×
Hồng Phúc Tháng Ramadan & Những Điều Làm Hư Sự Nhịn Chay: đây là một bài thuyết giảng do Abu Hisaan Ibnu Ysa soạn và thuyết trình vào thứ sáu ngày 12/9/1432 H nhằm ngày 12/8/2011, trong phần một của bài thuyết giảng nói lên ân phước của tháng Ramadan hồng phúc này mà Allah đã ban cho cộng đồng Islam, và động viên mọi người hãy cúi đầu tạ ơn Allah về thiên lộc vĩ đại này. Trong phần hai của bài thuyết giảng nói về những điều làm hư sự nhịn chay, nguồn gốc Salah Al-Taraaweeh và động viên người Muslim cố gắng hành lễ này trọn tháng hồng được xóa sổ tội lỗi đã phạm.

    Hồng Phúc Tháng Ramadan & Những Điều Làm Hư Sự Nhịn Chay

    ] Tiếng Việt – Vietnamese – فيتنامي [

    Abu Hisaan Ibnu Ysa

    2011 - 1432

    ﴿ فضائل رمضان ومفسدات الصيام ﴾

    « باللغة الفيتنامية »

    محمد زين بن عيسى

    2011 - 1432

    Bài Thuyết Giảng Thứ Nhất

    إِنَّ الْحَمْدَ لِلهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَمِنْ سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَنْ يَهْدِهِ اللهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا اللهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ

    ﮋيَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا ٗا كَثِيرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَيۡكُمۡ رَقِيبٗا ١ ﮊ النساء: ١

    ﮋيَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ ١٠٢ﮊ آل عمران: ١٠٢

    ﮋيَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا ٧٠ يُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا ٧١ ﮊ الأحزاب: ٧٠ - ٧١

    أَمَّا بَعْدُ إِنَّ أَصْدَقَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللهِ وَخَيْرَ الْهَدْيِ هَدْيُ مُحَمَّدٍ e وَشَرُّ الْأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلُّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ وَكُلُّ ضَلَالَةٍ فِي النَّارِ، أَمَّا بَعْدُ:

    Anh chị em Muslim thân mến, hãy nhớ về hồng ân mà Allah đã ban cho chúng ta, đó là Ngài đã ban cho chúng ta là những người Muslim thuần phục tôn thờ Ngài duy nhất, hãy cầu xin Allah ban cho chúng ta luôn kiên định trên tôn giáo của Ngài cho đến ngày rời khỏi cuộc sống trần gian này. Tất nhiên, là con người sẽ chẳng biết được dòng định mệnh của mình sẽ diễn ra ra sao nhưng mỗi người hãy tự cầu xin Allah ban cho tương lai chúng ta luôn tươi đẹp sáng sủa hơn những tháng năm đã qua và là những người có kết cuộc hoàn mỹ.

    Anh chị em Muslim thân mến, hãy kính sợ Allah - Đấng Tối Cao -, hãy khấu đầu tạ ơn Ngài đã ban cho chúng ta biết bao cơ hội tốt đẹp, để mỗi người Muslim có dịp tẩy sạch bản thân ô uế của mình, tẩy sạch biết bao tội lỗi đã qua, bên cạnh đó nhằm thu gom công đức, ân phước và gia tăng thêm đạo hạnh, {Đấy chính là phúc đức của Allah muốn ban cho ai tùy ý, quả thật Allah có vô số thiên lộc.}

    Anh chị em đồng đạo, nhịn chay là sự hành đạo mà con người Muslim phải tự nhịn ăn, nhịn uống, nhịn giao hợp từ rạng đông đến mặt trời lặn nhằm làm hài lòng Allah. Nếu có một vị vua nào đó có quyền lực lớn nhất trên thế giới này cấm ai đó nhịn ăn, nhịn uống có thể y sẽ không làm theo, cho dù có làm theo đi chăng thì y cũng sẽ ăn uống lén lúc sau đó. Nhưng đối với người Muslim của chúng ta họ tự từ bỏ thức ăn, thức uống và sự giao hợp là vì Allah – Đấng Hùng Mạnh & Tối Cao – vì đây là mệnh lệnh của Allah và người có niềm tin vào Allah khi đối diện với mệnh lệnh thì luôn miệng bảo: chúng tôi đã nghe và thi hành theo.

    Anh chị em Muslim, chúng ta đã và đang ở trong tháng Ramadan rộng lượng, tháng mà sẽ thu được biết bao là lợi lộc, tháng mà việc hành đạo sẽ được nhân lên, tháng mà tội lỗi sẽ được xóa sổ, “Tháng mà có những ngày đầu chứa chang Rahmah (lòng thương xót được trúc xuống) và ở những ngày giữa là sự tha thứ tội lỗi còn những ngày cuối là sự cứu rỗi thoát khỏi hỏa ngục”, với tháng thiêng liêng này, Allah phán rằng:

    ﮋشَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚﮊ البقرة: 185

    {Tháng Ramadan chính là tháng mà Thiên Kinh Qur’an được (khởi đầu) mặc khải, nhằm hướng nhân loại đến với chân lý và qua Qur’an họ sẽ biết được đâu là thiện và đâu là ác (đâu là chân lý sáng chói và đâu là lầm lạc không lối thoát).} (Al-Baqarah: 185, chương 2) “Allah đã ấn định sự nhịn chay vào ban ngày Ramadan là nhiệm vụ của người Muslim và sự hành lễ Salah Al-Taraaweeh vào ban đêm là sự khuyến khích” “Ai nhịn chay tháng Ramadan bằng cả lòng thành và niềm tin thì sẽ được tha thứ mọi tội lỗi đã qua. Và ai dâng lễ nguyện Salah Al-Taraaweeh trong tháng Ramadan bằng cả lòng thành và niềm tin thì sẽ được tha thứ mọi tội lỗi đã qua.” “Trong tháng Ramadan này tất cửa thiên đàng đều được mở, cho nên hãy cố hành đạo cho thật nhiều và tất cả cửa hỏa ngục đều bị đóng kín, thế nên chớ có phạm phải giới luật cấm”

    Có Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại từ ông Abu Hurairah t, Nabi e kể về lời phán của Allah:

    ((قَالَ اللهُ ﷻ‬: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ هُوَ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، تَرَكَ شَهْوَتَهُ وَطَعَامَهُ وَشَرَابَهُ مِنْ أَجْلِي)) متفق عليه.

    “Tất cả mọi việc làm của con cháu Adam là của y, chỉ ngoại trừ sự nhịn chay là của riêng TA, chính TA sẽ ban thưởng ân phước cho y.” Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.

    Có Hadith khác Nabi e nói:

    ((الصِّيَامُ جُنَّةٌ، فَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَصْخَبْ فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ فَلْيَقُلْ: إِنِّي صَائِمٌ، وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوْفٌ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللهِ مِنْ رِيْحِ الْمِسْكِ، لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يُفْرِحُهُمْ: فَرْحَةٌ عِنْدَ فِطْرِهِ، وَفَرْحَةٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ)) رواه البخاري.

    “Sự nhịn chay là vật chắn (khỏi phạm tội lỗi và khỏi rơi vào hỏa ngục), vì thế trong ngày nhịn chay chứ văng tục, la hét. Nếu bị một ai chửi hoặc bị đuổi giết các người thì hãy bảo: Tôi đang nhịn chay. Muhammad Ta tề bởi Allah chứng giám là tuyến nước bọt của người nhịn chay đối với Allah còn thơm hơn cả mùi xạ hương. Là người nhịn chay sẽ hưởng được hai niềm vui: niềm vui ngay ở giờ xả chay và niềm vui khi trực diện với Thượng Đế y.” Hadith do Al-Bukhary ghi lại.

    Đối với niềm vui ngay giờ xả chay là bởi đã hoàn thành được sứ mạng mà Allah đã giao phó và được ăn uống thỏa thích trở lại, còn niềm vui khi trực diện với Allah là bởi thấy được phần thưởng vĩ đại nơi Ngài và sự chiến thắng vinh vang trong ngôi vườn thiên đàng vĩnh cữu. Cầu xin Allah ban cho tất cả người Muslim nhịn chay đều hưởng được trọn vẹn hai niềm vui này, quả thật Ngài rất Rộng Lượng và Bác Ái.

    Có Hadith được ghi lại trong bộ Saheeh Al-Bukhary, Nabi e đã nói:

    ((إِنَّ فِى الْجَنَّةِ بَابًا يُقَالُ لَهُ الرَّيَّانُ ، يَدْخُلُ مِنْهُ الصَّائِمُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، لاَ يَدْخُلُ مِنْهُ أَحَدٌ غَيْرُهُمْ فَإِذَا دَخَلُوا أُغْلِقَ ، وَلَمْ يُفْتَحُ لِغَيْرِهِمْ)) متفق عليه

    “Quả thật, trên thiên đàng có một cửa mang tên là Al-Royyaan, chỉ dành riêng cho người nhịn chay đi vào, sau khi họ (người nhịn chay) đã đi vào thì cửa bị đóng lại và không bao giờ mở cho bất cứ ai sau đó.”

    Nabi e nói ở Hadith khác:

    ((ثَلاَثَةٌ لاَ تُرَدُّ دَعْوَتُهُمُ: الصَّائِمُ حَتَّى يُفْطِرَ، وَالإِمَامُ الْعَادِلُ، وَدَعْوَةُ الْمَظْلُومِ يَرْفَعُهَا اللهُ فَوْقَ الْغَمَامِ وَيَفْتَحُ لَهَا أَبْوَابَ السَّمَاءِ وَيَقُولُ الرَّبُّ: وَعِزَّتِى لَأَنْصُرَنَّكَ وَلَوْ بَعْدَ حِينٍ)) رواه الترمذي

    “Có ba loại người mà lời cầu xin của họ chẳng bao giờ bị từ chối: Người nhịn chay cho đến giờ xả chay, vị Imam (lãnh đạo) liêm chính và lời cầu xin của người bị đối xử bất công, Allah dùng mây hộ tống lời cầu xin của người bất công lên trời và mở cửa các tầng trời để tiếp đón. Thượng Đế phán bảo: Thề bởi sự Hùng Mạnh & sự Cao Quí của TA, chắn chắn TA sẽ đáp lại lời khẩn cầu đó, cho dù có ra sao.” Hadith do Al-Tirmizy ghi lại.

    Anh chị em Muslim thân mến, thiết nghĩ cũng vào ngày này của năm trước chúng ta đã cùng một vài anh chị em Muslim khác tiếp đón tháng Ramadan, chúng ta cùng nhau nhịn chay, cùng nhau xả chay và cùng nhau hành lễ Salah Al-Taraaweeh, cùng nhau trò chuyện vui vẻ trong tháng đại hồng phúc này nhưng năm nay họ đã vắng mặt, sự vắng mặt của họ không do họ đi mua bán xa chưa về kịp, mà là do họ đã từ giả cỏi đời ra đi mãi mãi. Còn chúng ta những người đang hiện diện diện trong bài thuyết giảng thứ sáu hôm nay, chúng ta có chắc chắn rằng chúng ta sẽ được sống ung dung vui vẻ qua khỏi thời gian hiện tại này sao? Vấn đề không đơn giảng như ta nghỉ đâu. Hãy cố tranh thủ lên hỡi anh chị em Muslim, hãy bắt lấy cơ hội trong khi nó hãy còn trong tay chúng ta, hãy nhấn chìm tuổi đời chúng ta trong việc hành đạo vì Allah, hãy bắt lấy cơ hội tháng Ramadan này mà hành lễ Salah, tụng niệm tán dương Allah, đọc Thiên Kinh Qur’an, đối xử tốt với mọi người cả lời nói lẫn hành động và tiền tài, hãy bỏ đi mọi lỗi lầm mà anh chị em Muslim đã xúc phạm đến chúng ta “quả thật, Allah là Đấng Bao Dung Ngài rất yêu thích việc lượng thứ” “trước kia Nabi e là người rất rộng lượng, đặc biệt là trong tháng Ramadan ngay sau khi được trao dồi Qur’an với Đại Thiên Thần Jibreel u, sau khi trao dồi Qur’an với Đại Thiên Thần Jibreel u xong thì Người lại rộng lượng hơn cả gió thổi.”

    Anh chị em Muslim đồng đạo, “hãy cố làm cho thật nhiều bốn điều sau đây trong tháng Ramadan này, trong bốn điều này có hai điều làm hài lòng Thượng Đế chúng ta và hai điều còn lại sẽ chẳng bao giờ thừa nếu ta có làm mãi. Hai điều làm hài lòng Thượng Đế chúng ta là câu Shahaadah La i la ha il lol loh và lời cầu xin tha thứ tội lỗi, và hai điều mà ta cầu xin mãi cũng chẳng thừa là cầu xin được vào thiên đàng và cầu xin che chở được thoát khỏi hỏa ngục.” Lạy Thượng Đế của chúng tôi, xin Ngài hãy ban cho chúng tôi được chiến thắng vào thiên đàng và xin hãy bảo vệ chúng tôi thoát được hỏa ngục, cầu xin Ngài thu nhận chúng tôi vào đội ngũ nhóm người nhịn chay Ramadan bằng cả lòng thành và niềm tin để được xóa sạch mọi tội lỗi đã phạm.

    Anh chị em Muslim thân mến, hãy bảo vệ sự nhịn chay của chúng ta tránh khỏi hao hụt và mất mát. Thế nên lúc nhịn chay chớ nói lời lẽ dối trá dóc láo và làm chuyện lừa gạt, “Ai không từ bỏ lời dối trá mà còn tiếp tục nói dối thì Allah không cần đến sự nhịn ăn và nhịn uống của y”. Lúc nhịn chay chớ nói những lời lẽ Haram (bị cấm) như chửi mắng, nói dóc, nói xấu người khác, nói tục chửi thề, chơi những trò chơi Haram, chớ xem ngày nhịn chay như bao ngày thường khác, hãy tránh xa việc lừa gạt, gian lận trong trao đổi mua bán, hãy bảo vệ sự nhịn chay tránh xa nhạc cụ, âm nhạc và ca hát. Ngược lại, hãy cố hày lễ Salah tập thể tại Masjid, chớ biện hộ là do nhịn chay mệt mỏi nên cần phải ngủ rồi lơ là cẩu thả khi lễ Salah hoặc hành lễ Salah ngoài giờ giấc qui định, phải biết rằng lễ Salah là trụ cột chính trong Islam và sẽ không được hưởng bất cứ gì từ Allah đối với bỏ hành lễ Salah (tức bỏ Simen).

    Thật thua thiệt làm sao cho kẻ không hành lễ Salah Al-Fajr cùng tập thể tại Masjid, đôi khi còn ngủ say sưa cho đến sau mặt trời mọc mới đứng hành lễ. Tại sao y lại không hành lễ Salah cùng tập thể Muslim trên giờ giấc đã qui định, những ai cố tình trì hoãn việc hành lễ Salah cho đến khi ra khỏi giờ của buổi lễ đó mà không có bất cứ lý do chính đáng nào thì cho dù có hành lễ bù lại một ngàn lần cũng không được chấp nhận, bởi Allah đã ấn định thời gian bắt đầu và kết thúc của mỗi buổi lễ, không được phép hành lễ trước giờ ấn định và cũng không được chấp nhận hành lễ bù lại ngoại trừ có lý do được giáo lý cho phép.

    Anh chị em Iman, cốt lõi của việc nhịn chay là tạo sự kính sợ Allah trong lòng mỗi người Muslim, như Allah đã phán:

    ﮋيَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣ﮊ البقرة: 183

    {Này hỡi những người có đức tin! (Allah) đã truyền xuống sự nhịn chay bắt buộc các người cũng như những thế hệ trước các người phải nhịn hồng (rèn luyện các người) trở thành người biết kính sợ (TA).} (Al-Baqarah: 183, chương 2), sự nhịn chay là nhiệm vụ bắt buộc mà Allah đã ấn định cho bầy tôi của Ngài như được dẫn chứng qua Qur’an và Sunnah của Nabi e và là một trong năm nền tảng trụ cột của Islam, ai phủ nhận nhiệm vụ này là Kafir (là người phủ nhận niềm tin nơi Allah) cho dù y có nhịn chay đi chăng.

    Sự nhịn chay bắt buộc đối với tất cả người Muslim trưởng thành, có đầu óc bình thường, có sức khỏe và đang ở quê nhà ngoài trừ phụ nữ đang trong chu kỳ kinh nguyệt và ra máu hậu sản (tức ra máu sau khi sanh nở).

    Đối với trẻ em chưa đến tuổi trưởng thành thì cha mẹ nên luyện tập cho con em nhịn từ từ để chúng quen dần với nhịn chay, giống như trước kia Sahaabah đã dụ con cái họ không cho chúng ăn uống trong tháng nhịn chay này, mỗi khi lũ trẻ khóc đòi ăn thì họ lại đưa chúng đồ chơi để làm chúng quên lãng việc đói cho đến mặt trời lặn.

    Về dấu hiệu để nhận biết một trẻ trưởng thành, gồm những dấu hiệu sau: thứ nhất: được mười lăm tuổi, thứ hai: ra lông ở nách, thứ ba: xuất tinh do nằm mộng hoặc vài dấu hiệu khác, riêng bé gái thì chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu hoạt động. Bất cứ trẻ em nào thấy được một trong những dấu hiệu vừa nêu là trẻ đó đã trưởng thành bắt buộc trẻ phải hành lễ Salah, nhịn chay và những nhiệm vụ khác như người lớn.

    Đối với người mất trí nhớ do thần kinh, hoặc già lú lẫn, hoặc xỉu... thì không bắt buộc nhịn chay và cũng không bắt buộc bố thí thức ăn thay thế. Còn người già có trí nhớ bình thường, nếu có thể nhịn chay thì bắt buộc phải nhịn, còn nếu không thể nhịn được thì bố thí thức ăn cho người nghèo mỗi ngày một người thay thế việc nhịn chay.

    Đối với người không thể nhịn chay do bị bệnh nan y không hi vọng chữa khỏi thì được xem như người già, được phép bố thí thức ăn mỗi ngày một người nghèo, còn nếu bị bệnh có cơ hội chữa khỏi thì ăn uống bình thường rồi nhịn chay bù lại vào những ngày khác sau đó, vì Allah đã phán:

    ﮋفَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ ﮊ البقرة: 184

    {Đối với những ai trong các người (Muslim) bị bệnh hoặc đang đi đường xa nhà thì được phép hoãn việc nhịn chay lại và nhịn bù vào những ngày khác tương ứng số ngày đã thiếu} Al-Baqarah: 184, chương 2.

    Nếu là bệnh cảm mạo nhẹ không gây khó khăn cho việc nhịn thì bắt buộc nhịn, nếu trường hợp nhịn sẽ làm cho bệnh lâu khỏi hoặc nặng thêm thì được phép ăn uống rồi nhịn bù lại.

    Đối với phụ nữa mang thai và cho con bú nếu nhịn sẽ gây hại đến sức khỏe bào thai hoặc làm mất sữa cho em bé hoặc gây khó khăn thì được phép ăn uống rồi nhịn bù lại.

    Đối với người đi đường được phép lựa chọn giữa ăn uống và nhịn chay việc nào dễ thì làm, nếu cả hai đều dễ dàng như nhau thì nhịn chay là tốt nhất, bởi trước kia Nabi e đã từng lựa chọn như vầy, đồng thời sẽ tránh được việc nhịn bù và hưởng được ân phước của tháng hồng phúc, còn nếu nhịn chay sẽ gây khó khăn trong chuyến đi thì tốt nhất là ăn uống rồi nhịn bù lại.

    Riêng phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt và ra máu hậu sản (tức ra máu sau khi sanh nở) bị cấm hành lễ Salah và nhịn chay cho đến trở lại sạch sẽ, nếu cả hai trở lại sạch sẽ trước giờ rạng đông (tức trước giờ bắt đầu nhịn chay) dù chỉ vài phút bắt buộc cả hai phải nhịn chay rồi tắm gội theo giáo lý và hành lễ Salah sau đó, và bắt buộc cả hai chỉ nhịn chay bù lại số ngày đã ăn uống trong tháng Ramadan không hành lễ Salah bù lại.

    بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْعَظِيْمِ، وَنَفَعَنِي وَإِيَاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ الآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ، أَقُوْلُ قَوْلِي هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِي وَلَكُمْ وَلِكَافَّةِ الْمُسْلِمِيْنَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ فَاسْتَغْفِرُوهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيْمُ.

    Cầu xin Allah ban niềm may mắn trong Thiên Kinh Qur'an vĩ đại cho tôi và cho mọi người, nâng cao địa vị của tôi và mọi người qua những câu kinh và lời tán dương sáng suốt. Tôi nói ra những lời này rồi cầu xin Allah tha thứ tội lỗi cho tôi, cho mọi người và cho tất cả người Muslim. Cho nên, hãy cầu xin Allah tha thứ đi, quả thật Ngài là Đấng vô cùng độ lượng vô cùng khoan dung.

    Bài Thuyết Giảng Thứ Hai

    الْحَمْدُ لِلهِ حَمْداً كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ، أَشْـهَدُ أَنْ لاَ إِلَـٰهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الحَمْدُ، يُحْيِي وَيُمِيتُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ، وَأَشْـهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ أَفْضَلُ الرُّسُلِ وَخَلاَصَةُ الْعِبَادِ، صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَالتَّابِعِيْنَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ التَّنَادِ وَسَلَّمَ تَسْلِيْماً كَثِيْراً، أَمَّا بَعْدُ:

    Allah đã phân tích rõ ràng định luật nhịn chay và những điều làm hư sự nhịn chay, tất cả đều rõ ràng trong Qur’an và Sunnah của Nabi e dưới đây chúng ta sẽ biết được vài điều sau sẽ làm hư sự nhịn chay của một người đang nhịn:

    * Thứ nhất : Giao hợp,

    Một khi người nhịn chay giao hợp có chủ ý vào ban ngày tháng Ramadan cho dù sự giao hợp đó hợp pháp (tức giao hợp vợ chồng) hoặc giao hợp bất hợp pháp (tức Zina) thì đã mắc phải năm tội trạng sau:

    1- Tội đã phạm giới luật.

    2- Làm hư sư nhịn chay ngày hôm đó.

    3- Bắt buộc phải nhịn từ ngay lúc đó đến mặt trời lặn.

    4- Bắt buộc phải nhịn bù lại ngày hôm đó.

    5- Chịu mức phạt nặng nề, đó là thả tự do cho một nô lệ, nếu không có khả năng phải nhịn chay hai tháng liền liên tiếp nhau không được bỏ ngày nào ngoại trừ có lý do được giáo lý chấp nhận, nếu không có khả năng nữa phải xuất sáu mươi phần thức ăn cho sáu mươi người nghèo.

    * Thứ hai : Xuất tinh có chủ ý do ôm hôn, sờ soạn, mơn trớn, thủ dâm, xem phim, xem hình ảnh kích thích... Nếu như ngủ nằm mộng bị xuất tinh thì không làm ảnh hưởng đến sự nhịn chay, bởi điều này nằm ngoài ý muốn của người nhịn.

    * Thứ ba : Ăn uống có chủ định.

    Dù thực phẩm đó là thực phẩm Halal (được phép) hoặc thực phẩm Haram (bị cấm), thực phẩm đó có lợi hoặc có hại cho bản thân, đi vào bao tử đường miệng hoặc đường lỗ mũi đều làm hư sự nhịn chay. Bằng chứng cho việc thực phẩm đi vào bao tử bằng đường lỗ mũi vẫn làm hư sự nhịn chay là Nabi e đã nói:

    ((بَالِغْ فِي الْاِسْتِنْشَاقِ إِذَا تَوَضَّأْتَ إِلَّا تَكُونُ صَائِماً)) رواه أبو داود.

    “Hãy hít nước vào mũi khi lấy nước Wu-đụa chỉ ngoại trừ khi đang nhịn chay.” Hadith do Abu Dawood ghi lại.

    Nabi e cấm người nhịn chay hít nước vào mũi khi lấy nước Wu-đụa, chứng minh rằng nước đi qua lỗ mũi vào bao tử vẫn làm hư sự nhịn chay giống như đi qua miệng.

    Người nhịn chay được phép ngửi mùi thơm từ thực phẩm và dầu thơm, tuyệt đối không được hít khói như khói thuốc lá... bởi sẽ làm hư sự nhịn chay nếu cố tình hít.

    * Thứ tư : Những gì tương tự như ăn uống,

    Y học ngày nay có một loại dung dịch dinh dưỡng thay thế cho ăn uống, nếu truyền hoặc tiêm loại dung dịch dinh dưỡng này vào cơ thể là đã làm hư sự nhịn chay, còn nếu tiêm những loại thuốc khác như cảm mạo, nhức mỏi... vào cơ bắp hoặc vào gân máu với mục đích chữa bệnh hoặc tăng sức khỏe đều không làm hư sự nhịn chay, bởi loại dung dịch này không phải là thực phẩm và trong nguyên thủy là được phép làm cho đến khi có bằng chứng xác thực từ Qur’an hoặc Sunnah hoặc sự thống nhất của cộng đồng Muslim cho rằng dung dịch này làm hự sự nhịn chay thì mới có hiệu lực.

    * Thứ năm : Rút máu bằng cách giác lễ hoặc giác nẻ, bởi Nabi e đã nói:

    ((أَفْطَرَ الْحَاجِمُ وَالْمَحْجُوْمُ)) رواه البخاري

    “Người giác nẻ và người được giác nẻ, cả hai đều bị hư sự nhịn chay.” Hadith do Al-Bukhary ghi lại.

    Nếu trường hợp rút máu để xét nghiệm thì không làm hư, bởi lượng máu được rút rất ít so với giác nẻ, sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe người bị rút, tương tự sự nhịn chay cũng sẽ không bị hư nếu bị ra máu cam dù nhiều hay ít hoặc bị đứt tay do dao, kéo, kiến, hoặc bất cẩn bị té tất cả không làm hư sự nhịn chay.

    Nếu bị chảy máu răng, máu nướu răng do xỉa răng hoặc bệnh về răng miệng tất cả không làm hư sự nhịn chay nhưng đối với người nhịn chay và người không nhịn chay đều không được nuốt số máu đó vào bụng bởi đó là máu Haram (bị cấm), một khi lỡ bị nuốt không cố ý thì không ảnh hưởng đến sự nhịn chay.

    Nếu trường hợp khẩn cấp cần rút máu để truyền cho người khác, thì khi rút máu là đã làm hư sự nhịn chay, người cho máu hãy ăn uống để mau lại sức rồi nhịn bù lại ngày hôm đó, nếu có thể đợi đến sau mặt trời lặn là tốt nhất.

    * Thứ sáu : Ói.

    Nếu cố tình làm cho ói thức ăn ra ngoài là đã làm hư sự nhịn chay, còn bị say sóng tàu xe dẫn đến ói hoặc lý do nào đó cơ thể không kiềm chế nổi dẫn đến ói thì không làm hư sự nhịn chay, bởi Nabi e đã nói:

    ((مَنْ ذَرَعَهُ الْقَيْءُ فَلَيْسَ عَلَيْهِ قَضَاءٌ وَمَنِ اسْتَقَاءَ عَمْداً فَلْيَقْضِ)) رواه الترمذي

    “Ai bị ói tự nhiên do không làm chủ được bản thân thì không phải nhịn bù (tức không hư sự nhịn chay), còn ai cố tình làm cho ói thì phải nhịn bù lại (ngày hôm đó).” Hadith do Al-Tirmizy ghi lại.

    *** Chú ý: Đối với sáu điều làm hư sự nhịn chay kể trên chỉ làm hư sự nhịn chay nếu người nhịn có sự hiểu biết về giáo lý, nhớ khi đang làm và cố tình muốn làm, còn làm do không biết, làm lúc quên lãng và làm do bị ép buộc thì không ảnh hưởng gì đến sự nhịn chay cả, bởi Allah đã phán:

    ﮋرَبَّنَا لَا تُؤَاخِذۡنَآ إِن نَّسِينَآ أَوۡ أَخۡطَأۡنَاۚﮊ البقرة: ٢٨٦

    {Lạy Thượng Đế của chúng tôi! Xin Ngài đừng bắt tội chúng tôi nếu chúng tôi có quên lãng hay sai lầm} Al-Boqoroh: 286 (chương 2),

    Allah phán trong Hadith Al-Kursy rằng:

    ((قَدْ فَعَلْتُ)) أخرجه مسلم

    “Chắc chắn TA đã tha thứ.” Hadith do Muslim ghi lại.

    Có Hadith khác Nabi e nói:

    ((مَنْ نَسِيَ وَهُوَ صَائِمٌ فَأَكَلَ أَوْ شَرِبَ فَلْيُتِمَّ صَوْمَهُ فَإِنَّمَا أَطْعَمَهُ اللهُ وَسَقَاهُ)) متفق عليه.

    “Ai ăn hoặc uống trong sự quên lãng thì hãy tiếp tục nhịn chay (đến chiều) chẳng qua thức ăn, thức uống đó là do Allah ban riêng tặng y.” Hadith do Al-Bukhory và Muslim ghi lại.

    * Thứ bảy : Ra máu kinh nguyệt và máu hậu sản.

    Một khi máu chu kỳ kinh nguyệt và máu hậu sản xuất ra trước mặt trời lặn dù chỉ một phút hoặc ít hơn là đã làm hư sự nhịn chay, và ngược lại nếu xuất ra sau mặt trời lặn chỉ một phút hoặc ít hơn thì sự nhịn chay của cả hai đều đúng. Nhân đây xin nhắc nhở một điều, có vài chị em phụ nữ tưởng rằng máu chu kỳ ra sau mặt trời lặn hoặc sau giờ Salah Al-Mự-rịp thì chị em bảo sự nhịn chay của mình vô hiệu. Không phải thế mà ngược lại, sự nhịn chay đó đúng hoàn toàn, kể cả có xuất huyết chu kỳ chỉ sau mặt trời lặn một phút hoặc ít hơn thì hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến sự nhịn chay cả.

    Người nhịn chay được phép nhỏ thuốc nhỏ mắt và thuốc lỗ tai, cho dù sau khi nhỏ có cảm nhận đắng cuống họng cũng không ảnh hưởng đến sự nhịn chay.

    Người nhịn chay được phép chữa trị vết thương, bởi tất những loại này không hề có lệnh cấm từ Nabi e, và trong nguyên thủy là được phép làm cho đến khi có bằng chứng xác thực cấm cản.

    “Người nhịn chay được phép chà răng bằng cây Al-Siwaak ở bất cứ thời khắc nào trong ngày, chẳng những thế sử dụng Al-Siwaak còn là Sunnah khuyến khích người nhịn chay và người không nhịn sử dụng. Ngoài ra còn khuyến khích sử dụng ở những thời điểm khác nữa như: Khi lấy nước Wu-đụa, khi hành lễ Salah, sau khi thức dậy và sau khi bước vào nhà.”

    Anh chị em Muslim thân, theo Sunnah của Nabi e là ăn uống trước khi bước vào giờ nhịn chay bởi trong buổi ăn đó hàm chứa hồng phúc của Allah và tốt nhất là nên ăn uống trể tức ăn trước giờ nhịn khoảng thời gian 30 hoặc 45 phút. Theo Sunnah khác là xả chay ngay sau khi mặt trời lặn không trì hoãn giây phút nào cả, bởi Nabi e đã nói:

    ((لاَ يَزَالُ النَّاسُ بِخَيْرٍ مَا عَجَّلُوا الْفِطْرَ)) متفق عليه

    “Mọi người sẽ luôn được tốt đẹp miễn sao họ xả chay ngay khi đã đến giờ.” Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.

    Theo Sunnah thức ăn đầu tiên khi xả chay là ăn chà là tươi, không có thì ăn chà là khô, không có thì dùng nước hoặc bất cứ thực phẩm Halal (được phép) khác.

    Nếu sau khi mặt trời đã lặn, người nhịn chay không tìm được bất cứ thực phẩm nào để ăn thì hãy nghỉ trong lòng rằng mình đã đến giờ được phép ăn uống tự do trở lại, không cần phải mút ngón tay hay vạt áo gì cả, đây chỉ là lời bịa đặt không có nguồn gốc.

    Anh chị em Muslim thân mến, tháng Ramadan là mãnh đất phì nhiêu mầu mở để người Muslim chúng ta gieo trồng bất cứ gì bản thân muốn, hãy cấy trồng Salah Al-Taraaweeh, việc làm đức hạnh ngoan đạo như đọc Qur’an, tụng niệm tán dương Allah, bố thí, đối xử tốt với mọi người v.v...

    Trong chúng ta ít nhiều cũng đã từng nghe về Hadith:

    ((وَمَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِيمَاناً وَاحْتِسَاباً غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ)) متفق عليه.

    “Ai dâng lễ nguyện Salah trong tháng Ramadan bằng cả lòng thành và niềm tin thì sẽ được tha thứ mọi tội lỗi đã qua.” Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.

    Câu: “Ai dâng lễ nguyện Salah trong tháng Ramadan” tức đứng hành lễ Salah Al-Taraaweeh mà mọi người hành lễ từ đầu tháng đến cuối tháng. Và nguồn gốc lễ Salah Al-Taraaweeh là như sau:

    Trước kia, Nabi e đứng hành lễ Salah Al-Taraaweeh đầu tiên trong Masjid của Người, vài Sahaabah thấy vậy đứng hành lễ cùng Người, qua đêm thứ hai số lượng người đến hành lễ nhiều hơn rất nhiều, qua đêm thứ ba đến đông đúc hơn nữa, đến đêm thứ tư mọi người đến hầu như chật nức cả Masjid nhưng Nabi e lại không ra hành lễ Salah Al-Taaweeh, thấy vậy ﷻ‬’mar đúng trước cửa nhà Rasul e mà hô to: “Al-Salah, Al-Salah” nhưng Nabi e vẫn không ra. Đến sáng, sau hành lễ Salah Al-Fajr xong, Nabi e qua lại nói:

    ((قَدْ رَأَيْتُ الَّذِى صَنَعْتُمْ وَلَمْ يَمْنَعْنِى مِنَ الْخُرُوجِ إِلَيْكُمْ إِلاَّ أَنِّى خَشِيتُ أَنْ تُفْرَضَ عَلَيْكُمْ)) متفق عليه

    “Chắc chắn, Ta đã thấy được mọi việc các người làm (tối qua), điều cấm Ta không ra (hành lễ Salah Al-Taraaweeh) là do Ta sợ điều đó trở thành sự bắt buộc các người.” Hadith do Al-Bukhary và Muslim ghi lại.

    Kể từ đó mọi người hành lễ Salah Al-Taraaweeh riêng lẻ, có nhóm hai người, có nhóm ba người. Lễ Salah Al-Taraaweeh cứ thế diễn biến riêng lẻ qua hết thời kỳ trị vì của Abu Bakr t, cho đến ngay những năm đầu trị vì của ﷻ‬’mar t. Có một đêm ông thấy mọi người hành lễ Salah Al-Taraaweeh thật lẻ tẻ, ông nói: “Thiết nghĩ gom hết tất cả mọi người lại hành lễ do một Imam dẫn lễ sẽ tốt hơn.” Thế là ﷻ‬’mar t hạ lệnh cho hai vị Sahaabah Tameem Al-Daary và Ubai bin Ka’b k thay nhau làm Imam dẫn lễ Salah Al-Taraaweeh với mười một Rak-at. Từ đó được lưu truyền đến chúng ta ngày nay.

    ﷻ‬’mar t có quyết định hành lễ Salah Al-Taraaweeh mười một Rak-at là bởi, đây chính là số lượng mà Nabi e trước kia đã hành lễ. Có lần, có một người hỏi bà A-y-shah i phu nhân của Nabi e một người vợ tâm đầu ý hợp của Người, về số lượng Rak-at mà Nabi e đã hành lễ trong tháng Ramadan, bà đáp: “Trong tháng Ramadan và những tháng khác Người chỉ hành lễ mười một Rak-at.” Đúng theo Sunnah của Nabi e là hành lễ Salah Al-Taraaweeh mười một Rak-at nhưng có thể làm nhiều hơn hoặc ít hơn số lượng đó cũng không sao, bởi ngay trong thời Sahaabah đã có người hành lễ nhiều hơn và có người hành lễ ít hơn nhưng không một vị Sahaabah nào lên tiếng ngăn cản hay tỏ thái độ phản đối.

    Tóm lại, mọi người có thể hành lễ theo khả năng của mình miễn sao mang lại kết quả mỹ mãn là tốt nhất.

    Anh chị em đồng đạo, ân phước tháng Ramadan là bao la không đếm xuể, là một người Muslim có dự định cho tương lai mình rạng ngời hơn thì hãy cố hành lễ Salah Al-Taraaweeh trọn cả tháng bằng cả lòng thành và niềm tin tưởng sẽ được Allah xóa sạch tất cả tội lỗi đã qua. Khi hành lễ Salah chớ có bỏ đi giữa chừng để chúng ta được hưởng phần phước đã hành lễ trọn đêm trong khi chúng ta nằm ngủ trên giường, bởi Nabi e đã nói:

    ((إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا صَلَّى مَعَ الإِمَامِ حَتَّى يَنْصَرِفَ حُسِبَ لَهُ قِيَامُ لَيْلَةٍ)) رواه أبو داود والترمذي

    “Quả thật, một người đứng hành lễ cùng với Imam cho đến khi xong buổi lễ, sẽ được tính là đã hành lễ trọn cả đêm.” Hadith do Abu Dawood và Al-Tirmizy ghi lại.

    Đồng đạo Muslim thân mến, Allah đã hạ lệnh bảo chúng ta phải Solawat cho Nabi Muhammad ﷺ‬ với lệnh phán:

    ﮋإِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦ﮊ الأحزاب: ٥٦

    {Quả thật, Allah và Thiên Thần của Ngài cầu xin bình an và phúc lành cho Nabi, hỡi những người có đức tin hãy cầu xin bình an và phúc lành cho Người cho thật nhiều.} Al-Ahzaab: 56 (chương 33).

    Nabi ﷺ‬ nói:

    ((مَنْ صَلَّى عَلَيَّ وَاحِدَةً صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ عَشْرًا)) رواه مسلم

    “Ai cầu xin phúc lành cho Ta một lần sẽ được Allah ban cho y mười lần.” Hadith do Muslim ghi lại.

    اللَّهُـمَّ صَـلِّ عَلَـى مُحَمَّـدٍ، وَعَلَـى آلِ مُحَمَّـدٍ، كَمَـا صَـلَّيْتَ عَلَـى إِبْرَاهِيـمَ، وَعَلَـى آلِ إِبْرَاهِيـمَ، إِنَّكَ حَمِيـدٌ مَجِيـدٌ. اللَّهُـمَّ بَارِكْ عَلَـى مُحَمَّـدٍ، وَعَلَـى آلِ مُحَمَّـدٍ، كَمَـا بَارَكْتَ عَلَـى إِبْرَاهِيـمَ، وَعَلَـى آلِ إِبْرَاهِيـمَ، إِنَّكَ حَـمِيدٌ مَجِيـدٌ

    “Thưa Allah! Cầu xin hãy ban sự bình an và phúc lành cho Nabi Muhammad và dòng tộc của Người giống như Ngài đã ban cho Nabi Ibrohim và dòng tộc của Người. Quả thực, Ngài là Đấng Tối Cao và Rộng Lượng.”

    اللَّهُـمَّ أَعِزَّ الإِسْلاَمَ وَالْمُسْلِمِيْنَ وَأَذِلَّ الشِّرْكَ وَالْمُشْرِكِينَ وَدَمِّرْ أَعْدَاءَ الدِّيْنِ

    “Thưa Allah! Cầu xin Ngài hãy làm hùng mạnh tôn Islam và người Muslim và hãy hạ thấp sự đa thần cùng người thờ đa thần và hãy tiêu diệt kẻ thù của tôn giáo.”

    اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُكَ بِأَسْمَائِكَ الْحُسْنَى وَصِفَاتِكَ الْعُلْيَا، وَنَسْأَلُكَ بِأَنَّا نَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللهُ لاَ إِلَـٰهَ إِلاَّ أَنْتَ الأَحَدُ الصَّمَدُ الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ، نَسْأَلُكَ بِذَلِكَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا ذُنُوبَنَا وَأَنْ تُصْلِحَ أَحْوَالَنَا وَأَنْ تُؤَمَّنَا مِمَّا نَخَافُ يَوْمَ نَلْقَاكَ، وَأَنْ تَجْعَلَ جَنَّاتِ الْفِرْدَوْسِ لَنَا نُزُلاً، وَأَنْ تَقَبَّلَ مِنَّا وَمِنْ جَمِيْعِ الْمُسْلِمِيْنَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

    Thưa Allah! Chúng tôi cầu xin Ngài bằng các Đại Danh hoàn hảo và những thuộc tính tuyệt đối cao cả của Ngài, chúng tôi cầu xin Ngài vì chúng tôi tuyên thệ rằng Ngài là Allah mà không có Thượng Đế nào khác được xứng đáng được thờ phụng ngoài Ngài, Ngài là Đấng Duy Nhất, Đấng Tự Hữu, Đấng không sinh ra ai cũng không do ai sinh ra và cũng không có ai hay vật nào so sánh với Ngài đặng, chúng tôi cầu xin Ngài như thế mong được Ngài tha thứ tội lỗi cho chúng tôi, hãy chấn chỉnh hoàn cảnh chúng tôi, hãy làm cho chúng tôi an tâm với những gì làm chúng tôi sợ hãi vào ngày trình diện Ngài, hãy ban thiên đàng Firdaus là nơi ở cuối cùng cho chúng tôi và hãy chấp nhận lời cầu xin của chúng tôi và toàn thể người Muslim bằng ân sủng của Ngài, thưa Đấng Khoan Dung, Độ Lượng nhất!

    عِبَادَ اللهِ: ﮋ۞إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ ٩٠ﮊ النحل: ٩٠، وَأَوفُوا بِعَهْدِ اللهِ إِذَا عَاهَدْتُمْ وَلاَ تَنْقُضُوا الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللهَ عَلَيْكُمْ كَفِيْلاً إِنَّ اللهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ، وَاذْكُرُوْا اللهَ الْعَظِيْمَ الْجَلِيْلَ يَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوهُ عَلَى نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ أَكْبَرُ وَاللهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ.

    Hỡi anh chị em Muslim! {Quả thật, Allah ra lệnh thi hành nền công lý, làm nhân đức và bố thí (giúp đỡ) bà con ruột thịt, đồng thời cấm làm mọi điều ác, tội lỗi và bất công. Ngài dạy bảo các người như thế để may ra các người lưu nhớ (đến phúc và tội)} Al-Nahl: 90. Hãy thực hiện mọi giao kèo mà mọi người đã cam kết với Allah, cũng chớ hủy bỏ lời thề sau khi đã khẳng định trong khi Allah đã ban cho mọi người quyền cai quản, quả thật Allah thấu hiểu mọi điều các người làm. Hãy tưởng nhớ Allah Đấng Vĩ Đại, Đấng Cao Quí đi sẽ được Ngài nhớ đến các người, hãy tạ ơn Allah với những hồng ân đã ban tặng sẽ được Ngài thêm cho và lời tưởng nhớ Allah thật vĩ đại Allah am tường mọi hành động của các người.

    Tác giả

    Abu Hisaan Ibnu Ysa