بێباوه‌ڕی وجۆره‌كانی

بێباوه‌ڕی وجۆره‌كانی

] kurdish – كوردی – كردي [

كۆمه‌ڵێ له‌ زانایان

وه‌رگێڕانی: عبد اللسلام محمد پشده‌ری

پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز

2012 - 1433

﴿ الكفر وأنواعه ﴾

« باللغة الكردية »

جماعة من العلماء

ترجمة: عبد السلام محمد بشدري

مراجعة: بشتيوان صابر عزيز

2012 - 1433

بێباوه‌ڕی وجۆره‌كانی

الحمدلله الذی هدانا لهذا الدین وما كنا لنهتدي لولا أن هدانا الله، وصلی الله وسلم علی نبینا الذي جعل الله سببا لهدايتنا وعلى آله وصحبه وسلم .

أ) پێناسه‌ : (الكفر) بێباوه‌ڕی له‌ زمانه‌وانییدا به‌واتای داپۆشین و وشاردنه‌وه‌ دێت .

له‌شه‌رعیشدا : به‌مانای دژی باوه‌ڕ وئیمان دێت، ئه‌وه‌یش به‌واتای باوه‌ڕ نه‌بوون به‌ خوای گه‌وره‌ (الله) وپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی صلى الله عليه وسلم، جا چی ئه‌گه‌ر به‌درۆزانیینی له‌گه‌ڵ بێت یان له‌گه‌ڵیشیدا نه‌بێت، به‌ڵكو ئه‌م بێباوه‌ڕیه‌ له‌ شك و گومانه‌وه‌ بێت، یان پشت هه‌ڵكردن بێت له‌باوه‌ڕ له‌ حه‌سودی وڕژدی وخۆبه‌زڵزانینه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتبێت، یان شوێنكه‌وتنی هه‌واو ئاره‌زوویه‌ك بێت كه‌ مرۆڤ له‌ شوێنكه‌وتنی په‌یامی پیغه‌مبه‌رایه‌تی لابدات .

أ‌) جۆره‌كانی بێباوه‌ڕی ( أنواع الكفر)

بێباوه‌ڕی دوو جۆره‌ : بێباوه‌ڕی گه‌وره‌ و بێباوه‌ڕی بچووك

بێباوه‌ڕی گه‌وره‌ واده‌كات له‌ خاوه‌نه‌كه‌ی كه‌ به‌هه‌میشه‌یی له‌ئاگری دۆزه‌خدا بمێنێته‌وه‌، به‌ڵام بێباوه‌ڕی بچووك خاوه‌نه‌كه‌ی تووشی سزا ده‌كات به‌بێ مانه‌وه‌ی هه‌تا هه‌تایی له‌ئاگری دۆزه‌خدا .

یه‌كه‌م : بێباوه‌ڕی گه‌وره‌ (الكفر االاكبر)

ئه‌مه‌ش پێنج جۆره‌ :

1) بێاوه‌ڕی به‌درۆزانین (كفر التكذیب) : ئه‌مه‌ش به‌واتای ئه‌وه‌ دێت كه‌سێك پێغه‌مبه‌ران (علیه السلام) به‌درۆ بزانێت، جا هه‌ركه‌سێك به‌درۆیان بزانێت له‌وه‌ی كه‌ هێناویانه‌ چی به‌ ئاشكرا بێت یان ئاشكرای نه‌كات ئه‌وه‌ بێاوه‌ڕ بووه‌، به‌ڵگه‌یش له‌سه‌ر ئه‌مه‌، خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ( وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ ) {العنكبوت : 68} واته‌ : كێ له‌و كه‌سه‌ سته‌مكارتره‌ كه‌ له‌ سه‌ر خوا درۆ هه‌ڵبه‌سێ و هاوبه‌ش و هاوه‌ڵی بۆ داده‌نێ؟ یان باوه‌ڕی به‌و قورئانه‌ هه‌قه‌ نه‌بێت كاتێ بۆی هات؟ ئاخۆ بۆ بێ بڕوایان له‌ دۆزه‌خدا جێ نیه‌؟! واته‌: جێ هه‌یه‌ له‌ دۆزه‌خدا بۆیان .

2) بێاوه‌ڕی نه‌ویستن و خۆبه‌زڵزانین (كفر الإباء والاستكبار) : ئه‌مه‌ش به‌وه‌ ده‌بیت كه‌ بزانێت پێغه‌مبه‌ر ڕاسته‌ وئه‌وه‌یشی هێناویه‌تی له‌لایه‌ن خوداوه‌ هاتووه، به‌ڵام به‌هۆی خۆبه‌زلزانین و عینادیه‌وه‌ ملكه‌چ نابێت بۆ حوكمه‌كانی وگه‌ردنگیر نابێت بۆ فه‌رمانه‌كانی، ئه‌مه‌ش به‌ به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ( وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰ وَٱسۡتَكۡبَرَ وَكَانَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ ) {البقرة : 34}

واته‌: كاتێك به‌فریشته‌كانمان وت: سوژده‌ به‌رن بۆ ئاده‌م (سوژده‌ی ڕێزو به‌فه‌رمانی خوا) سوژده‌یان برد، جگه‌ ئیبلیس نه‌بێت كه‌ سه‌رپێچی كردو خۆی به‌ گه‌وره‌زانی و خۆی خسته‌ ڕیزی بێباوه‌ڕانه‌وه‌ .

3) بێباوه‌ڕی گومان(كفر الشك) : ئه‌مه‌ش بریتیه‌ له‌ گومان و دوودڵیی ودڵنیا نه‌بوون له‌ڕاستی وڕاستگۆی پێغه‌مبه‌ران (علیهم السلام) وه‌ پێیشی ده‌وترێت (كفر الظن) كه‌ دژی یه‌كلایی ودڵنیایی و یه‌قیینه‌.

به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ( وَدَخَلَ جَنَّتَهُۥ وَهُوَ ظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ قَالَ مَآ أَظُنُّ أَن تَبِيدَ هَٰذِهِۦٓ أَبَدٗا (٣٥) وَمَآ أَظُنُّ ٱلسَّاعَةَ قَآئِمَةٗ وَلَئِن رُّدِدتُّ إِلَىٰ رَبِّي لَأَجِدَنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهَا مُنقَلَبٗا (٣٦) قَالَ لَهُۥ صَاحِبُهُۥ وَهُوَ يُحَاوِرُهُۥٓ أَكَفَرۡتَ بِٱلَّذِي خَلَقَكَ مِن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ سَوَّىٰكَ رَجُلٗا (٣٧) لَّٰكِنَّا۠ هُوَ ٱللَّهُ رَبِّي وَلَآ أُشۡرِكُ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا (٣٨) {الكهف : 35 – 38} واته‌ : چووه‌ ناو باخه‌که‌یه‌وه‌ له‌ کاتێکدا که‌ سته‌مکار بوو له‌خۆی وتی باوه‌ڕ ناکه‌م هه‌رگیز ئه‌م باخه‌م له‌ناو بچێت (35) باوه‌ڕیش ناکه‌م ڕۆژی دوایی بێت و ڕوو بدات سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر (پاش مردن) بمگێڕنه‌وه‌ بۆلای په‌روه‌ردگارم بێگومان باشتر له‌م باخه‌م ده‌ست ده‌که‌وێت (36) هاوڕێ (ئیمانداره‌) که‌ی پێی وت له‌ کاتێکدا که‌ گفتوگۆی له‌گه‌ڵدا ده‌کرد ئایا تۆ بێ باوه‌ڕیت به‌و زاته‌ی که‌ تۆی له‌ خاك دروست کردووه‌ پاشان له‌ دڵۆپه‌ ئاوێك پاشان کردوێتی به‌ پیاو (37) به‌ڵام من هه‌ر (ده‌ڵێم) ئه‌و خوا په‌روه‌ردگارمه‌ و هیچ که‌سیش ناکه‌م به‌ هاوبه‌شی په‌روه‌ردگارم (38) .

4) بێباوه‌ڕی پشتهه‌ڵكردن وڕوو وه‌رگێران (كفر الإعراض) : مه‌به‌ستیش پشتهه‌ڵكردن و ڕوو وه‌رگێرانی ته‌واوه‌ له‌ ئاین، به‌گوێ وبیستن ودڵ و زانست وزانیاری پشت هه‌ڵبكات له‌وه‌ی كه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) هێناویه‌تی، به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئه‌مه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : ( ... وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَمَّآ أُنذِرُواْ مُعۡرِضُونَ) {الاحقاف :3}

واته: ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێناوه‌ پشتهه‌ڵده‌كه‌ن و روو وه‌ر ئه‌گێڕن له‌وه‌ی پێی ترسێنراون.

5) بێباوه‌ڕی دوو ڕوویی (كفر النفاق) : مه‌به‌ست پێی دوو ڕووی و نیفاقی بیروباوه‌ڕییه‌ به‌وه‌ی باوه‌ڕه‌كه‌ی ئاشكرا بكات و بێباوه‌ڕی و كوفره‌كه‌ی بشارێته‌وه‌، به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ( ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ فَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَفۡقَهُون) {المنافقون : 3} واته‌ : ئه‌وه‌‌ ی که‌ وترا له‌به‌رئه‌وه‌ بوو که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان باوه‌ڕیان هێناو له‌پاشان بێ باوه‌ڕ بوون ئینجا مۆر نرا به‌سه‌ر دڵیاندا ئیتر ئه‌وان هیچ تێ ناگه‌ن .

دوو ڕوویی و (نفاق )یش دوو جۆره‌ :

1) دوو ڕوویی بیروباوه‌ڕ (نفاق اعتقاد) : ئه‌مه‌ش بێباوه‌ڕیی گه‌وره‌یه‌ وخاوه‌نه‌كه‌ی له‌بازنه‌ی ئیمان و ئومه‌تی ئیسلام ده‌باته‌ ده‌ره‌وه‌، ئه‌مه‌ش شه‌ش جۆره‌ :

به‌درۆزانینی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ، یان به‌درۆ زانینی هه‌ندێك له‌وه‌ی كه‌ هێناویه‌تی، یان ڕق بوون له‌ پێغه‌مبه‌ر، یان ڕق بوون له‌هه‌ندێك له‌وه‌ی هێناویه‌تی، یان دڵخۆش بێت به‌نوشوستی ئاینه‌كه‌ی پێغه‌مبه‌ر، یان پێی ناخۆش بێت كه‌ ئاینه‌كه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) سه‌ربكه‌وێت .

2) دوو ڕوویی كرده‌وه‌یی( نفاق عملي) : ئه‌مه‌ش بێباوه‌ڕیی بچووكه‌ كه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی له‌ بازنه‌ی ئیمان و ئومه‌ه‌تی ئیسلام ناباته‌ ده‌ره‌وه‌، به‌لام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تاوان و گوناهێكی گه‌وره‌یه‌، پێغه‌مبه‌ریش (صلی الله علیه وسلم) باسی ئه‌مه‌ی كردووه‌ له‌فه‌رمووده‌یه‌كدا كه‌ فه‌رموویه‌تی : " أربع من كن فيه كان منافقا خالصا، ومن كانت فيه خصلة منهن كانت فيه خصلة من النفاق حتى يدعها، إذا اؤتمن خان، وإذا حدث كذب، وإذا عاهد غدر، وإذا خاصم فجر" { متفق علیه، صحيح البخاري (34) وصحيح مسلم (58)} واته‌ : چوار شت هه‌یه‌ له‌هه‌ركه‌سێكدا بێت ئه‌وه‌ دوو ڕوویه‌كی ته‌واوه‌، وه‌ هه‌ركه‌سێكیش ڕه‌وشتێكی له‌مانه‌ تێدا بیت ئه‌وا ڕه‌وشتێكی دوو ڕووی تێدایه‌ هه‌تا ئه‌و كاته‌ی وازی لێ ده‌هێنێت، كاتێك ڕاسپارده‌یه‌كی لا داده‌نرێت خیانه‌تی لێ ده‌كات، وه‌ هه‌ركاتێك قسه‌ بكات درۆ ده‌كات، وه‌ كاتێكیش به‌ڵێنێك بدات نایباته‌ سه‌ر و غه‌دری لێ ده‌كات، وه‌ كاتێكیش ئه‌گه‌ر ڕكابه‌رێتی و كێشیه‌یه‌كیشی هه‌بێت له‌سنووری شه‌رع ده‌رده‌چێت .

هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) فه‌رموویه‌تی : " آية المنافق ثلاثة : إذا حدث كذب، وإذا وعد أخلف، وإذا اؤتمن خان " { رواه البخاري، صحيح البخاري (33)} واته‌ : نیشانه‌كانی دوو ڕوو سێیانه‌ : كاتێك قسه‌ بكات دۆر ده‌كات، وه‌ كاتێك به‌ڵێن بدات نایباته‌ سه‌ر و سه‌رپێچی لێ ده‌كات، وه‌ كاتێكیش ئه‌مانه‌تێكی لا دابنرێت خیانه‌تی لێ ده‌كات .

دووه‌م : بێباوه‌ڕی بچووك (الكفر الاصغر) : بریتیه‌ له‌و بێباوه‌ڕییه‌ی كه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی له‌ بازنه‌ی ئیمان و ئومه‌تی ئیسلام ناباته‌ ده‌ره‌وه‌ و ئه‌وه‌ پێویست ناكات له‌سه‌ر خاوه‌نه‌كه‌ی كه‌ به‌هه‌میشه‌یی له‌ ئاگری دۆزه‌خدا بمێنێته‌وه‌ به‌ڵام هه‌ڕه‌شه‌ی گه‌وره‌ی له‌سه‌ره‌، ئه‌مه‌ش بێباوه‌ڕی و كوفری نیعمه‌ته‌، له‌گه‌ڵ سه‌رجه‌م ئه‌و ده‌قانه‌یشی كه‌ باس له‌ كوفر وبێباوه‌ڕی ده‌كات له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ناگاته‌ كوفر و بێباوه‌ڕی گه‌وره‌، له‌و نموونانه‌یش :

خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ( وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ ) { النحل : 112} واته‌ : خوا نموونه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ به‌ (خه‌ڵکی) شارێك که‌ هێمن و دڵنیا بوون و له‌ هه‌موو شوێنێکه‌وه‌ ڕزق و ڕۆزی زۆریان بۆ ده‌هات که‌چی به‌رانبه‌ر چاکه‌ و به‌هره‌کانی خوا بێباوه‌ڕ وناسوپاس و سپڵه‌ بوون جا خوا به‌و هۆیه‌وه‌ کردی به‌ به‌ر (خه‌ڵکه‌که‌) یدا پۆشاکی برسێتی و ترس له‌ به‌رئه‌و کرده‌وانه‌ی که‌ ده‌یان کرد .

وه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) یش فه‌رموویه‌تی : " اثنان هما بهم كفر، الطعن في النسب والنياحة على الميت " { رواه مسلم، صحيح مسلم (67)ِ واته‌ : دو وشت هه‌یه‌ كه‌ كوفر وبێباوه‌ڕییه‌، تانه‌ دان له‌نه‌سه‌بی كه‌سێك، له‌گه‌ڵ شین و شه‌پۆڕ كردن به‌سه‌ر مردوودا.

هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) فه‌رموویه‌تی : " لا ترجعوا بعدي كفارا يضرب بعضكم رقاب بعض " { رواه البخاري صحصح بخاري (121) ومسلم, صحيح مسلم (65)} واته‌ : پاش من مه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ بێباوه‌ڕ و بێباوه‌ڕ مه‌بنه‌وه‌، به‌وه‌ی هه‌ندێكتان بده‌ن له‌گه‌ردنی هه‌ندێكی ترتان .

هه‌موو ئه‌م نموونانه‌ مه‌به‌ستیان له‌ بێباوه‌ڕیه‌ به‌ڵام بێباوه‌ڕی گه‌وره‌ نا، كه‌ خاوه‌نه‌كه‌یان له‌ بازنه‌ی ئیمان و ئوممه‌تی ئیسلام ناباته‌ ده‌ره‌وه‌ .

به‌به‌ڵگه‌ی ئه‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ( وَإِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَاۖ فَإِنۢ بَغَتۡ إِحۡدَىٰهُمَا عَلَى ٱلۡأُخۡرَىٰ فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِي تَبۡغِي حَتَّىٰ تَفِيٓءَ إِلَىٰٓ أَمۡرِ ٱللَّهِۚ فَإِن فَآءَتۡ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ (٩) إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَ أَخَوَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ (١٠) { الحجرات : 9 -10} واته‌ : ئه‌گه‌ر دوو کۆمه‌ڵ له‌ ئیمانداران دژ به‌یه‌کتر جه‌نگیان کرد ئه‌وه‌ له‌ نێوانیاندا ئاشته‌وایی بکه‌ن ئینجا ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵێکیان ده‌ست درێژی کرد بۆ سه‌ر کۆمه‌ڵێکی تریان ئه‌وه‌ ئێوه‌ (موسوڵمانان) له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یان بجه‌نگن ده‌ست درێژی ده‌کات تا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ فه‌رمانی خوا (ملکه‌چی فه‌رمانی ده‌بێ) ئینجا ئه‌گه‌ر گه‌ڕایه‌وه‌ ئه‌وسا له‌ نێوانیاندا ئاشته‌وایی بکه‌ن به‌ دادگه‌رانه‌ و ڕاست و دادپه‌روه‌ر بن (له‌ نێوانیاندا) بێگومان خوا دادپه‌روه‌رانی خۆش ده‌وێ (9) له‌ڕاستیدا هه‌ر ئیمانداران برای یه‌کن، که‌واته‌هه‌رکاتێک له‌نێوان دوو براتاندا ناکۆکی په‌یدا بوو، ئێوه‌ نێوانیان چاک بکه‌ن و ئاشتیان بكه‌نه‌وه‌، هه‌میشه‌ له‌خوا بترسن و پارێزکار بن، بۆ ئه‌وه‌ی ڕه‌حمتان پێ بکرێت (10) .

خوای گه‌وره‌ به‌ باوه‌ڕدار ناوی هێناوون له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ شه‌ڕ و شۆڕ و كوشتن له‌نێوانیانیشدا ڕوو بدات.

وه‌ به‌به‌ڵگه‌یه‌كی تریش كه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : ( إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا ) {النساء : 48} واته‌ : خوای گه‌وره‌ له‌وه‌ خۆش نابێت كه‌ هاوه‌ڵی بۆ بڕیار بدرێت وه‌ خۆش ده‌بێت له‌هه‌رشتێكی تر جگه‌ له‌ هاوه‌ڵ بڕیاردان بۆ هه‌ركه‌سێك كه‌ خۆی بیه‌وێت، جا هه‌ركه‌سێك هاوه‌ڵ بۆ خوای گه‌وره‌ بڕیار بدات ئه‌وه‌ تاوان و گوناهێكی گه‌وره‌ی كردووه‌.

ئه‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌ به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی هه‌ر گوناهـ و تاوانێكی تری جگه‌ له‌ شیرك وهاوه‌ڵ بڕیاردان كه‌وتوه‌ته‌ سه‌ر وویست و ئیراده‌ی خوای گه‌وره‌ ئه‌گه‌ر وویستی به‌ ئه‌ندازه‌ی تاوان وگوناهه‌كه‌ سزای ئه‌دات، وه‌ ئه‌گه‌ر وویستیشی له‌یه‌كه‌م ساته‌وه‌ لێی خۆش ده‌بێت، شیرك و هاوه‌ڵ بڕیاردان بۆ خوای گه‌وره‌ نه‌بێت، كه‌ هه‌رگیز خوا لێیان خۆش نابێت هه‌روه‌ك به‌بێ پێچ وپه‌نا له‌ئایه‌ته‌كه‌دا هاتووه‌ و خوای گه‌وره‌ فه‌رموویه‌تی : ( إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ) {المائدة : 72} واته‌ : به‌ڕاستی هه‌ر که‌س هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێ ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌هه‌شتی لێ حه‌رام کردووه‌ وه‌ جێ و شوێنی ئاگر ده‌بێت وه‌ بۆ ئه‌و سته‌م کارانه‌ هیچ یارمه‌تی ده‌رێك نی یه .