ประเภทต่างๆ ของการประกอบพิธีหัจญ์

การประกอบพิธีหัจญ์ประเภทต่าง ๆ

أنواع النسك

แปลโดย: อัสรัน  นิยมเดชา

ترجمة: عصران   نيئيوم ديشا

ตรวจทาน: ฟัยซอล  อับดุลฮาดี

مراجعة: فيصل   عبد الهادي

จากหนังสือ: มุคตะศ็อร อัล-ฟิกฮฺ อัล-อิสลามีย์

المصدر: كتاب مختصر الفقه الإسلامي

การประกอบพิธีหัจญ์ประเภทต่างๆ

          พิธีหัจญ์มี 3 ประเภท คือ ตะมัตตุอฺ กิรอน และอิฟรอด

          1.แบบตะมัตตุอฺ : เริ่มโดยการเนียตครองอิหฺรอมเพื่ออุมเราะฮฺในระหว่างเดือนหัจญ์ เมื่อประกอบพิธีอุมเราะฮฺเสร็จสิ้นแล้วก็เนียตครองอิหฺรอมหัจญ์จากมักกะฮฺหรือจากบริเวณใกล้เคียงในปีเดียวกัน และให้ครองอิหฺรอมเรื่อยไปจนกระทั่งได้ขว้างเสาหินในวันอีดแล้ว โดยต้องเชือดสัตว์ฮัดย์ด้วย ซึ่งลักษณะการกล่าวเริ่มครองอิหฺรอมก็คือ “ลับบัยกะ อุมเราะฮฺ”

          2.แบบกิรอน : เริ่มโดยการเนียตครองอิหฺรอมเพื่ออุมเราะฮฺและหัจญ์พร้อมๆกัน หรือเริ่มด้วยการครองอิหฺรอมเพื่อประกอบพิธีหัจญ์ก่อนแล้วจึงเพิ่มอุมเราะฮฺเข้าไปในภายหลัง ซึ่งลักษณะการกล่าวเริ่มของประเภทนี้ก็คือ “ลับบัยกะอุมเราะตัน วะหัจญัน” และอนุญาตให้ผู้ที่มีความจำเป็นเนียตเพิ่มหัจญ์เข้าไปในอุมเราะฮฺตราบใดที่ยังไม่ได้เริ่มเฏาะวาฟอุมเราะฮฺ เช่น สตรีที่มีรอบเดือน หรือมีเลือดหลังการคลอดบุตร เป็นต้น

            3.แบบอิฟรอด : เริ่มด้วยการเนียตประกอบพิธีหัจญ์เพียงอย่างเดียว ซึ่งลักษณะการกล่าวเริ่มก็คือ “ลับบัยกะหัจญัน” ซึ่งขั้นตอนการปฏิบัติของผู้ประกอบพิธีแบบกิรอนกับแบบอิฟรอดนั้นเหมือนกันทุกประการ เพียงแต่แบบกิรอนนั้นต้องเชือดฮัดย์ ส่วนแบบอิฟรอดไม่ต้องเชือด ซึ่งแบบกิรอนถือว่าดีกว่าแบบอิฟรอด และแบบตะมัตตุอฺถือว่าดีที่สุด

พิธีกรรมแบบใดดีที่สุด

            แบบที่ดีที่สุด คือ แบบตะมัตตุอฺ เพราะเป็นแบบที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัมใช้บรรเศาะหาบะฮฺของท่านให้กระทำ และเน้นย้ำให้พวกเขาสิ้นสุดการทำอุมเราะฮฺครั้งหัจญ์วะดาอฺยกเว้นผู้ที่นำสัตว์ฮัดย์ไปด้วย ซึ่งการประกอบพิธีแบบตะมัตตุอฺนั้นง่ายและสะดวกกว่า และยังมีขั้นตอนปฏิบัติที่มากกว่า (ทำให้ได้ผลบุญมากกว่า)

          ถ้าเริ่มเนียตครองอิหฺรอมแบบกิรอน หรืออิฟรอด ควรเปลี่ยนพิธีกรรมเป็นแบบตะมัตตุอฺแม้ว่าจะได้ทำการเฏาะวาฟหรือสะแอไปแล้วหากว่าไม่ได้นำฮัดย์ไปด้วย โดยเมื่อตัดผมแล้วเป็นถือเป็นอันสิ้นสุดขั้นตอนการประกอบพิธีอุมเราะฮฺตามคำสั่งของท่านนบีศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม

          ส่วนผู้ที่นำสัตว์ฮัดย์ไปด้วย ก็ให้คงอยู่ในอิหฺรอมและจะไม่ถือว่าสิ้นสุดพิธีการจนกว่าจะขว้างเสาหินในวันอีดเรียบร้อยแล้ว

วิธีการเข้าสู่มักกะฮฺ

            เมื่อทำการเนียตเริ่มครองอิหฺรอมเรียบร้อยแล้ว ก็ให้มุ่งหน้าสู่เมืองมักกะฮฺในสภาพที่กล่าวคำตัลบิยะฮฺอยู่ตลอดเวลา และสุนัตให้เข้าสู่มักกะฮฺทางตอนบน และอาบน้ำชำระล้างร่างกายหากกระทำได้ จากนั้นก็เข้าสู่มัสยิดหะรอมจากทางใดก็ได้ที่ต้องการ โดยให้ก้าวเข้าด้วยเท้าขวา และกล่าวดุอาอ์เหมือนกับการเข้ามัสยิดโดยทั่วไป

«اللَّـهُـمَّ افْتَـحْ لِي أَبْوَابَ رَحْـمَتِكَ»

ความว่า “โอ้อัลลอฮฺ ขอได้ทรงเปิดประตูแห่งความเมตตาของพระองค์แก่ฉันด้วยเถิด“ (บันทึกโดย มุสลิม : 713)

«أَعُوذُ بِالله العَظِيمِ، وَبِوَجْهِهِ الكَرِيمِ، وَسُلْطَانِـهِ القَدِيمِ، مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ».

ความว่า “ข้าพระองค์ขอความคุ้มครองต่ออัลลอฮฺผู้ยิ่งใหญ่ ด้วยพระพักตร์ของพระองค์ ด้วยอำนาจความยิ่งใหญ่ของพระองค์ที่มีแต่นานมา ให้รอดพ้นจากชัยฏอนผู้ถูกสาปแช่ง”             

          เมื่อเข้าสู่มัสยิดแล้วก็ให้เริ่มด้วยเฏาะวาฟทันที เว้นแต่ว่าจะเป็นเวลาละหมาดฟัรฎู ก็ให้ละหมาดเสร็จก่อนแล้วจึงเริ่มทำการเฏาะวาฟ

          ผู้ประกอบพิธีอุมเราะฮฺไม่ว่าจะเป็นกรณีของการประกอบพิธีอุมเราะฮฺอย่างเดียว หรือเป็นอุมเราะฮฺที่อยู่ในหัจญ์แบบตะมัตตุอฺก็ตาม ด้วยการเฏาะวาฟอุมเราะฮฺ ส่วนผู้ประกอบพิธีหัจญ์แบบกิรอน หรืออิฟรอดให้เริ่มด้วยเฏาะวาฟกุดูมซึ่งเป็นสุนัตไม่ใช่วาญิบต้องกระทำแต่อย่างใด

          การตะหัลลุล (สิ้นสุด) จากพิธีหัจญ์ ก็ต่อเมื่อได้ปฏิบัติเสร็จสิ้นทุกขั้นตอนแล้ว หรือการตะหัลลุลด้วยเหตุจำเป็นในกรณีที่ได้ตั้งเงื่อนไข (อิชติรอฏ) ไว้แต่แรกเมื่อเริ่มเนียต หรือการตะหัลลุลเนื่องจากมีอุปสรรคทำให้ไม่สามารถประกอบพิธีให้สิ้นสุดได้