Шаш насиҳати муҳим барои толибилм

Шfi yfcbsfnb vesbv ,fhjb толибилм

] طاجيكية – Tajiki – Тоҷики [

Абдуссатори Ҳақназар

2010 - 1431

النصائح الست التي تهم طالب العلم

« باللغة الطاجيكية »

عبد الستار حقنظر

2010 - 1431

Шfi yfcbsfnb vesbv ,fhjb толибилм

Бародарон ва хоҳарони толибилм:

Пеш аз ҳама сипос гузорем он Худоеро ки неъмати "Талабиилмро" барои мову шумо насиб гардонд. Дар ҳоле ки бисёри ҷавонон аз ин неъмати бузург бенасиб ҳастанд, ва албатта ин аз фазлу бузургии Худованд аст, ки мову шуморо аз зумраи "Толибилмон" гардонид. Ва ҳар яки мо бояд бидонем ки нисбати ин неъмат дар назди Худованд масъулияти бузурге дорем, ки агар ин масъулиятиро дарк накунем ва вазифаи худро нисбати ин неъмат адо накунем, дар рузи қиёмат ин неъмат барои мову шумо табдил ба азоб мегардад.

Худованд мефармояд:

ﭽ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﭼ التكاثر: ٨

«Сипас дар он руз (рузи қиёмат) аз (неъматҳое ки Худованд дар ин дунё бароятон додааст) пурсида мешавед».

Барои ҳамин бародарон ва хоҳарони гироми ин шаш насиҳати муҳимро аз китобҳо ва суханони бузургон ҷамъ карда хостам барои шумо баён кунам то аз вазифа ва масъулияти худ огоҳ шавем.

Бfhjlfhjy df [jsfhjyb ubhjvb!

Fddfkаy ~ Чbptrb ,fhjи толибилмон pfheh df vesbv vt,jifl b[kjc lfh nfkf,b bkv fcn&

Чey sflfab vj fp nfkf,b bkv ,f lfcn jdfhlfyb hbpjubb Хelj vt,jifl^ gfc fufh nfkf,b bkvb vj [jkbc ,fhj] Хelj yf,jifl fk,fnnf ,f jy sflfa yf[jstv hfcbl&

Вf byxeyby sflfab vj fp ,f/j jdfhlfyb sfvf] fdjvbhb Хeljванд df fmvjkb ytr ,f lfcn jdfhlfyb hbpjubb Хeljванд vt,jifl, gfc ,jzl lfh sfvf] fmvjkb ytr df b,jlfnҳояvjy b[kjc ,fhj] Хelj ljinf ,jitv&

Хeljdfyl vtafhvjzl~

ﭽ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮩ ﭼ البينة: ٥

«Вf fvh yfielfyl vfufh byrb ve[kbcjyf Хeljи zrnjhj ,bgfhаcnfyl».

Le.vby~ Чbptrb ,fhjи толибилмон vesbv df pfheh fcn by~ (Ғfybvfn ljybcnfyb afhj=fnb df /fdjyb) lfh nfkf,b bkv. Фfhj=fnb ,fh nfkf,b bkv [jccfnfy lfh vfhsfkfb /fdjyb неъмати бузурге аст ки ,bc\hb vfhlev fp jy vfshevfyl.

Пf]=fv,fhb Хelj lfh sflbctrb jyhj b,yb F,,jc hbdjzn rfhlf fcn vtafhvjzl~

"نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس: الصحة والفراغ " رواه البخاري والترمذي وابن ماجة .

«Le ytmvfntcn rb ,bc\hb vfhlev fp jy vfshevfyl саломати ва фароғати».

"vjv Ijabmb vtuezl~

" الوقت كالسيف إن لم تقطعه قطعك "

(Вақт ҳамонанди шмшерест агар ту уро набури у туро хоҳад бурид)

Zmyt~ Df-n df evhb bycjy vjyfylb ifvithb ntpе fcn rb fufh bycjy jyhj =fybvfn yfljyfl gfc sfhxb pelnfh evhb ehj fp ,fqy ,ehlf df ehj ,f geifqvjybsj he,fhe vtreyfl& инчунин vfhsfkfb /fdjyb ,tsnfhby vfhsfkf lfh evhb bycjy fcn xey bycjy lfh by vfhsfkf -elhfnb nfsfvvek rfhlfyb veirbkjnhj ljhfl^ fvvj df-nt gbhb ,fh cfhb bycjy ,b\zl ,f veirbkjnb pb\l df yjnfdjyjb he,fhe vtifdfl& Ijmbhb fhf, vtuezl~

ألا ليت الشباب يعود يوما فأخبره بما فعل المشيب

(Эй кji /fdjybям ,fhufhlfl^ nj барояш бигуям ки пири бо ман чи кардааст&)

Худованд дар васфи асҳоби каҳф ки Ҷавонон буданд мефармояд:

ﭽ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﭼ الكهف: ١٣

«Эшон Ҷавовоне буданд ки ба парвардигорашон эмон доштанд ва мо бар ҳидояташон афзудем».

Ибни Касир дар тафсири оят мегуяд:

Худованд ёд кард ки онҳо ҷавонон будуанд, чун ҷавонон наздиктар барои қабул кардани ҳақ ва ҳидоят ёфтан басуи ҳақ нисбат ба калонсолон ҳастанд, ва барои ҳамин бисёри касонеки даъвати пайғамбари Худо иҷобат карда буданд ҷавонон буданд аммо бисёри калонсолони Қурайш ба куфру гумроҳи мурданд.

Пас ҷавони ва фароғатиро дар талаби илм ғанимат дониста дар ончизеки ба фоидаи дини ислом ва ватани азизамон аст сарфаш кунем.

Чун пешрафтии ҳар муҷтамаъ вобастаги ба ҷавононаш дорад.

Сеюм: Кушиш ва саъи кардан дар талаби илм.

Бародарон ва хоҳарони гироми талаби илм заҳматҳо ва кушишҳои зиёде аз инсон талаб мекунад.

Уламоеки дар дини ислом хидматҳо карданд ва китобҳо навистанд вақтҳои худро ҳамеша дар кушишу заҳмат мегузарониданд, ва як соъат вақт беҳуда гузаштан барои онҳо мусибати калон буд.

Пас агар моҳам бихоҳем ки дар дини ислом ва ватани азизамон хидмат кунем бояд шабҳоро бедори карда машғул ба талаби илм шавем.

Шоъири араб мегуяд:

تَرُوم العُلا ثًم تنامُ ليلاً سَهِر الليالي مَن طَلب العُلا

)Ту орзуи баланд мартабагиро мекуни ва шабҳоро дар хобу ғафлат мегузарони, агар ту ба ин ҳол боши ҳаргиз ба орзуят намераси, чун касонеки орзуи баланд мартабаги мекунанд шабҳои худро дар бедори ва кушишу заҳмат мегузаронанд.)

Чаҳорум: Дури ҷустан аз маъсият ва гуноҳ.

Илм бузургтарин неъмат ва нуре аз ҷониба худованд аст ки барои бандагони гунаҳгораш ин нуру равшаниро насиб намегардонад.

Имом Шофиъи мегуяд:

شَكوتُ إلى وَكِيع سُوءَ حِفظِي فأرشَدَني إلى تَركِ المَعاصي

وأخبرني بأن العلمَ نُورٌ مِن إلهي ونورُ اللهِ لا يُعطَى لِعاصِي .

«Ман назди устодам (ки номаш Вакиъ буд) рафта аз мушкилоти ҳифзам шикоят кардам, пас устодам манро насиҳат ба дури ҷустан аз маъсият кард, ва манро хабар дод ки илм нуре аз ҷониби Худованд аст ки Худованд ин нурашро барои бандагони гунаҳгор намедиҳад».

Панҷум: Амал кардан ба илм.

Баъд аз онки Худованд талаби илмро насиб гардонид ва соҳиби илм шуди муҳимтарин чиз бароят амал кардан ба он илм аст, зеро илми бе амал фойдае надорад.

Чуноне дар забони араби мегуянд:

العِلمُ بِلاَ عَمَلٍ كالشجرةِ بِلاَ ثَمَرٍ

«Илмеки дар он амал набошад монанди дарахти бе мева аст».

Балки дарахти бе мева аз илми бе амал беҳтар аст, зеро дарахт агар бе мева ҳам бошад мардум аз сояаш истифода мебаранд.

Аммо илмеки бе амал бошад соҳибашро дар дунё ва охират бадбахт ва ҳалок месозад.

Худованд дар илми бе амал мефармояд:

ﭽ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﭼ الصف: ٢ – ٣

((Эй касоне, ки имон овардаед, чаро суханоне мегӯед, ки иҷро намекунед?

Худованд сахт ба хашм меояд, ки чизе бигӯеду ба ҷой наёваред.))

Шашум: Таълим додани илм ба дигарон.

Муҳимтарин чиз барои олим ва талабкунандаи илм баъд аз амал кардан ба илм, таълим додани илм ба дигарон аст. Ва касе ки илмашро ба дигарон таълим медиҳад аз ҷумлаи беҳтарини мардум ба шумор меравад.Дар ҳадиси дигаре ки ҳазрати Усмон онро ривоят карда аст пайғамбари худо мефармояд:

"خيركم من تعلم العلم وعلمه" أخرجه البخاري .

((Беҳтарини шумо касе аст ки илмро биомузад ва ба дигарон биёмузонад)).

Инчунин пайғамбари Худо дар ҳадисҳои зиёд умматашро барои пахш кардани илм амр кард аст.

Дар ҳадиси дигар ки ҳазрати Абдуллоҳ ибни Амр онро ривоят карда аст пайғамбари худо мефармояд:

"بلغوا عني ولو آية " رواه البخاري .

«Бирасонед аз ман агарчи як оятҳам бошад.

Дар ҳадисҳои дигар пайғамбари Худо барои касонеки илмашонро аз дигарон мепушонанд ( илм доранд ва мардумро таълим намедиҳанд) ваъидҳои зиёде дода аст. Аз ҷумла ҳадисеки Абуҳурайра онро ривоят карда аст пайғамбари Худо мефармояд:

"من سُئِل عن عِلمٍ فَكَتَمَهُ, أُلجِمَ يومَ القيامة بِلِجَام مِن نار" رواه أبو داود والترمذي وقال حديث حسن .

Касеро аз илме (илмеки дорад) пурсида шавад ва онро бипушонад, рузи қиёмат барояш лаҷоме аз оташ зада мешавад.

Аз Худованд талаби дуъо мекунем ки илми бо амал, ва дури аз гуноҳу маъсиятро насибамон гардонад.