ناسینی خوا

ناسینی خوا

< كوردي >

شێخ محمدی كوڕی عبد الوهاب ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت )

—™

وه‌رگێڕانی: زاگرۆس هه‌مه‌وه‌ندی

پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز

معرفه‌ الله

< كردي >

الشیخ محمد بن عبد الوهاب ( رحمه الله )

—™

‌

ترجمة: زاكروس هموندی

مراجعة: بشتیوان صابر عه‌زیز

ناسینی خوا

سوپاس وستایش بۆ خوای گه‌وره‌ ومیهره‌بان ودروود وصه‌ڵات وسه‌لام له‌سه‌ر پێشه‌وای مرۆڤایه‌تی محمدی پێغه‌مبه‌ری ئیسلام و ئال وبه‌یت و هاوه‌ڵ وشوێنكه‌وتوانی هه‌تا هه‌تایه‌ .

بزانه‌ وئاگاداربه‌ ئه‌ی خوای گه‌وره‌ ڕێنومایكار و ڕێنشانده‌رت بێت بۆ په‌رستن وعیباده‌تی خۆی، بێگومان پاكیه‌تی ڕێبازی ئیبراهیم ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره ( الله جل جلاله )‌ به‌ یه‌كخوایی بپه‌رستیت، وئاینداریت به‌دڵسۆزی و ئیخلاص هه‌ر بۆ ئه‌و بێت، هه‌ر به‌مه‌ش خوای گه‌وره‌ فه‌رمانی كردوووه‌ به‌ سه‌رجه‌م خه‌ڵكی، و هه‌ر بۆ ئه‌مه‌ش دروستی كردوون، هه‌روه‌ك خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : {وَمَا خَلقْتُ الجِنَّ وَالأِنْسَ إِلا ليَعْبُدُونِ } [ سوره‌تی الذاریات : 56 ] .

واتا : من جنۆكه‌ و مرۆڤم ته‌نها بۆ په‌رستنی خۆم دروستكردووه‌.

مه‌به‌ست له‌ ووشه‌ی ( یعبدون ) یه‌كخواپه‌رستیه‌، گه‌وره‌ترین فه‌رمانێكیش كه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رمانی پێكردووه‌ بریتیه‌ له‌ یه‌كخواپه‌رستی، كه‌ مه‌به‌ست پێی ته‌نها و ته‌نها خودا ( الله جل جلاله ) بپه‌رستیت، و گه‌وره‌ترین شتێكیش كه‌ خوای گه‌وره‌ ڕێگری لێ كردبێت هاوه‌ڵ بڕیاردانه‌ بۆی، كه‌ مه‌به‌ست پێی هاواركردن و پاڕانه‌وه‌یه‌ له‌ غه‌یری ئه‌و، به‌لگه‌ش بۆ ئه‌مه‌، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : {وَاعْبُدُوا اللهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً } [ سوره‌تی : النساء : 36 ] .

واتا : (ئه‌ی خه‌ڵکینه‌) ته‌نها خوا بپه‌رستن و هیچ جۆره‌ شه‌ریک و هاوه‌ڵێکی بۆ بڕیار مه‌ده‌ن .

ئه‌گه‌ر پێیان ووتیت : ئایا ئه‌و سێ بنه‌ما و بنچینه‌یه‌ كامانه‌ن كه‌ واجب و پێویسته‌ مرۆڤ شاره‌زایان بێت ؟

له‌ وه‌ڵامدا بڵێ : به‌نده‌ په‌روه‌ردگاري خۆی وئایني خۆی وپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ( صلی الله علیه وسلم ) بناسێت .

ئه‌گه‌ر پێیان وتیت : په‌روه‌ردگارت كێیه‌ ؟

له‌وه‌ڵامدا بڵێ : په‌روه‌ردگارم ( الله ) یه‌ كه‌ په‌روه‌رده‌ی كردووم، و ته‌واوی جیهان و دروستكراوه‌كانی تریشی به‌ ناز و نیعمه‌ته‌كانی په‌روه‌رده‌ كردووه‌، هه‌ر ئه‌ویش په‌رستراوی منه‌ و جگه‌ له‌ویش هیچ خوا وپه‌رستراوێكی ترم نیه‌، به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : {الحَمْدُ للهِ رَبِّ العَالمِينَ} [ سوره‌تی الفاتحة : 1 ] .

واتا : هه‌رچی سوپاس وستایشه‌ بۆ ئه‌و خوایه‌ی كه‌ په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانیانه‌، هه‌موو شتێكیش جگه‌ له‌ په‌روه‌ردگار ( الله جل جلاله ) دروستكراو وله‌ چوارچێوه‌ی جیهاندایه‌، منیش یه‌كێكم له‌وانه‌ی له‌و جیهانه‌دان .

ئه‌گه‌ر پێیان ووتیت : به‌چی شتێكدا په‌روه‌ردگارت ناسی ؟.

له‌ وه‌ڵامدا بڵێ : به‌ نیشانه‌ ودروستكراوه‌كانیدا، له‌ نیشانه‌كانی ئه‌و شه‌و وڕۆژ و خۆر و مانگه‌، وه‌ له‌ دروستكراوه‌كانی : هه‌ر حه‌وت ئاسمانه‌كان وهه‌ر حه‌وت زه‌ویه‌كه‌ و ئه‌وه‌یشی تێیدا هه‌ن و ئه‌وه‌یشی له‌ نێوانیاندایه‌ .

به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌ : خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { وَمِنْ آيَاتِهِ الليْل وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالقَمَرُ لا تَسْجُدُوا للشَّمْسِ وَلا للقَمَرِ وَاسْجُدُوا للهِ الذِي خَلقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ } [ سوره‌تی فصلت : 37 ] .

واتا : له‌ نیشانه‌ و به‌ڵگه‌کانی ده‌سه‌ڵاتی په‌روه‌ردگار شه‌و و ڕۆژ و خۆر و مانگه‌، هه‌رگیز نه‌که‌ن سوژده‌ بۆ خۆر، یان مانگ ببه‌ن، به‌ڵکو سوژده‌ ته‌نها بۆ ئه‌و خوایه‌ ببه‌ن که‌ دروستی کردوون، ئه‌گه‌ر ئێوه‌ خۆتان به‌ به‌نده‌ی ڕاسته‌قینه‌ی ئه‌و ده‌زانن و هه‌ر ئه‌و ده‌په‌رستن .

هه‌روه‌ها فه‌رموویه‌تی : { إِنَّ رَبَّكُمُ اللهُ الذِي خَلقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلى العَرْشِ يُغْشِي الليْل النَّهَارَ يَطْلبُهُ حَثِيثاً وَالشَّمْسَ وَالقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لهُ الخَلقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللهُ رَبُّ العَالمِينَ } [ سوره‌تی الاعراف : 54 ].

واتا : بێگومان په‌روه‌ردگارتان (الله‌) یه‌ که‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی‌ له‌ ماوه‌ی شه‌ش ڕۆژدا دروستكرد, پاشان به‌رز بویه‌وه‌ سه‌ر عه‌رش ( ئه‌ڵبه‌ته‌ چۆنیه‌تیی وه‌ستان و ته‌ختی فه‌رمانڕه‌وایه‌تی و گه‌لێ شتی له‌و بابه‌تانه‌ له‌راده‌ی بۆچوونی ئێمه‌ به‌ده‌ره‌، ته‌فسیری ئه‌م ئایه‌ته‌یان له‌ پێشه‌وا مالیک و ئه‌حمه‌د پرسیووه‌، له‌ وه‌ڵامدا وتوویانه‌: وه‌ستانه‌که‌ حه‌قیقه‌تی هه‌یه‌، چۆنیه‌تیه‌که‌ی شاراوه‌یه‌، پرسیار کردن ده‌رباره‌ی بیدعه‌یه‌، باوه‌ڕ بوون پێی واجبه‌)، به‌شه‌و، ڕۆژ داده‌پۆشێت؛ له‌کاتێکدا به‌شێنه‌یی عه‌وداڵه‌ به‌دوایدا، خۆرو مانگ و ئه‌ستێره‌کان (هه‌ر هه‌موویان) به‌ فه‌رمانی خوا که‌وتوونه‌ته‌ گه‌ڕو له‌ فه‌رمانی ده‌رناچن، ئاگادار بن و بزانن هه‌رچی دروستکردن و بڕیاردانه‌ هه‌ر بۆ ئه‌وه‌، ( که‌واته‌ ده‌با هه‌مووان فه‌رمانبه‌رداری ئه‌و بین و له‌ فه‌رمانی ده‌رنه‌چین)، موباره‌ک و پیرۆزو گه‌وره‌یه‌ زاتی (الله‌) په‌روه‌ردگاری جیهانیان .

مه‌به‌ست له‌ ووشه‌ی ( رب ) په‌رستراوه‌، به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الذِي خَلقَكُمْ وَالذِينَ مِنْ قَبْلكُمْ لعَلكُمْ تَتَّقُونَ * الذِي جَعَل لكُمُ الأَرْضَ فِرَاشاً وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنْزَل مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لكُمْ فَلا تَجْعَلوا للهِ أَنْدَاداً وَأَنْتُمْ تَعْلمُونَ } [ سوره‌تی : البقرة : 22 -23 ] .

واتا : ئه‌و خودایه‌ی که‌ ئه‌م زه‌ویه‌ی بۆ کردوون به‌ڕایه‌خ و ، تیایدا ده‌ژین و به‌ ئاسانیی به‌سه‌ریدا دێن و ده‌چن.. ئه‌و خودایه‌ی که‌ ئاسمانی به‌شێوه‌یه‌ك دامه‌زراندوه‌ که‌ هه‌موو ئه‌و ئه‌ستێرانه‌ تیایدا به‌ یاسای کێشکردن به‌یه‌کتره‌وه‌ به‌ستراونه‌ته‌وه‌و ، هه‌ریه‌که‌یان له‌سه‌ر خولگه‌ی خۆیان له‌ خولانه‌وه‌دان ، به‌بێ ئه‌وه‌ی به‌ر یه‌کتری بکه‌ون.. ئه‌و خودایه‌ی که‌ له‌ ئاسمانه‌وه‌ بارانتان بۆ ده‌بارێنێت ، که‌ ده‌بێته‌ هۆی سه‌وز بوونی گشت جۆره‌ میوه‌و سه‌وزه‌جاتێك ، تاببێته‌ ڕزق و ڕۆزی بۆ ئێوه, که‌وا بێت که‌س مه‌که‌نه‌ هاوتای خودا، چونکه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ نه‌ختێك سه‌رنج بده‌ن ده‌زانن که‌ خودا تاك و بێ هاوتایه‌و ، له‌و زیاتر هیچ که‌سێك توانای هیچی نیه‌و، شایسته‌ی ئه‌وه‌ نیه‌ که‌ بپه‌رسترێت و په‌نای بۆ ببرێت ، جا ئه‌و که‌سه‌ زیندوو بێت یان مردوو، بتێك بێت، یان قه‌بری پیاو چاكێك .

ابن كه‌ثیر ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) له‌ ته‌فسیری ئه‌م ئایه‌تانه‌دا ئه‌ڵێت : دروستكار و خالیقی ئه‌م هه‌مووه‌ شتانه‌ شایسته‌ی ئه‌وه‌یه‌ عیباده‌تی بكرێت و بپه‌رسترێت .

جۆره‌كانی په‌رستنیش كه‌ خوای گه‌وره‌ وپه‌روه‌ردگار فه‌رمانی پێكردووه، نمونه‌یان وه‌ك پایه‌كانی ئیسلام و ئیمان و ئیحسان، هه‌روه‌ها نزا وپاڕانه‌وه‌ و هیوا و ئومێد پێ بوون، و پشت وپه‌نا پێ به‌ستن وترسان لێی، وحه‌زكردن و ترس له‌شتێك له‌گه‌ڵ كاركردن له‌ پێناو دووركه‌وتنه‌وه‌ لێی، وخشوع بۆی، وترس لێی له‌سه‌ر بنه‌مای دڵنیا بوون له‌ گه‌وره‌ی و‌ده‌سه‌ڵاتی ئه‌و، له‌گه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ لای خوا، وداوای یارمه‌تی كردن لێی، وپه‌نا گرتن پێی، و هانا بۆ بردنی له‌كاتی ته‌نگانه‌دا، وه‌ سه‌ربڕین وقوربانی بۆ كردن، ونه‌زر كردن، وجگه‌ له‌مانه‌یش ژماره‌یه‌كی تری په‌رستن هه‌ن كه‌ خوای گه‌وره‌ جل جلاله فه‌رمانی كردووه‌ كه‌ هه‌موویان هه‌ر بۆ ذاتی هه‌ق ته‌عالای ( الله ) بن، به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { وَأَنَّ المَسَاجِدَ للهِ فَلا تَدْعُو مَعَ اللهِ أَحَداً } [ سوره‌تی الجن : 18 ] .

واتا : بێگومان مزگەوتەکان هی خودان و جێگای پەرستنی ئەون، مه‌به‌ست ئه‌وه‌ی مزگه‌وته‌كان ته‌نها شوێنی په‌رستنی په‌روه‌ردگارن، لەوێ لە خودا زیاتر پەنا بۆ کەسێکی تر مەبەن و داوای یارمەتی لە کەسێکی تر مەکەن .

هه‌ركه‌سێك شتێك له‌م به‌ندایه‌تی و په‌رستنانه‌ بۆ غه‌یری ( الله جل جلاله ) ئه‌نجام بدات، بێگومان ئه‌و كه‌سه‌ ده‌چێته‌ ڕیزی هاوه‌ڵ بڕیارده‌ران و بێباوه‌ڕانه‌وه‌، به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه‌، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { وَمَنْ يَدْعُ مَعَ اللهِ إِلهاً آخَرَ لا بُرْهَانَ لهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لا يُفْلحُ الكَافِرُونَ } [ سوره‌تی المؤمنون : 117] .

واتا : ئه‌و که‌سه‌ی خوایه‌کی تر بڕیار بدات و بیکاته‌ شه‌ریکی خواو هاوار وهاناي بۆ به‌رێت، له‌ کاتێکدا که‌ هیچ به‌ڵگه‌یه‌کی به‌ ده‌سته‌وه‌ نیه‌، ئه‌وه‌ به‌ ڕاستی حساب و لێپرسینه‌وه‌ی لای په‌روه‌ردگارێتی، بێگومان بێ باوه‌ڕو خوا نه‌ناسان سه‌رفراز نابن .

له‌ فه‌رمووده‌ی پێغه‌مبه‌ری خودایشدا هاتووه‌ ( صلی الله علیه وسلم ) كه‌ فه‌رموویه‌تی : {الدعاء هو العبادة }" واتا : نزا وپاڕانه‌وه‌ په‌رستنه‌، به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { وَقَال رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لكُمْ إِنَّ الذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ } [ سوره‌تی غافر : 60 ] .

واتا : په‌روه‌ردگارتان فه‌رمووی:داوا له‌ من بكه‌ن و له‌ من بپاڕێنه‌وه‌ ، منیش وه‌ڵامتان ده‌ده‌مه‌وه‌، بێگومان ئه‌وانه‌ی خۆ به‌ گه‌وره‌ ده‌زانن له به‌رامبه‌ر‌ په‌رستنمدا‌, به‌ سه‌رشۆڕی وڕیسوایی ده‌چنه‌ دۆزه‌خه‌وه‌ .

به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت ته‌نها له‌خوای گه‌وره‌ بترسيت ، ئه‌م ئایه‌ته‌یه‌‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تي : { فَلا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ } [ سوره‌تی ال عمران : 175 ] .

واتا : ئێوه‌ ئه‌ی موسڵمانینه‌! له‌ دوژمن و دۆسته‌كانی شه‌یتان مه‌ترسن ، به‌ڵکو هه‌ر له‌ من بترسن، ئه‌گه‌ر ئێوه‌ به‌ڕاستی ئیماندارن .

وه‌ به‌ڵگه‌ی ئومید و هیوا بوون به‌ خوای گه‌وره‌، خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : { فَمَنْ كَانَ يَرْجُوا لقَاءَ رَبِّهِ فَليَعْمَل عَمَلاً صَالحاً وَلا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَداً } [ سوره‌تی الكهف : 110 ] .

واتا : جا ئەوەی دەیەوێت بە دیداری پەروەردگاری خۆی شاد بێت، با کردەوەی چاك ئەنجام بدات و جگە لە خودا هیچ کەسێکی تر نەپەرستێت و، لە غەیری ڕەزامەندیی خودا زیاتر لە خەمی ڕەزامەندیی کەسی دیکەدا نەبێت... چونکە هەوڵدان بۆ بەدەست هێنانی ڕەزامەندیی کەسێکی تر لەگەڵ ڕەزامەندیی پەروەردگاردا، دەبێتە هاوەڵدانان بۆ خودا .

به‌ڵگه‌ی پشت و په‌نا به‌ستن به‌خوای گه‌وره‌، وه‌ك فه‌رموویه‌تی : {عَلى اللهِ فَتَوَكَّلوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ } [ سوره‌تی المائدة : 23 ] .

واتا : جا که‌وایه‌ مه‌ترسن و ته‌نها پشت به‌ خودا ببه‌ستن، ئه‌گه‌ر ئێوه‌ باوه‌ڕی ته‌واوتان به‌ خوداو به‌ پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی هه‌یه‌ .

هه‌روه‌ها فه‌رموویه‌تی : {وَمَنْ يَتَوَكَّل عَلى اللهِ فَهُوَ حَسْبُه } [ سوره‌تی الطلاق : 3 ] .

واتا : هه‌ر که‌سێ پشت به‌خوا ببه‌ستێ له‌كاروباره‌كانیدا ئه‌وه‌ خوای به‌سه كه‌ پشتیوان و یارمه‌تیده‌ری بێت .

به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت باوه‌ڕدار حه‌زلێكردن وترسان وملكه‌چی هه‌ر بۆ ذاتی هه‌ق ته‌عالای ( الله ) بێت، په‌روه‌ردگار له‌م باره‌یه‌وه‌ فه‌رموویه‌تی : { إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَباً وَرَهَباً وَكَانُوا لنَا خَاشِعِينَ } [ سوره‌تی الانبیاء : 90 ] .

واتا : بێگومان باوه‌ردارانی ڕاسته‌قینه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌ران پێشه‌نگی ئه‌مه‌ن پێشبڕکێیان ده‌کرد له‌ ئه‌نجامدانی هه‌موو خێرو چاکه‌یه‌کدا، وه‌ نزای به‌کوڵیان ده‌کرد، به‌ ئومێدی ڕه‌حمه‌ت و به‌هه‌شتی ئێمه‌ و له‌ دۆزه‌خ و خه‌شمی ئێمه‌ ده‌ترسان، ئه‌وانه‌ هه‌میشه‌ گه‌ردن که‌چ بوون بۆ ئێمه‌.

به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت هه‌ر له‌ خوای گه‌وره‌ ( الله جل جلاله ) بترسیت، له‌گه‌ڵ باوه‌ڕ بوون و دڵنیا بوون له‌گه‌وره‌یی و ته‌واوی ده‌سه‌ڵاتی ئه‌و زاته‌ پیرۆزه‌، ئه‌م ئایه‌ته‌یه‌‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تي : ( فَلا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي } [ سوره‌تی البقرة : 150 ] .

واتا : ده‌سا ئێوه‌ له‌ پیلانی سته‌مكاران‌ مه‌ترسن و، گوێ بۆ قسه‌شیان مه‌گرن، به‌ڵكو ته‌نها له‌ من بترسن .

به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت ته‌نها ڕووت له‌ په‌روه‌ردگار بێت بۆ ته‌وبه‌ كردن وگه‌ڕانه‌وه‌ بۆ لای ئه‌و، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { وَأَنِيبُوا إِلى رَبِّكُمْ وَأَسْلمُوا له } [ سوره‌تی الزمر : 54 ] .

واتا : به‌رده‌وام دڵتان لای خوابێت و بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ لای په‌روه‌ردگارتان و ته‌سلیمی ئه‌وبن،

به‌ڵگه‌ی داوای یارمه‌تی وكۆمه‌كی كردنیش كه‌ ده‌بێت هه‌ر له‌ خوای گه‌وره‌ داوا بكرێت، ئه‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌یه‌ كه‌ په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : { إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ } [ سوره‌تی الفاتحة : 5 ] واتا : ئه‌ی په‌روه‌ردگار ته‌نها هه‌ر تۆ ده‌په‌رستین وته‌نها هه‌ر له‌تۆيش داوای یارمه‌تیی و كۆمه‌ك وپشتیوانی ده‌كه‌ین .

هه‌روه‌ها له‌ فه‌رمووده‌ی صه‌حیحیشدا هاتووه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رموویه‌تی : "إذا استعنت فاستعن بالله" واتا : هه‌ركاتێك داوای یارمه‌تی و كۆمه‌كیت كرد، ئه‌وه‌ ته‌نها هه‌ر له‌خوای گه‌وره‌ی داوا بكه‌ .

به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت هه‌ر په‌نا به‌خودا بگیرێت، خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : {قُل أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ } [ سوره‌تی الناس : 1 ] واتا : ئه‌ی موحه‌مه‌د بڵێ :په‌نا ده‌گرم به‌ په‌روه‌ردگاری هه‌موو خه‌ڵكی .

وه‌ به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت داوای به‌هاناوه‌ هاتن وفریاكه‌وتن هه‌ر له‌خوا بكرێت، په‌روه‌رگار فه‌رموویه‌تی : {إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لكُمْ } [ سوره‌تی الانفال : 9 ] .

واتا : یادی ئه‌وکاته‌ بکه‌نه‌وه‌ كه‌ له‌جه‌نگی به‌دردا ناڕه‌حه‌ت بوون و له‌ په‌روه‌ردگارتان ده‌پاڕانه‌وه‌ و داوای یارمه‌تیتان لێ ده‌کرد كه‌ سه‌رتان بخات به‌سه‌ر دوژمنه‌كانتاندا، ئه‌وه‌ بوو خوایش خێرا هات به‌ هاناتانه‌وه‌ وسه‌ری خستن .

به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ش كه‌ ده‌بێت سه‌ربڕین وقوربانی كردن هه‌ر بۆ خوای گه‌وره‌ بیت، په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : { قُل إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي للهِ رَبِّ العَالمِينَ * لاشَرِيكَ لهُ وَبِذَلكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّل المُسْلمِينَ } [ سوره‌تی الانعام 162 -163 ] .

واتا : ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر! بڵێ: به‌ڕاستی نوێژ و حه‌ج و قوربانیی و ژیان و مردنم گشت هه‌ر بۆ خوای په‌روه‌ردگاری جیهانيانه‌ * هیچ هاوه‌ڵ و هاوتایه‌کی نیه‌، وه‌ خودایش به‌وه‌ فه‌رمانی پێکردووم.. من یه‌که‌مین موسڵمانم که‌ به‌ ته‌واوی ڕوو ده‌که‌مه‌ خوداو فه‌رمانه‌کانی به‌جێ دێنم.

له‌فه‌رمووده‌ی پێغه‌مبه‌ری خوایشدا هاتووه‌ ( صلی الله علیه وسلم ) كه‌ فه‌رموویه‌تی : { لعن الله من ذبح لغير الله} واتا : نه‌فرینی خوا له‌و كه‌سه‌ بێت كه‌ ئاژه‌ڵ وقوربانی بۆ جگه‌ له‌خوا سه‌ر ده‌بڕێت .

به‌ڵگه‌ی نه‌زریش، كه‌ مرۆڤ بڕیار بدات شتێك ته‌نها له‌سه‌ر خۆی پێویست بكاتب ۆ خوای گه‌وره‌، له‌ قورئانی پیرۆزدا خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : { يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْماً كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً } [ سوره‌تی الانسان : 7 ] .

واتا : بەنده‌كانی خودا ئەو کەسانەن کە هەر کارێکی خێر لەسەر خۆیان بڕیار بدەن، بەبێ دواکەوتن و بەڵێن شکاندن ئەنجامی دەدەن و لە ڕۆژێك دەترسن ( كه‌ مەبەست پێی قیامەتە) شەڕو ناخۆشییەکەی به‌ هه‌موو شوێنێكدا بڵاو ده‌بێته‌وه‌ .