ئۇيغۇر قىز-خانىملىرىغا نەسىھەت

ئۇيغۇر قىز-خانىملىرىغا نەسىھەت

[ئۇيغۇرچە]

نصيحة إلى نساء الأويغور

[باللغة الأويغورية]

ن.تەمكىنى

ن. تمكيني

تەكشۇرۇپ بىكىتكۇچى: ن. تەمكىنى

المراجعة: ن. تمكيني

رىياد شەھرى رەبۋە رايونى دىن تەشۋىقات ھەمكارلىق مەركىزى

المكتب التعاوني للدعوة وتوعية الجاليات بالربوة بمدينة الرياض

1429 – 2008

ئۇيغۇر قىز-خانىملىرىغا خىتاب

ھۆرمەتلىك مۇسۇلمان سىڭلىم! سىز ئىسلام تەلىماتلىرىنى ئۆزىڭىزگە يېتەكچى قىلىپ، شەرىئەت بەلگىلىمىلىرىگە ئەمەل قىلماي تۇرۇپ، نىشان قىلغان كامالىتىڭىزنى ئەسلىگە كەلتۈرەلمەيسىز ۋە ئالىي ئورنىڭىز ۋە يۇقىرى مەرتىۋىڭىزنى ساقلاپ قالالمايسىز. ئىسلام دىنى بولسا سىزنىڭ قەلبىڭىزگە ئېسىل ئەخلاقىي پەزىلەتكە تولغان مۇھەبەتنى ئورنۇتۇشقا، بارلىق رەزىللىكلەردىن ساقلاسقا ھەقىقىي تۇردە كاپالەتلىك قىلالايدۇ.

قەدىرلىك سىڭلىم ! دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئالقىشقا ئېرىشەي دىسىڭىز ئۆزىڭىزنىڭ ئەسلىدىكى پاكلىقىڭىزنى ساقلاپ قىلىڭ. ئائىلىڭىزنى ياخشى باشقۇرۇشقا بەكرەك كۆڭۈل بولۇش بىلەن بىرگە ئۆزىڭىزدە ئۈلگىلىك ئانا بولۇشقا مۇناسىپ سۈپەتلەرنى يېتىلدۇرۇشكە تىرىشىڭ، شۇندىلا چوقۇم پەخىرلىك ئانا بولۇپ ئۆز بەختىڭىزنى تاپىسىز. باشقىلار تەرىپىدىن قەدىرلىنەي دېسىڭىز، پۇتۇن بەدىنىڭىزنى ئىسلام كۆرسەتمىسى بويىچە يۆگەشكە سەل قارىماڭ. ئىپپىتىڭىزنى چىڭ تۇتۇڭ، شۇ ئارقىلىق بۇ دۇنيادا يۇزىڭىز يورۇق بولىدۇ ۋە تۇرمۇش يولدىشىڭىزنىڭ يۈزىگىمۇ تەبەسسۇم بىلەن قارىيالايسىز. جەمئىيىتىمىزدىكى بەزى بىر

يىرگىنىشلىك ئەخلاقسىزلىقلارغا ئاۋاز قوشماڭ . بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دەيدۇ:« ئىي ئاياللار! سىلەر ئۆز ئائىلەڭلەرنى ئاۋات قىلىڭلار. ئىپتىدائىي نادانلىق دەۋرىدىكىدەك ئۆزۇڭلارنى بازارغا سىلىپ يۇرۇپ يىرگىنىشلىك ئۆتمۈشنى تەكرارلىماڭلار» يەنە بىر ئايەتتە: « ئى پەيغەمبەر! ئاياللىرىڭغا ، قىزلىرىڭغا ۋە مۆمىنلەرنىڭ ئاياللىرىغا ئېيتقىنكى، پۇركەنچە بىلەن بەدىنىنى ئۆرىۋالسۇن، بۇنداق قىلغاندا ئۇلارنىڭ ھۈر ئاياللار ئېكەنلىكى ئەڭ ئوڭاي تونىلىدۇ-دە، باشقىلار ئۇلارغا چېقىلمايدۇ. ئاللاھ بەندىلەرگە ناھايىتى مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ناھايىتى مېھرىباندۇر» ئەھزاب سۈرىسى 59- ئايەت.

بىر پۇتۇن ئىسلاھات ئۈچۈن كەلگەن ئىسلام دىنى پاك ۋە ساغلام، ھەقىقىي ئىنسانى پەزىلەتكە تولغان گۈزەل جەمئىيەتنىڭ بارلىققا كىلىشىنى تەشەببۇس قىلىدۇ. ھايۋانىي شەھۋانىيلىققا تولغان بۇزۇق، ئىنسانىي ئەخلاقتىن چەتنىگەن جەمئىيەتكە قارشى تۇرىدۇ ۋە ئىنكار قىلىدۇ. ئەگەر ئاياللارنىڭ ئەخلاقى بۇزۇلسا ئۇلاردىكى پاكلىق ۋە ئاياللارغا خاس نازاكەت دەپسەندە قىلىنغان بولۇپ، شۇ جەمئىيەتتىكى ئەرلەرنىڭ بۇزۇلىشى ئەخلاقتىن چەتنىشى دىنىي ۋە مىللىي غۈرۈرنىڭ يوقىلىشىدىكى ئاساسىي ئامىللارنىڭ بىرىدۇر. ئاياللار پاك ۋە ئىپپەتلىك، ھايالىق، ئىتىقاتلىق، غۈرۈرلۇق،

ھەقىقەتپەرۋەر، مىللى ئۆرپ-ئادەتنى ھۆرمەتلەيدىغان بولسا، پەرزەنتلىرىمىزمۇ يۇقىرىدىكى ئۆلچەم بىلەن تەربىيلىنىدۇ ۋە كىلىچەك جەمئىيىتىمىزدە ياراملىق يېتىشكەن ئوغلانلارنىڭ بارلىققا كىلىشىدە گەپ يوق؛ چۈنكى، جەمئىيىمىزدىكى قىز-خانىملار مىللەتنىڭ ئانىسى ۋە تەربىيچىسى. تەربىيچى يېتەرلىك ئەخلاققا ئىگە بولسا تەربىيلەنگۈچى ئەلبەتتە بۈيۈك پەزىلەت ئىگىسى بولۇپ چىققۇسى. ئىسلام دىنى ئاياللارغا ئالاھىدە ئىتىبار بېرىش بىلەن بىرگە ئۇلارنىڭ بەدەنلىرىنىڭ باشقىلار تەرىپىدىن ھۆزۇرلىنىدىغان ماددىي نەرسىلەرگە ئوخشاپ قالماسلىقىنى كۆزدە تۇتقان ئاساستا، گۈزەللىككە بېرىلىشنى باھانە قىلىپ، پۇت-قوللىرىنى، مەيدىلىرىنى، چاچلىرىنى، ئومۇمەن قايسى بىر يەرلىرىنى ئوچۇق قويۇشقا قەتئىي يول قويمايدۇ. مانا بۈگۈن بىزنىڭ بەزى قىز خانىملىرىمىز ئاللاھ بىلەن قارشىلىشىپ گۈزەل نازۇك جىسىملىرىنى كۆز-كۆز قىلغاندەك، چاچلىرى ئوچۇق، بەدەنلىرى يېرىم يالىڭاچ ھالدا ئاممىۋىي سورۇنلار، بازارلار ۋە كوچىلاردا ھايا قىلماستىن گېدىيىپ يۇرۇشىۋاتقىنى قەدەمدە بىر كۈزگە چىلىقماي قالمايدۇ. بەلكى ئۇلارنىڭ كىيىۋالغان كىيىملىرىنىڭ تارلىقى ۋە نىپىزلىكىدىن جىسىملىرىنىڭ ھەممە يىرىنى تولۇق كورسىتىپ سۈپەتلەپ بېرىدۇ. بۇنداق دېگەنلىك ئاياللار ياسانمىسۇن، چىرايلىق بېزىلىپ

گۈزەللىكىنى نامايەن قىلمىسۇن دېگەنلىك ئەمەس. بىز دەيمىزكى، ئاياللار بىلەن دۇنيا گۈزەلدۇر، ئاياللار ياسانسۇن،چىرايلىق ھايات كەچۇرسۇن، خۇشپۇراق ئەتىرلەرنى ئىشلەتسۇن، زېننەتلەنسۇن،گۈزەللىككە ئىنتىلسۇن ئەمما بىز مۇسۇلمان ئىكەنمىز دىنىمىزنىڭ پىرىنسىپلىرىگە ھۈرمەت ۋە ئېھتىرام قىلغان ئاساستا گۈزەللىككە ئىنتىلىشىمىز كېرەك. ئاياللار زىننەتلەنسۇن ئەمما گۈزەللىكىنى، يات ئەرلەرگە كۆرسىتىش نېيىتى بىلەن ئەمەس، بەلكى تۇرمۇش ھەمراھى بولغان، ئومۇرلىك جورىسى، باللىرىنىڭ ئاتىسىغا قانچىلىك ياسانسۇن، قايسى خىل گېرىملارنى قىلسۇن بۇنىڭغا ھىچ قانداق پىكىر قىلىنمايدۇ. بەلكى يولدىشىنى دەپ بىزەلگەنلىكى چىرايلىق كىيىنگەنلىكى ئۈچۈن ئاللاھ ئەجىر بېرىدۇ. قىنى بىزنىڭ ئۇيغۇر دىيارىمىزدا بۇگۇنكى ھەددىدىن ئاشقان مەدىنىيەتلىشىش مودا بولغان بىر جەمئىيەتتە، ئاللاھ رىزالىقىنى كوزلەپ، يولدىشىنىڭ قەلبىنى ئىللىتىش نېيىتى بىلەن ياسىنىدىغان ۋە زىننەتلىنىدىغان قىز- خانىملار بارمۇ؟؟؟ بۇ يەردە تىرمىزىي رىۋايەت قىلغان پەيغەمبىرىمىزنىڭ مۇنۇ ھەدىسىنى زىكىر قىلىپ ئوتسەك ھەرگىزمۇ ئارتۇق كەتمەيدۇ: « ئەگەر ئىنساننى ئاللاھ ئۆزىدىن غەيرىگە سەجدە قىلىشقا بۇيرۇغان بولسا ئىدى، ئاياللارنى ئۆز ئەرلىرىگە سەجدە قىلىشقا بۇيرۇغان بولاتتىم» .

سەھىھ مۇسلىمدا ئەبۇ ھۇرەيرىدىن رېۋايەت قىلىنغان ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ: « مېنىڭ ئۈممىتىمدىن ئىككى تۈلۈك كىشى دوزاخ ئەھلىدىندۇر. مەن ئۇلارنى تىخى كورمۇدۇم. ئۇلارنىڭ بىرى ئىستىبدات ھاكىمىيەتتىكى كىشىلەرنى ھەقسىز ئازار قىلىدىغان ۋە خارلايدىغان ئەر زالىملاردۇر. يەنە بىرى بولسا، ئاياللاردىن بولۇپ، چاچلىرىنى ھەر-خىل ياساپ توگىنىڭ لوكىسىغا ئوخشاش قىلىپ، تار-نېپىز قىسقا كىيىملەرنى كىيىپ يىرىم - يالىڭاچ بەدەنلىرىنى كىشىلەرگە كۆرسۈتۈپ كىشىلەرنى ئۆزىگە مايىل قىلىدىغان ۋە ئۆزىمۇ باشقا ئەرلەرگە مايىل بولىدىغان ئاياللاردۇر، ئۇلار جەننەتكە كىرەلمەيدۇ. جەننەتنىڭ خۇش پۇرىقى شۇنچە يىراق يەردىنمۇ يېتىپ كىلىدىغان تۇرۇقلۇق، جەننەتنىڭ ھېدىنىمۇ ھېچ قاچان ئالالمايدۇ » .

ھۆرمەتلىك قىز-خانىملار! ئۆرىنىش، ھىجاب قىلىش سەل قارايدىغان ئاددى مەسىلە ئەمەس، بەلكى ئۇ ئىبادەتتۇر. پەرز ئىبادەتلەردىن قانداق سورالساق ھىجابتىنمۇ شۇنداق سورىلىمىز. شارائىتقا قاراپ ۋە ياكى مەدىنىلىشىش دىگەن شەيتانىي شۇئارغا ئەگىشىپ خوشياقسا ئۆرىنىپ بولمىسا ئىچىلىپ يۇرۇشكە بولمايدۇ. ھىجاب قىلىغان ۋە قىلىشنى ئويلاۋاتقان قىز-خانىملارغا شۇنى ئېيتىمىزكى؛ سىڭلىم ئىككىلەنمەستىن ئورۇنۇڭ،ئاللاھ سىزنىڭ ياردەمچىڭىز

بولغۇسى! جەمئىيەتتىكى بەزى بىر دىلى قارا ئىنسانلارنىڭ ئەيىپلىشىگە ھىچقاچان قۇلاق سالماڭ. ئاللاھنىڭ قىيامە كۈنىدىكى ئەيىپلىشىدىن قورقۇڭ.ئاللاھ سىزگە چوقۇم دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە چىقىش يولى بەگۇسى.ئاللاھ سىزدىن رازى بولسۇن!

ھۆرمەتلىك سىڭلىم! سىز ئىسلام دىنى نەزىرىدە گۆھەرگە ئوخشايسىز. گۆھەرنى ئىنساننىڭ قانداق ئاسرىغىنى ۋە قىممەتلىك دەپ قارىغىنىغا ئوخشاش، ئىسلام دىنى سىزنى ئاسرايدۇ ۋە ئەڭ قىممەتلىك ئورۇنغا قويۇش بىلەن بىرگە ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى قولغا كەلتۇرۇشىڭىزگە ئاسانلىق يارىتىپ بېرىدۇ. ئۆزىڭىزنى ئاياش، غۇرۇرىڭىزنى قوغداش، ئىتىقادىڭىز بىلەن ياشاش ئارقىلىق جەننەت ئەھلىدىن بولىشىڭىز ۋەياكى جەمئىيەتتىكى بەزى بىر رەزىل ئىنسانلارنىڭ ئويۇنچىقى بولۇپ ھەۋايى-ھەۋەسنىڭ قۇلى بولۇپ ياشاش ئارقىلىق دوزاخ ئەھلىدىن بولىشىڭىز سىزگە باغلىق. مېنىڭچە ئەلبەتتە دوزاختىن يەر تۈتۈشنى خالىمايسىزغۇ دەيمەن؟! ئۇنداق بولغان ئىكەن ھىلىھەم كىچىكمەيسىز. ئاللاھنى تونۇپ توغرا رەۋىشتە ئىبادەت قىلىپ ، ئىپپەتلىك ۋە ھايالىق بولۇشنى ئۆزىڭىزگە لازىم تۈتۈپ ئۈلگۈلۈك ئانىلاردىن بولۇپ كىلىچەك جەمئىيىتىمىزنىڭ پارلاق نۇر چىچىشىغا بىر كىشىلىك ئىيمانىي، ئىنسانىي ۋە مىللىي توھپىڭىزنى

قوشۇشىڭىز سىزنىڭ ھەقىقەتكە قايتقانلىقىڭىزنىڭ بۈيۈك نامايەندىسى.

ئى ئىسلامدىن ئىبارەت بۈيۈك نېمەتكە ئىگە بولغۈچى، ھاۋايى-ھەۋەسنىڭ قۇللىقىدىن ھۆرلۈككە ئىنتىلگۈچى سىڭلىم! سىز پاك، ئەركىن ۋە قىممەتلىك ئانىسىز،مىللەتنىڭ ئىستىقبالى سىزنىڭ قولىڭىزدا، سىز ئاللاھنىڭ كىتابى قۇرئان كەرىم، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ يوليورۇقلىرىغا مەھكەم ئېسىلىپ ئېتىقادىڭىز، مىللىي غۈرۈرىڭىز بىلەن ئاللاھقا تەۋەككۇل قىلىپ ھەقىقەتنى ياقىلاپ ئالغا ئىلگىرلەڭ.ئاللاھ سىزنىڭ ياردەمچىڭىز بولغۈسى!

ھۆرمەتلىك ئاتا-ئانىلار، ئاكا-ئۇكىلار، ئاچا- سىڭىللار ئويلىنىپ باقايلى! كىشىلىك جەمئىيەتتە ئاياللارنىڭ ئەرلەر بىلەن ئەركىن ئازادە ئالاقە قىلىشىپ، ئارلىشىش نەتىجىسىدە ئاياللار ئەرلەرگە ئۆزلىرىنى كۆز-كۆز قىلىپ يۇرۇپ بەزى بىر ئىنسانى ئەخلاقتىن چەتنىگەن، ئىتىقاتى سۈس، مەيدانسىز، مىللىتىنى سويمەيدىغان ئويۇن-تاماششانىڭ قۇلى،ھايۋان كەبىي ئىنسانلارنىڭ ئولجىسىغا ئايلىنىپ، ئىناق ئائىلىسىنى ۋەيران قىلىپ، بالىلىرىنى ئاتا تەربىيەسىدىن مەھرۇم، ئۆزلىرىنى تۇل ئاياللارغا ئايلاندۇرۇۋاتسا، سەبىي مەسۇم قىزلىرىمىز تەربىيەسىز ھالدا ئۆزىنى بىلمەي يامان

يولغا ئەگىشىپ كېچە-كېچىلەپ ئويلىرىگە كەلمەي ئەخلاقسىز كىشىلەر بىلەن لەۋ يالىشىپ يۈرۈپ ئىستىقبالىنى يوقاتقاندىن كېيىن چىقىش يولى تاپالماي ئىچىملىك ۋە چېكىملىكنىڭ ئەسىرىگە ئايلانغاندىن كېيىن، ئائىلىسىنى ۋە يۈرتىنى تاشلاپ ياقا يۈرتلارغا ئىچكىرى ئۆلكىلەرگە بېرىپ رېستۇرانلاردا،ئاتالمىش مېھمانخانىلاردا، تانسىخانا، كاپىيخانىلاردا، مىللەتنىڭ نام- ئابرۇيىنى سىتىپ، بىز ئۇيغۇر مىللىتى ئۇسۇل ۋە مۇزىكىدىن باشقىنى بىلمەيدىغاندەك، بىراۋلارنىڭ ھېلىگەرلىك بىلەن، ئۇيغۇرلار ناخشا مۇزىكا بىلەن دۇنياغا كەلگەن، ناخشا مۇزىكا بىلەن دۇنيادىن كېتىدۇ دىسە، ھە بىز شۇنداق ئوخشايمىز،بەختىمىز شۇنىڭدا ئوخشايدۇ دەپ قۇرۇق ماختاشلارغا مەست بولۇپ بۇگۇنگە قەدەر ھۈشۈمىزنى تاپالماي يۇرۇۋاتىمىز. ئابرۇي پەرەسلەر تۇپەيلىدىن ئوغۇل-قىزلىرىمىز كۆزلىگەن نىشان، ئىناق خاتىرجەم ئائىلىگە ئېرىشەلمەي تۇرمۇشتىن راھەتسىز ھاياتتىن كۆڭلى سۈنۈپ، ئۈمىدسىز سەرسانلارغا ئايلىنىپ، ئۆزلىرىنى نابۇت قىلىپ ساقايماس ئەيدىز، راك كېسەللىرىگە گىرىپتار بولۇۋاتسا، قىسقىسى؛ قاخشاتقۇچ ئىجتىمائىي كېسەل مىللىتىمىز ئاياللىرىغا ۋە مىللىتىمىزنىڭ ئىستىقبالىغا ئىپلاس چاڭگىلىنى سىلىۋاتسا، بۇنىڭ ئاقىۋىتىنى تەسەۋۋۇر قىلىش ئىنتايىن قىيىن. ئاللاھ بىزنى

مۇشۇنداق تۇرمۇش شەكلىدە ياشاشنى تەلەپ قىلامدۇ؟! ئاللاھ بىزگە پەيغەمبەر ئارقىلىق ياشاش ئۇسۇلىنى كۆرسىتىپ بەرمىگەنمۇ؟! ئەجەبا دۇنيادا ھېچقانداق نەرسىنىڭ ھېسابى يوقمۇ؟! بىزنى يوق يەردىن ياراتقان ئاللاھ بىزنىڭ ھەربىر ئىش-ھەرىكىتىمىزدىن ھېساب ئالالماسمۇ؟!

قىيامەت كۈنى ئاللاھ: دۇنيادا بارلىق نەرسىلەرنى ساڭا ۋە سېنىڭ پايدىلىنىشىڭغا بويسۇندۇرۇپ سېنى ئەقىللىق، ھەقىقەتنى چۈشۈنەلەيدىغان قىلغاندىن سىرت، ساڭا ياشاش يولىنى كۆرسىتىپ بەردىم. دۇنيادا قانچىلىك بەختلىك ياشىدىڭ؟ ماڭا قانچىلىك ئىبادەت قىلدىڭ؟ مىللىتىڭ ۋە كىلىچەك ئەۋلاتلار ئۈچۈن قانداق ياخشى ئىشلارنى قىلدىڭ؟ھاياتلىقتا ئۆز بەختىڭنى تېپىشقا تىرىشتىڭمۇ، يوق؟ ھەقىيقى ئىنساندەك ياشاشقا بەل باغلاپ شۇ شارائىتنى قولغا كەلتۇرۇشكە تىرىشتىڭمۇ، يوق؟ دەپ سورىسا نېمە دەپ جاۋاپ بېرەرمىز؟!

بەزى بىر جەمئىيەتلەر ئاياللارغا سەل قاراپ ئەركىنلىك شۇئارى ئاستىدا ئۇلارنى قەدىرلىمىگەنلىكى سەۋەبى بىلەن رەزىل ئەخلاق ۋە ئىنسانىيلىكتىن ھالقىپ ھايا ۋە ئىپپەتتىن يىراقلاشقانلىقىنى سەزگەندىن كېيىن ئاياللارنى ئائىلىرىگە قايتۇرۇپ كىلىشكە قايتىلاپ مۇراجىئەت قىلىشتى، ئەمما ئۇ ۋاقىتتا خىلىلام كىچىككەن ئىدى. بىزمۇ ئۇلاردىن ئىبرەت

ئىلىشىمىز، ئۆزىمىزنىڭ بەخت سائادىتى ۋە پارلاق ئىستىقبالىمىزنى ئىسلام دىنىمىزنىڭ پىرىنسىپلىرىدىن ئىزدىشىمىز لازىم.

ئازراق كۈنلەش ھېسسىياتى ۋە ئەرلىك غۈرۈرىي بار ئادەم ئۆز ئايالىنىڭ رەزىل كۆزلەرنىڭ يايلىقى، خائىن مۇناپىقلارنىڭ قۇربانى، ھايۋان كەبى يارىماس قارا كۆڭۈل ئەبلەخلەرنىڭ تەييار داستىخىنى، مەززىلىك تامىقىغا ئايلىنىپ قېلىشنى خالىمايدۇ ئەلۋەتتە...!

ھازىرقى ۋەزىيەت شۇنىڭدىن دېرەك بېرىدۇكى، قىز-خانىملارنىڭ ئائىلىسىدىن چىقىپ كېتىشى، تۈيۈق يوللارغا كىرىپ قىلىشى چىرىكلىك ۋە ۋەيرانلىقنىڭ ئاقىۋىتىدىن ئىبارەتتۇر.شۇنداقلا بەزى بىر ئۇيغۇر قىز-ئوغۇللىرى ئارىسىدا بۇزۇقچىلىق، پەسكەشلىك ئېزىتقۇلىرىنىڭ تارقالغانلىقى، ئۇلارنىڭ ئارىسىدىكى دىنى مېھرى-مۇھەببەت ۋاستلىرىنىڭ ئۈزۈلۈشى، مەنىۋىي ئىستىقبالىنىڭ زاۋاللىققا يۈزلەنگەنلىكىنىڭ ئىپادىسى.

ئى مېھرىبان سۆيۇملۈك ئانا، سىز مىللەتنىڭ ئانىسى! مىللەتنىڭ كېلەچىكى سىزنىڭ قولىڭىزدا! سىز پەرزەنتلىرىڭىزنى ئىمان ئېتىقاد، مىللى كۆز قاراش، ئانا ۋەتەن روھى قاتارلىقلار بىلەن يۇغۇرۇلغان ئاجايىپ بىر سىھىر كۈچ بىلەن تولغان ئەزىمەتلەرنى تەربىيەلەپ چىقالايسىز. سىز ئۆز

پەرزەنتلىرىڭىزنىڭ باشقىلار ئالدىدا بويۇن قىسىپ خارلىنىپ قىلىشىنى خالىمايسىز. دۇنيادا ھېچقانداق ئانا ئۆز پەرزەنتلىرىنىڭ ئويدىن چىقىپ كېتىپ سەرگاندان بولۇشىنى، ئىستىقبالىنى يوقۇتۇپ، ھاياتتا نامسىز ياشىشىنى خالىمايدۇ. ئەلۋەتتە، ئۇنداقتا سىز نېمە ئۈچۈن پەرزەنتلىرىڭىزغا ھەر ئىشتا ئۈلگە بولۇپ ئەخلاقلىق، ئەدەپلىك، ئۆزىنى، ئاتا-ئانىسىنى ، ياراتقۈچى ئاللاھنى رازى قىلالايدىغان ئىستىقبالى پارلاق ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىدىن قىلىپ يېتىشتۈرۈپ چىقمايسىز؟ يۈرۈش-تۇرۇش، كىيىنىش قاتارلىقلاردا نېمە ئۈچۈن توغرا يېتەكچى بولمايسىز؟ ! ئەمدىلىكتە،زور ئۈمىد بىلەن پەرۋىش قىلغان ئاشۇ جىگەر پارىڭىز ئىچىپ-چېكىپ ھەر-خىل قىلمىشلار بىلەن سىزنى مەڭگۈلۈك دەرت ئەلەمگە قويىۋاتىدۇ. ئەمدى پۇشايمان قىلغان ۋاختىڭىزدا ئۆزىڭىزنىڭ تەربىيە بېرىشتا كىچىككەنلىكىڭىزنى بىلىپ يەتكەن بولىسىز، ئەمما ئۇ ۋاقىتتا پۇشايماننى ئالغىلى قاچا يوق.بۇ زادى نېمە ئۈچۈن؟ نېمە سەۋەپلىك بۇ بەختسىزلىك كىلىپ چىقتى؟ بۇنى سىز ئانا بولۇش سۈپىتىڭىز بىلەن يەنە بىر قىتىم ئويلىنىپ كۆرۇڭ. يۇقىرىقىدەك ئەھۋاللارنىڭ كىلىپ چىقىشىدىكى سەۋەپ، ئائىلىدە دىنى تەربىيەنىڭ يوقلىقى، ئەخلاقى تەربىيەنىڭ ئاجىزلىقى، مىللى ئورپ-ئادەتكە ھۆرمەت قىلمىغانلىقى، مىللى كەمسىتىشنى قوبۇل قىلغانلىقى،

دادىنىڭ ئوغۇلغا ئانىنىڭ قىزغا ياخشى ئىشلاردا ئۈلگە بولمىغانلىقى قاتارلىقلار ئاساسلىق ئامىللارنىڭ بىرىدۇر . ئۇنداق بولغان ئىكەن، ئۇيغۇر خانىم- قىزلىرى، قۇرئان كەرىم ۋە ھەدىس شەرىپنىڭ نۇرى ئاستىدا، ئىسلام تەلىماتلىرىنى ۋە ئەدەپ- ئەخلاقلىرىنى ئۆگىنىشى ئىنتايىن زۆرۈر ۋە مۇھىم.

مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ۋارىسلىرى ۋە ئىسلام دىنىنى يېتەكچى قىلغان ئۆلىمالار ۋە دىنى زىيالىلاردىن ھازىرقى پەيتنىڭ ئۆزىدە، ئاياللارنى توغرا يولغا يېتەكلەش، ئىمانغا چاقىرىش،ئۇلارنى ئەخلاقلىق، بىلىملىك قىلىپ تەربىيەلەش، مىللىتىمىزنىڭ گۈللىنىشىدىن ئىبارەت ئاللاھ بۇيرىغان مەجبۇرىيەتلەرنى تولۇق ئادا قىلىشى تەلەپ قىلىنىدۇ. ۋە شۇنداقلا جەمئىيتىمىزدە ئەۋج ئىلىۋاتقان ناشايان ئىشلار، ئەخلاقسىزلىق ۋە رەزىللىككە ئىلىپ بارىدىغان ئىشلارغا ئاللاھ رىزاسىنى كۆزدە تۈتۈپ ئومۇميۈزلىك قارشى تۇرۇش ۋە غەيرەت قىلىشى ئۈمىد قىلىنىدۇ. ئەرلەر ۋە ئاتىلارنىڭ ئاياللارنى خاتا يوللاردىن توسۇپ توغرا يولغا يېتەكلەش مەجبۇرىيىتىنىڭ بارلىقىنى قۇرئان كەرىمدە مۇنداق بايان قىلىدۇ:« ئەرلەر ئاياللارنىڭ ھامىيلىرىدۇر، بۇ ئاللاھنىڭ ئۇلارنىڭ بەزىسىنى بەزىسىدىن (يەنى ئەرلەرنى كۈچ-قۇۋۋەت، غازاتقا چىقىش قاتارلىق جەھەتلەردە ئاياللاردىن) ئارتۇق قىلغانلىقىدىندۇر.(يەنى ئاياللارنىڭ نەپىقىسى ئەرلەرنىڭ

زىممىسىگە يۆكلەنگەنلىكتىندۇر) . ياخشى ئاياللار ئىتائەت قىلغۇچىلاردۇر. ئەرلىرى يېنىدا بولمىغان چاغلاردا ئاللاھنىڭ پاناھىدا ئەرلىرىنىڭ ھەقلىرىنى ساقلىغۇچىلاردۇر،سىلەر سەركەشلىك قىلىشلىرىدىن قورقىدىغان ئاياللارغا نەسىھەت قىلىڭلار،( بۇ ئۈنۈم بەرمىسە) بىر تۆشەكتە بىللە ياتماڭلار،(بۇمۇ ئۈنۈم بەرمىسە) ئۇلارنى ئەدەپلەش مەقسىتىدە ئاستىراق ئۇرۇڭلار.ئەگەر سىلەرگە ئىتائەت قىلسا، ئۇلارنى بوزەك قىلىش خىيالىدا بولماڭلار.ئاللاھ ھەقىقەتەن سىلەردىن ئۈستۈندۇر، بۈيۈكتۇر.(ئاللاھ ئاياللارغا زۇلۇم قىلغاننى جازالايدۇ) نىسا سۈرىسى 34-ئايەت.

ئاللاھ تائالا يەنە بىر ئايەتتە مۇنداق دەيدۇ: « ئى مۆمىنلەر! ئۆزۈڭلارنى ۋە خىش-ئەقرىبالىرىڭلارنى ئىنسان ۋە تاشلار يېقىلغۇ بولىدىغان، رەھىم قىلمايدىغان، قاتتىق قول پەتىشتىلەر مۇئەككىل بولغان دوزاختىن ساقلاڭلار! ئۇ پەرىشتىلەر ئاللاھنىڭ بۇيرىقىدىن چىقمايدۇ،نېمىگە بۇيرۇسا شۇنى ئىجرا قىلىدۇ». تەھرىم سۈرىسى 66-ئايەت.

بىز غالىپ ئاللاھنىڭ ئازاپلىشىدىن ۋە بىرەر بالا قازا ئەۋەتىشىدىن، ئاخىرەت دۇنياسىدا ئۆز رەھمىتىدىن مەھرۇم قىلىپ مەڭگۈلۈك ئازاپقا قالدۇرۇپ قويىشدىن قورقايلى! ئۆزلىرىمىزنى، ئەھلى ئاياللىرىمىزنى، پەرزەنتلىرىمىزنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئاگاھلاندۇرايلى ۋە ئاللاھنىڭ رەھمىتىنى

يادلاندۇرايلى! بىز قىز- ئاياللىرىمىزنى ياخشى تەربىيەلەپ ئۇلارنىڭ ئېتىقاد ۋە ئىمانىنى كۈچەيتىشكە يىقىندىن ياردەمچە بولۇپ، ئىسلام ئەخلاق پىرىنسىپلىرىنى كىشىلىك مۇناسىۋەتتە ئۆزلەشتۇرۇپ ئىلىپ مېڭىشىغا شارائىت ھازىرلاپ بىرىشىمىزنىڭ ئۆزى دىنى ۋە مىللى مەجبۇرىيىتىمىزدۇر. ئۇيغۇر دىيارىدىكى ۋە مۇھاجىرەتتىكى ھۆرمەتلىك ئاتا-ئانا، ئاكا-ئۇكا، ئاچا-سىڭىل، قىز-خانىملار! ئۆتمۈشتىن ئېبرەت ئېلىڭلار! جەمئىيىتىمىزدىكى ۋە ئەخلاقىمىزدىكى چىركچىلىك ۋە بۇزۇقچىلىق قىز-خانىملارنىڭ دىنى ۋە ئەخلاقى تەربىيەسىگە سەل قارىغانلىقىمىزنىڭ تارىخى مەھسۇلىدۇر.خۇددى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئېيتقىنىدەك:« مەندىن كېيىن ئاياللارنىڭ ئەرلەرگە كەلتۈرگەن شەرمەندىچىلىكى ھەرقانداق گۈمراھلىقنى بېسىپ چۈشىدۇ». يۇقىرىقى ھەدىسنى ئۇسامە ئىبنى زەيد رېۋايەت قىلغان.

جانابى پەيغەمبىرىمىز نېمە دىگەن توغرا ئېيتقان- ھە! لەنىتى شەيتاننىڭ ئازدۇرۇپ كىتىشىدىن ئاللاھغا سېغىنىپ پاناھ تىلەيلى.ئاللاھ ھەممىمىزنى قۇرئان ۋە ھەدىسنىڭ نۇرى ئاستىدا ھايات كەچۇرىشىمىزگە مۇۋەپپەق قىلغاي! جۇملىدىن قىز-خانىملىرىمىزغا ،ئىمان، ئېپپەت-ھايا، ئەخلاق پەزىلەت ئاتا قىلىشىنى ۋە ئۇلارنىڭ قەلبىنى ئىسلام نۇرى بىلەن

يورۇتىشىنى،ئوغۇل-يېگىتلىرىمىزگە ئىنساپ-ئىمان، غەيرەت-شۇجائەت، غۇرۇر-ۋىجدان، ئەخلاق - پەزىلەت، دىنىنى قوغدايدىغان، مىللىتىگە كۆيۈمچان، ئانا ۋەتىنىنى گۈللەندۈرىدىغان گۈزەل روھ ئاتا قىلىشىنى تىلەيمەن.