API
ڕوون كردنه‌وه‌ی سوڕه‌تی ( الفاتحة )
پۆڵێنه‌كان
Full Description
ڕوون كردنه‌وه‌ی سوڕه‌تی ( الفاتحة )
] kurdish – كوردی – كردي [
ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه
وه‌رگێڕان وپوخت كردنی: فه‌رمان عه‌زیز نه‌جار
پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز
2011 - 1432
﴿ تفسیر سورة الفاتحة ﴾
« باللغة الكردية »
ابن قيّم الجوزيّة
ترجمة: فرمان عزيز نجار
مراجعة: بشتيوان صابر عزيز
2011 - 1432
ڕوون كردنه‌وه‌ی سوڕه‌تی ( الفاتحة )
كه كامه‌رانی و سه‌ربه‌رزی مرۆڤی له خۆگرتووه
مرۆڤ دوو هێزی كه ئه‌و دوو هێزه مرۆڤ له گیانداری تر جیای ده‌كاته‌وه :
- قوة علمية نظرية: هێزی زانست و زانیاری، كه به‌م هێزه جیهان بینی و چاو ڕۆشن ده‌بێت .
- قوة علمية إرادية: هێزی توانا ( ارادة ) ه كه به‌م هێزه ده‌توانێت هه‌موو شتێكی چاك یان خراپ ئه‌نجام بدات .
جا هێزی زانیاری ( العلمیة ) ه به پێنج خاڵ چنگ ده‌كه‌وێت :
یه‌كه‌م : به ناسینی په‌روه‌ردگاری چنگی ده‌كه‌وێت.
دووه‌م : به ناسینی ناو و سیفاتی خوا چنگی ده‌كه‌وێت.
سێیه‌م : به ناسینی ئه‌و ڕێگایه‌ی ده‌یگه یه نێته ئامان چنگی ده‌كه‌وێت .
چواره‌م : به ناسینی دڵ و ده‌روونی خۆی چنگی ده‌كه‌وێت .
پێنجه‌م : به ناسینی كه‌م و كوڕیه كانی خۆی چنگی ده‌كه‌وێت .
ئا به‌و پێنج خاڵه هێزی جیهان بینینی ( العلمیة ) ه‌ی چنگ ده‌كه‌وێت، هه‌ركه‌سێك ئه‌م خاڵانه‌ی هه‌موو تیا كۆبووبێته‌وه ئه‌وه كامه‌رانترین و زاناترین كه‌سه .
هێزی ( ارادة ) ش مرۆڤ كاتێك چنگی ده‌كه‌وێت، ئه‌گه‌ر ڕه‌چاوی سنووره‌كانی خوای گه‌وره بكات و هه‌ڵسێت به ئه‌نجامدانی به نیه‌تێكی پاك و به‌وشێوه‌ی فه‌رمانی پێ كراوه، ڕه‌چاو نه‌كردنی ئه‌مانه‌ش نه‌گه‌یشتنیه‌تی به مه‌به‌ست.
ئه‌م دووهێزه‌ش مرۆڤ چنگی ناكه‌وێت ئه‌گه‌ر به یارمه‌تی خوا نه‌بێت، مرۆڤ پێویستی به ڕێنموویی خوا هه‌یه تاكو ڕێگای ڕاستی پێشانبدا، ئه‌و ڕێگایه‌ی خوا خۆشه‌ویستانی له‌سه‌ر جێگر كردووه، مرۆڤ پێویستی به یارمه‌تی خوا هه‌یه، كه به‌رده‌وامی بكات له‌سه‌ر ئه‌م ڕێگایه تاكو لانه‌دات ڵێی، چونكه ده‌رچوونی له‌م ڕێگا ڕاسته‌دا یان به تێكچوون و خراپ بوونی هێزی زانستیه‌تی كه نه‌فام و گومڕا ده‌بێت، یان تێكچوون و خراپ بوونی هێزی كاركردنیه‌تی كه كاری وا ئه‌نجامده‌دات تووشی تووڕه‌یی خوا ده‌بێت .
جا مڕۆڤ ئاسووده و كامه‌ران نابێت تاكو ئه‌م خاڵانه‌ی تیا نێته‌جێ كه باسمان كرد، سوڕه‌تی (الفاتحة) ش ئه‌م خاڵانه‌ی زۆر به جوانی و ڕێكی ڕیز به‌ندكردووه كه خوای گه‌وره ده‌فه‌رمووێ : {ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٢ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٣ مَٰلِكِ يَوۡمِ ٱلدِّينِ} (الفاتحة: ٢_٤)، ئه‌م ئایه‌تانه بنچینه‌ی یه‌كه‌می له خۆگرتووه، كه ناسینی په‌روه‌ردگاره و ناسینی ناو و سیفاته‌كانی خوایه، بنچینه‌ی ناوه جوانه‌كانی خواش، ئه‌م ناوانه‌ن وا له‌م سوره‌ته‌دا باسكراون، كه ناوی ( الله) و ( الرب) و ( الرحمن)ه، چونكه ناوی (الله) سیفه‌تی (الالوهیة) واته: یه‌كتاپه‌رستی له خۆگرتووه، ناوی (الرب)یش سیفه‌تی (الربوبیة) واته: په‌روه‌ردگاریه‌تی له خۆگرتووه، ناوی (الرحمن)یش سیفه‌تی (الاحسان) و (الجود) و (البر) واته: چاكه و چاكه‌كاری له خۆ گرتووه، ناوه‌كانی خواش هه‌ر ئه‌و سێ مانایه كۆیان ده‌كاته‌وه.
{إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ} (الفاتحة:٥)، ئه‌م ئایه‌ته‌ش ناسینی ئه‌و ڕێگایه‌ی له خۆگرتووه كه گه‌یشتنه به ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره، گه‌یشتن به ڕه‌زامه‌ندی خواش به‌و كارانه ده‌كرێت خوا پێی ڕازیه و پێی خۆشه، ئه‌مه‌ش به یارمه‌تی خوا ده‌بێت، تاكو له‌سه‌ر به‌ندایه‌تیدا به‌رده‌وامی بكات و سه‌رفرازی بكات .
{اهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ}(الفاتحة:٦)، ئه‌م ئایه‌ته‌ش ئه‌وه‌ی له خۆ گرتووه، كه كامه‌رانی مرۆڤ ته‌نها له‌وه دایه به‌رده‌وام بێت له‌سه‌ر ڕێگای ڕاستی ئیسلام، هیچ ڕێگایه‌كیش نیه بۆ به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر ئیسلام، جگه له ڕێنموونی په‌روه‌ردگار نه‌بێت، هه‌ر وه‌ك چۆن به‌نده به یارمه‌تی خوا سه‌رفراز ده‌بێت له به‌ندایه‌تی، به هه‌مان شێوه‌ش به‌نده به ڕێنموونی خوا به‌رده‌وام ده‌بێت له‌سه‌ر ئیسلام .
{غَيۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ عَلَيۡهِمۡ وَلَا ٱلضَّآلِّينَ} (الفاتحة:٧)، ئه‌م ئایه‌ته‌ش ئه‌و دوو ڕێگایه‌مان بۆ ڕوون ده‌كاته‌وه كه ڕێگای سه‌رگه‌ردانیه و مرۆڤ له ڕێگای ڕاستی ئیسلام لاده‌دات و سه‌رگه‌ردان و سه‌رلێشێواو ده‌بێت، جا لادان له خواناسی و بیروباوه‌ڕ سه‌رده‌كێشێت بۆ گوماڕایی و سه‌رگه‌ردانی، لادانیش له به‌ندایه‌تی و ملكه‌چ نه‌كردن بۆ خوا، سه‌رده‌كێشێت بۆ توڕه بوون و سزای خوا .
كه‌وابوو: سه‌ره‌تای سوڕه‌ته‌كه ڕه‌حمه‌تی خوای له خۆ گرتووه، ناوه‌ڕاسته‌كه‌شی هیدایه‌ت و ڕێنموویی له خۆگرتووه، كۆتاییه‌كه‌شی به‌خششی و نیعمه‌تی خوای له خۆ گرتووه .
جا مرۆڤ به ئه‌ندازه‌ی هیدایه‌ته‌كه‌یه‌تی به‌خششی خوای به‌ر ده‌كه‌وێت، به‌شێ له هیدایه‌تی خواش به ئه‌ندازه‌ی وه‌رگرتنی ره‌حمه‌ته‌كه‌یه‌تی، كه‌واته هه‌موو بنچینه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه سه‌ر به‌خشش و ڕه‌حمه‌تی خوا، به‌خشش و ڕه‌حمه‌تی خواش په‌یوه‌سته به (ربوبیه)تی خوای گه‌وره، په‌روه‌ردگاریش ده‌بێت سیفه‌تی ره‌حمه‌ت و به‌خشینی هه‌بێت، ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر (الالوهیة)ی ڕاسته‌قینه‌ی خوای گه‌وره، ئه‌گه‌ر چی كه‌لله ڕه‌قان دان به‌مه ناهێنن، موشریكه‌كانیش له‌م ڕاستیه لاده‌ده‌ن. جا هه‌ر كاتێك مانای سوره‌تی (فاتحة)ی زانی و كاری پێكرد و تێكه‌ڵی بوو، ئه‌وه كامه‌ران ده‌بێت به‌وه‌ی به‌ندایه‌تیه‌كه‌ی تامێكی تایبه‌تی ده‌بێت، وه‌ك ئه‌و كه‌سانه‌ی پله‌یان پێ به‌رز بووه له خه‌ڵكی تر .
