روونكردنه‌وه‌ی فه‌رمووده‌ی ( یارمه‌تی براكه‌ت بده‌ جا سته‌مكار بێت یا سته‌م لێكراو )

روونكردنه‌وه‌ی فه‌رمووده‌ی ( یارمه‌تی براكه‌ت بده‌ جا سته‌مكار بێت یا سته‌م لێكراو )

] kurdish – كوردی – كردي [

پشتیوان صابر عزیز

2014 - 1435

شرح حديث (أنصر أخاك ظالماً أو مظلوماً )

« باللغة الكردية »

بشتيوان صابر عزيز

2014 - 1435

روونكردنه‌وه‌ی فه‌رمووده‌ی ( یارمه‌تی براكه‌ت بده‌ جا سته‌مكار بێت یا سته‌م لێكراو )

خوێنه‌ری به‌ڕێز: پێم خۆشه‌ ئه‌م بابه‌ته‌تان پێشكه‌ش بكه‌م ده‌رباره‌ی فه‌رمووده‌یه‌ك‌ له‌ فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله عليه وسلم) هیوادارم سوودی لێ وه‌رگرن.

ده‌قی فه‌رمووده‌كه‌:

عَنْ جَابِرٍ (رضي الله عنه) قَالَ: اقْتَتَلَ غُلَامَانِ: غُلَامٌ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَغُلَامٌ مِنَ الْأَنْصَارِ، فَنَادَى الْمُهَاجِرُ أَوِ الْمُهَاجِرُونَ: يَا لَلْمُهَاجِرِينَ. وَنَادَى الْأَنْصَارِيُّ: يَا لَلْأَنْصَارِ. فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) فَقَالَ: ((مَا هَذَا؟ دَعْوَى أَهْلِ الْجَاهِلِيَّةِ)). قَالُوا: لَا يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِلَّا أَنَّ غُلَامَيْنِ اقْتَتَلَا، فَكَسَعَ أَحَدُهُمَا الْآخَرَ. قَالَ: ((فَلَا بَأْسَ، وَلْيَنْصُرِ الرَّجُلُ أَخَاهُ ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا، إِنْ كَانَ ظَالِمًا فَلْيَنْهَهُ فَإِنَّهُ لَهُ نَصْرٌ، وَإِنْ كَانَ مَظْلُومًا فَلْيَنْصُرْهُ)) رواه مسلم.

واتا: (جابر) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: دوو مێرد منداڵ بووبه‌شه‌ڕیان، یه‌كێكیان له‌ كۆچبه‌ران بوو، ئه‌وی تریش له‌ یارمه‌تیده‌ران، هه‌ریه‌كه‌یان هاواری برد بۆ كۆمه‌ڵه‌كه‌ی خۆی كه‌ بچن به‌هانایه‌وه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله عليه وسلم) چوه‌ ده‌ره‌وه‌ و فه‌رمووی: (ئه‌وه‌ چییه‌؟ بانگه‌وازی نه‌فامیه‌). وتیان: نه‌خێر ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا، به‌ڵكو دوو مێرد منداڵ بوون شه‌ڕیان ده‌كرد، یه‌كێكیان شه‌قی له‌وی تریان هه‌ڵدا. فه‌رمووی: (قه‌یدی نییه‌، باهه‌موو پیاوێك یارمه‌تی براكه‌ی بدات جا سته‌مكاربێت یا سته‌م لێكراو، ئه‌گه‌ر سته‌مكار بوو بابه‌رگری بكات، ئه‌وه‌ یارمه‌تییه‌ بۆی، ئه‌گه‌ر سته‌م لێكراویش بوو ئه‌وه‌ یارمه‌تی بدات).

ڕای شێخی پایه ‌به‌رزی ئیسلام ابن باز ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ده‌رباره‌ی ئه‌م فه‌رمووده‌یه:

شێخ‌ ده‌فه‌رموێت:

((ئه‌مه‌ فه‌رمووده‌یه‌كی سه‌حیحه‌، وه‌ پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) روونیكردوه‌ته‌وه‌، وه‌ ئه‌م ووشه‌یه‌ عه‌ره‌به‌كان ده‌یان ووت، چونكه‌ ده‌مارگیریان هه‌بوو كه‌وا هاوه‌ڵانی خۆیان سه‌ر بخه‌ن ئه‌گه‌ر چی سته‌مكاریش بوونایه‌، وه‌ ده‌یان ووت: یارمه‌تی براكه‌ت بده‌ و سه‌ریبخه‌ جا سته‌مكار بێت یا سته‌م لێكراو، وه‌ كاتێك پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) ئه‌م ووشه‌یه‌ی ووت، ووتیان پێی ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) چۆن براكه‌م سه‌ر بخه‌م له‌ كاتێكدا سته‌مكاره؟ فه‌رمووی: مه‌هیڵه‌ سته‌م بكات، ئه‌وه‌ سه‌رخستنیه‌تی.

وه‌ سه‌رخستنی سته‌م لێكراو دیاره‌، به‌ڵام سه‌رخستنی سته‌مكار مانای ئه‌وه‌یه‌ نه‌هێڵیت سته‌م بكات، بۆ نموونه‌ ‌كاتێك ده‌یه‌وێت سته‌م بكات‌، پێی بڵێیت: بۆسته‌ سته‌م مه‌كه‌، یان بێه‌وێت پاره‌ی یه‌كێك ببات به‌ زوڵم وسته‌م، ده‌ستی بگریت ونه‌هێڵیت بیبات، ئه‌مه‌ سه‌رخستنیه‌تی، ئه‌گه‌ر توانات به‌سه‌ریدا هه‌بوو. ئه‌مه‌یه‌ سه‌رخستنی سته‌مكار كه‌وا یارمه‌تی بده‌ییت له‌سه‌ر نه‌فسی خۆی و شه‌یتانه‌كه‌ی، سه‌ری بخه‌یته‌ سه‌ر شه‌یتانه‌كه‌ی وهه‌واو ئاره‌زوه‌ پوچه‌ڵه‌كه‌ی)).

سوود وه‌رگرتن له‌م فه‌رمووده‌یه‌:

1- زه‌می ده‌مارگیری كراوه‌ بۆ كه‌سێك به‌ باتڵ، وه‌كو ده‌مارگیری بۆ نه‌ته‌وه‌، یان بۆ هۆز ووڵات.

2- هاندان له‌سه‌ر هاوكاری كردن له‌ نێوان موسڵمانان.

3- سه‌رخستن ویارمه‌تی سته‌م لێكراو فه‌رزی كیفایه‌یه‌، ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵێك هه‌ستان پێی ئه‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌وانی تر لاده‌چێت.

4- مرۆڤی باوه‌ڕدار ده‌بێت له‌گه‌ڵ حه‌ق وڕاستیدا بێت وسته‌م لێكراو سه‌ربخات به‌ لابردنی سته‌م له‌سه‌ری، وه‌ یارمه‌تی سته‌مكاریش بدات به‌وه‌ی نه‌هێڵێت سته‌م بكات، وه‌ جیاوازی نه‌كات له‌ نێوان ئه‌وه‌ی خزمیه‌تی یان دۆستی یان له‌ هۆز ونه‌ته‌وه‌كه‌یه‌تی یان له‌ پارت وكۆمه‌ڵه‌كه‌یه‌تی، چونكه‌ ئه‌مانه‌ هه‌موویان له‌ بازنه‌ی ئیسلام وباوه‌ڕدان.

5- گه‌نجان هێزن، بۆیه‌‌ پێویسته‌ ڕێنمویی گه‌نجان بكرێن و هێز وتوانیان به‌كاربهێنرێت بۆ سوودی به‌نده‌كان وووڵات.

6- په‌له‌كردن وا ده‌كات له‌ گه‌نجی ته‌مه‌ن بچووك په‌له‌ بكات له‌ هه‌ڵس وكه‌وتیدا، بێ ئه‌وه‌ی ده‌ر‌ئه‌نجامی كاره‌كه‌ی بزانێت.

7- گاڵته‌ كردن سنووری هه‌یه‌، ده‌بێت مرۆڤ نه‌یبه‌زێنێت.

8- به‌ هۆی ئه‌و دوو منداڵه‌ بچوكه‌وه‌ خه‌ریك بوو شه‌ڕ وئاشوبێك روو بدات له‌ نێوان كۆچبه‌ران (المهاجرين) و وپشتیوانان( الانصار).

9- مانای جه‌نگ لێره‌دا به‌ واتای شه‌ڕكردن به‌ده‌ست دێت، وه‌ هه‌ندێ جار ممكنه‌ بگاته‌ حاڵه‌تی خوێن ڕشتن.

10- په‌له‌ كردن بۆ له‌ ناوبردنی فیتنه‌، وچاره‌سه‌ر كردنی كێشه‌كان پێش ئه‌وه‌ی گه‌وره‌ ببێته‌وه‌.

له‌ كۆتاییدا داواكارم له‌ خوای گه‌وره‌ ئه‌م بابه‌ته‌ بكاته‌ مایه‌ی خێر وبێرێكی زۆر و ده‌ربازبوون له‌ دۆزه‌خ بۆ خۆم و بۆ ئه‌وانه‌ش كه‌سوودی لێ وه‌رده‌گرن.