«Ով  կոչում  է  առաջնորդման ,  նա  կստանա  պարգև  հավասար  նրանց  պարգևի ,  ովքեր  հետևում  են  նրան ,  մինչ  նրանց  պարգևը  չի  նվազի :  Եվ  նա ,  ով  կոչում  է  մոլորության ,  նա  կստանա  մեղք ,  որը  հավասար  է նրանց  մեղքերին ,  ովքեր  հետևում  են  նրան ,  մինչ  նրանց  մեղքերը  չեն  նվազում :» ( Մուսլիմ #2674)

Նույնպես  նա ,  ով  տանում  է  մարդկանց  չարիքի ,  Բիդայի ,  հանդիսանում  է  չարիքից  մեկը :  Նա  կստանա  իր  մեղքը  և  նրանց  մեղքերը ,  ովքեր  հետևում  են  նրան :  Մարգարեն (Խ.Ա.Ո.Ն)   ասաց.

«Իրոք  ամենաճշմարիտ  խոսքը  Ալլահի  Գիրքն  է   և  լավագույն  ուղղությունը  Մուհամեդի   ուղղորդումն  է :  Եվ   Ամենաչարիքը  նարարաություններն  են   և  ամեն  նորարարություն   Դինում   մոլորություն  է  և  ամեն  մոլորություն    կտանի  Դժոխք :» ( Իբն Խուզայմա  #1785)

Ինչպես   վերը  հիշվել  է ,  Ալլահի  Դինում  լուրջ նորարարությունները   վտանգավոր  են ,   այսպես  որ  նա ,  ով  ցանկանում  է  գործել  որևէ  արարք ,  պետք  է  հաշվի  առնի  արդյոք  այդ   խրախուսված  է  շարիաթով : Եթե  այդ  խրախուսված  է ,  ապա  նա   պիտի  իրականացնի  այդ  և  առաջնորդի  մարդկանց  ,  բայց ,  եթե  այն  չի  համապատասխանում  Շարիաթին,  ապա  նա  պիտի  թողնի  այդ  արարքը  և  զգուշացնի  մարդկանց  դրանց  դեմ :

 ԲԱՌԱՐԱՆ

1. ԱԿԻԴԱ.  Կրոնի  հավատք

2. ԲԻԴԱ.   Նորարարություն ,  այստեղ   այն  վերաբերվում  է  կրոնական  նորարաությանը :

3. ԴԻՆԱՐ & ԴԻՐՀԱՄ.  Գումարի  տեսակ

4. ՖԱՐԻԴԱՀ.  Երկրպագման   պարտադիր ն գործողություն

5.ՖԻՏՆԱՀ.  Փորձություն , աղետ և  դժբախտություն

6.  ՀԱԴԻԹ .  Մարգարեական  Սովորություն

7. ՀԱՈՒԴ . Ավազան ,  որը  Ամենաբարձրյալ  Ալլահը  տվել  է  մեր  Մարգարեյին (Խ.Ա.Ո.Ն ) Հարության  Օրը :  ՈՎ  ըմպում  է  դրանից  մեկ  անգամ ,  երբեք  այլևս  ծարավ  չի  զգում:

8. ՀՈՒԴՈՒԴ . Պատիժ  Իսլամում

9. ՀՈՒԿՄ . Կառավարու

10. ԻՋՏԻՀԱԴ.  Ընդհանուր  այն  ջանքերի   կենտրոնացում  է :  Այս  գրքում  այն  վերաբերվում  է   ֆիզիկական  ջանքին ,  հարցի  լուծման  համար :

11. ԻԹԻԿԱՖ .  Ընդհանուր   առմամբ  այն  վերաբերվում  է  մեկուսացմանը :  Իթիկաֆը  երկրպագման  գործողություն  է ,  որի  ժամանակ  անձը   մեկուսանում  է  Մզկիթում ,  Ալլահին  երկրպագելու :

12. ԻՄԱՆ.  Հավատք

13.  ՋԵՆՆԱ. Սա  Երկնային  Այգիներն  են ,  որոնք Ալլահը  պարգևում  է  իր  առաքինի  ստրուկներին  Մահից  հետո :  Այն  սխալ  մեկնաբանված  է  ինչպես «Դրախտ:»

14.  ԿՈՒՖՐ.  Անհավատություն

15. ՆԱՖԼ.  Երկրպագման  գերկարևոր  գործողություններ

16. ՇԵՅԹԱՆ .  Սատանա

17. ՇԱՐԻԱԹ . Իսլամական   իրավաբանական   Օրենք

18. ՇԸՐԿ.  Ալլահին  զուգընկեր  տալը

19. ՍՈՒՆՆԱ .  Այն  ունի  ավելի  քան  մեկ  իմաստ:  Կարող  է  վերաբերվել .

Ա.  Մարգարեական  սովորությանը

Բ.  Կառավարմանը,  այսինքն   այն  կարող  է  նշանակել   ,  որ  գործողությունը   համապատասխանում  է  Սուննային :

20. ՏԱՐԱՈՒԻՀ . Գիշերային  աղոթքներ ,  որոնք  կատարվում  են  Ռամադան  ամսվա  ընթացքում :

21. ՏԱԿՈՒԱ.  Առաքինություն

22. ՈՒՄՄԱ .  Ազգ

23. ՎԱԼԻ. Առաքինի ,  աստվածավախ  մուսուլման ,  ովտեղյակ  է  Ալլահից ,  հետրում  է  երկրպագման  գործողություններին  և  հեռու  է  մնում  անօրինական  բաներից :