API
به‌م شێوه‌یه پێشوازی له ساڵی نوێ ده‌كه‌ین
پۆڵێنه‌كان
Full Description
به‌م شێوه‌یه پێشوازی له‌ساڵی نوێ ده‌كه‌ین
هكذا نستقبل العام الجديد
نوسینی: پشتیوان سابیر عه‌زیز
الكاتب:بشتيوان صابر عزيز
به‌م شێوه‌یه پێشوازی له‌ساڵی نوێ ده‌كه‌ین
الحمد لله وحده والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وبعد:
شه‌و رۆژو مانگ و ساڵ به‌خێرایی دێت و ده‌ڕوات و، خۆزگه‌یه‌مرۆوڤ له‌كۆتایی هه‌موو ساڵێك و له‌سه‌ره‌تای هه‌موو ساڵێك ته‌وبه‌یه‌كی ڕاست و دروست بكات، بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌مایه‌ی ششتنی ئه‌و تاوانانه‌ی ڕابردوو پێشوازی كردن له‌وه‌ی دێیت ، خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت: {وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}(النور: من الآية31)، هه‌روه‌ها ده‌فه‌رموێت: {وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحاً ثُمَّ اهْتَدَى}(طـه:82).
خوای گه‌وره‌ئه‌فزه‌لیه‌تی له‌نێوان كاته‌كاندا داناوه، هه‌ندێك مه‌واسیم هه‌یه جۆره‌ها په‌رستشی تێدا داناوه، وه‌له‌و كاته‌پیرۆزانه‌كه‌وا قورئانی پیرۆز و سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم ئیشاره‌تیان پێداوه‌بریتیه‌له‌مانگی موحه‌ره‌م.
خوێنه‌ری به‌ڕێزم: به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره‌له‌م بابه‌ته‌باسی پله‌و پایه‌ی ئه‌و مانگه‌پێرۆزه‌ئه‌كه‌ین به‌شێوه‌یه‌كی گشتی و، فه‌زڵی رۆژی عاشورا به‌شێوه‌یه‌كی تایبه‌تی.
یه‌كه‌م: بۆ ناوی لێنراوه‌موحه‌ڕه‌م: له‌به‌ر ئه‌وه‌ی مانگێكه‌جه‌نگی تێیدا قه‌ده‌غه‌كراوه...
دووه‌م: فه‌زلی مانگی موحه‌ره‌م:
١ - یه‌كێكه‌له‌مانگه‌حه‌رامه‌كان، خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت:{إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ } (التوبة: من الآية36) ، وه‌مانگی مه‌حه‌ره‌م له‌مانگه‌حه‌رامه‌كانه، وه‌پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم ده‌فه‌رموێت:(( السنة اثنا عشر شهرا منها أربعة حرم ثلاث متواليات : ذو القعدة، وذو الحجة، والمحرم، ورجب مضر الذي بين جمادى وشعبان )) رواه البخاري.
٢-ئیزافه‌كردنی ئه‌م مانگه‌بۆ خوای گه‌وره: خوای په‌روه‌ردگار ئه‌م مانگه‌ی به‌به‌رز و گه‌وره‌نرخاندوه، وه‌ئیزافه‌كردنی ئه‌م مانگه‌بۆ لای خۆی ئیزافه‌ی ڕێزلێنان و گه‌وره‌ییه، وه‌ئه‌مه‌به‌ڵگه‌یه‌له‌سه‌ر پله‌و پایه‌ی ئه‌م مانگه‌پیرۆزه.
٣-فه‌زڵی به‌رۆژوو بوون تێیدا: پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم ده‌فه‌رموێت : ((أفضل الصيام بعد رمضان شهر الله المحرم)) رواه مسلم .
ئه‌بو عوسمانی ئه‌لنه‌هدی ـ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ ده‌فه‌رموێت:" ئه‌وان سێ ده‌یییان به‌گه‌وره‌ده‌زانی: ده‌شه‌وی كۆتایی مانگی ڕه‌مه‌زان و، ده‌رۆژی سه‌ره‌تای مانگی زو الحجه‌و، رده‌رۆژی سه‌رتای مانگی مه‌حه‌ره‌م".
٤-فه‌زڵی به‌رۆژوو بوونی عاشورا ، چه‌ند مه‌سائیلێكی تێیدایه:
٭ رۆژووی عاشورا له‌سه‌ره‌تای ئیسلامه‌وه فه‌رزكرابوه سه‌ر ئوممه‌ت، ئیبنو عه‌باس ڕه‌زای خوای لێ بێت ده‌فه‌رموێت: " پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم ته‌شریفی هێنایه شاری مه‌دینه و ته‌ماشای جوله‌كه‌كانی كرد له‌رۆژی عاشورا به‌رۆژوو ده‌بن، فه‌رمووی: ئه‌مه‌چیه؟ فه‌رمویان: ئه‌مه‌رۆژێكی چاكه‌و، له‌م رۆژه‌دا خوای گه‌وره به‌نی ئیسرائیلی رزگار كرد له‌دوژمنه‌كه‌یان و، موسا علیه السلام به‌و بۆنه‌یه‌وه به‌رۆژوو بووه. فه‌رموی: من له‌پێشتر له‌ئێوه بۆ موسا. بۆیه به رۆژوو بوو تێیدا و، فه‌رمانی كرد به‌رۆژوو بوون له‌و رۆژه‌دا". ئیمامی بوخاری ریوایه‌تی كردوه. وه‌ئه‌مه به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر فه‌زڵی به‌رۆژوو بوون تێیدا.
ئیبن حه‌جه‌ر ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ده‌فه‌رموێت: " ئیبن عبد البر ئه‌ی گێرێته‌وه كه‌وا زانایان یه‌ك ده‌نگن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌رۆژو بوونی عاشورا واجیب نیه، به‌ڵام موسته‌حه‌به " .
٭ پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم ده‌فه‌رموێت : (( صيام عاشوراء احتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله)) رواه مسلم.
وه‌پرسیاریان كرد له‌ئیبنو عه‌باس خوای گه‌وره لێیان ڕازی بێت ده‌رباره‌ی رۆژوی عاشورا، فه‌رمووی: " نه‌مزانیوه پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم به‌رۆژوو بو بێت و فه‌زڵی دابێته‌سه‌ر رۆژه‌كانی تر وه‌كو رۆژوی عاشورا..." ئیمام موسلیم ریوایه‌تی كردوه.
٭ چۆنیه‌تی به‌رۆژوو بوونی: ئیبنو حه‌جه‌ر ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ده‌فه‌رموێت:" رۆژوی عاشورا سێ پله‌یه:
نزم ترینیان : به‌ته‌نها ئه‌و رۆژه‌به‌رۆژوو بێت. وه‌به‌ڵگه‌له‌سه‌ر ئه‌م پله‌یه: فه‌زڵی رۆژوو بوونی رۆژی ده‌یه‌م به‌ڕه‌هایی هاتوه‌بێ ئه‌وه‌ی باسی رۆژووی رۆژێكی پێشتری یان پاشتری بكرێت.
به‌رزتر له‌و : به‌رۆژوو بوونی رۆژی نۆیه‌م و ده‌یه‌می مانگی موحه‌ڕه‌مه.وه‌به‌ڵگه‌له‌سه‌ر ئه‌م پله‌یه، فه‌رموده‌ی پێغه‌مبه‌ری خوایه صلى الله عليه وسلم :(( لئن بقيت إلى قابل لأصومن التاسع)) رواه مسلم .
به‌رزتریش له‌و: به‌رۆژوو بوونی رۆژی نۆیه‌م و یازده‌هه‌م له‌گه‌ڵ رۆژی ده‌یه‌می مانگی موحه‌ڕه‌م، وه‌به‌ڵگه له‌سه‌ر ئه‌م پله‌یه، فه‌رموده‌ی پێغه‌مبه‌ری خوایه صلى الله عليه وسلم :(( خالفوا اليهود صوموا يوما قبله ويوما بعده)) به‌یهه‌قی ریوایه‌تی كردوه‌به‌سه‌نه‌دێكی زه‌عیف.
ئیبنو قه‌یم ئه‌لجه‌وزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ده‌فه‌رموێت:" ئه‌وه‌ی ته‌نها رۆژی نویه‌م به‌رۆژوو بێت ئه‌وه‌ئه‌و كه‌سه‌تێنه‌گه‌شتوه‌له‌و فه‌رمودانه‌ی هاتوه‌ده‌رباره‌ی رۆژووی عاشورا؛ چونكه‌ئه‌و جۆره‌تێگه‌شتنه‌زۆر دووره‌له‌زمانی عه‌ره‌بی و شه‌رعه‌وه.
موسڵمانانی خۆشه‌ویست: چه‌ند رۆژێكی تر ماڵ ئاوایی له‌ساڵی ١٤٢٩ كۆچی و ٢٠٠٨ زاینی ده‌كه‌یین...با بیرێ له‌وه‌زعی خۆمان بكه‌ینه‌وه‌و، بزانین له‌ماوه‌ی ساڵی ڕابردودا چیمان كردوه بۆ ئاین و دونیامان ... هيوادارم به‌خۆماندا بچینه‌وه‌و لاپه‌ڕه‌یه‌كی نوێ بكه‌ینه‌وه‌و نه‌خشه‌یه‌كی ته‌واو دانین بۆ ساڵی نوێمان .
وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين
سه‌رچاوه: وتاری به‌ڕێز راشد بن معيض العدواني له سایتی ( صيد الفوائد ) وه‌رگیراوه.
