API
با ماڵه‌كانمان وه‌ك ماڵی جاڵجاڵۆكه نه‌بێت
پۆڵێنه‌كان
Full Description
با ماڵه‌كانمان وه‌ك ماڵی جاڵجاڵۆكه نه‌بێت
ئاماده‌كردنی : سومه‌یه عه‌بدولله
پێداچونه‌وه‌ی :پشتیوان سابیر عه‌زیز
﴿ حتى لا تكون بيوتنا كبيت العنكبوت ﴾
إعداد : سمية عبد الله
مراجعة : بشتيوان صابر عزيز
با ماڵه‌كانمان وه‌ك ماڵی جاڵجاڵۆكه نه‌بێت
سوپاس و ستایش بۆ په‌روه‌ردگاری باڵاده‌ست وبه‌هێز وبه‌توانا، وه درود وڕه‌حمه‌تی نه‌بڕاوه‌ی پێ پایانیش بۆ سه‌رگیانی پێشه‌وای مرۆڤایه‌تی و فه‌خری عالم موحه‌مه‌دی كوڕی عه‌بدوڵڵا و ئه‌هل وبه‌یت ویار ویاوه‌ران وشوین كه‌وتوانی هه‌تا ڕۆژی دوایی .
خوای گه‌وره له‌سوره‌تی عه‌نكه‌بوتدا ده‌فه‌رموێت : ( مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ ) { العنكبوت : 41 } واته : نمونه‌ی ئه‌وانه‌ی جگه له خوای گه‌وره، كه‌سانێكی تر ده‌كه‌نه پشتیوان ويارمه‌تیده‌ر و جێ نازی خۆیان، وه‌ك نمونه‌ی جاڵجاڵۆكه‌یه‌ك وایه كه ماڵێكی بۆخۆی سازكردبێت, به‌ڕاستی لاوازترینی هه‌موو ماڵه‌كان، ماڵی جاڵجاڵۆكه‌یه ئه‌گه‌ر ئه‌و ڕاستیه بزانن و تێبگه‌ن .
خۆشه‌ویستان ئه‌و ته‌فسیر و واتایه‌ی سه‌ره‌وه كه بۆ ئایه‌ته‌كه كرا ته‌فسیر و لێكدانه‌وه‌یه‌كی شكلی و ڕواڵه‌تیه كه زۆربـه‌ی زۆری خه‌ڵك و بگره ڕاڤه‌كه‌رانی قورئـــان ( موفه‌سیره‌كان ) یش هه‌ر هێنده‌یان له‌باره‌وه وتووه، كه‌ماڵی جالجاڵۆكه ماڵێكی لاواز وبێ هێزه وبه‌رگه‌ی هیچ شتێك ناگرێت له‌به‌ر ئه‌وه لاوازترین خانووی مه‌خلوقاتی خودایه .
هیچ جێگای مشتومڕ نیه ئه‌گه‌ر به تێگه‌شتنێكی ڕواڵه‌تی له‌مانای ئایه‌ته پیرۆزه‌كه وورد ببینه‌وه هه‌ر هینده‌ی له‌باره‌وه ده‌گوترێت، به‌ڵام ئایا ناكرێت هه‌ڵوێسته‌یه‌ك بكه‌ین له‌گه‌ڵ كۆتایی ئایه‌ته‌كــه‌دا كــه ده‌فه‌رموێت : ( لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ = ئه‌گه‌ر ئه‌و ڕاستیه بزانن و تێبگه‌ن ) ئایا هه‌ر له‌سه‌ره‌تای دابه‌زینی ئه‌و ئایه‌ته‌وه هه‌تا ئه‌م چه‌ند ساڵانه‌ی پێشووتریش خه‌ڵكی ئه‌وه‌یان زانیوه كه له هه‌موو جیهاندا زیاتر له ( 30،000 ) سی هه‌زار جۆری جیاوازی جــاڵجــاڵۆكه هه‌یه به‌هه‌موو شێوه و ڕه‌نـگ وقه‌باره جیاوازه‌كانیه‌وه ؟ .
وه ئایا خه‌ڵك ئه‌وه‌یان زانیوه كه نێره ومێیه‌كانی جاڵجاڵۆكه ته‌نها له‌كاتی زاوزێ وگه‌را داناندا نزیك یه‌ك ده‌كه‌ونه‌وه و هه‌ر پاش پیتاندنی گه‌راكانیان خێرا نێره‌كه له‌هێلانه‌كه‌ی هه‌ڵدێت له‌ترسی ئه‌وه‌ی نه‌وه‌ك مێیه‌كه‌ی بیكوژێت ! ئه‌م داب ونه‌ریته‌ش له‌ناو زۆربه‌ی زۆری جۆره‌كانی جاڵجاڵۆكه‌دا هه‌یه به‌تایبه‌ت ئه‌و جۆره‌ی كه به ( الأرملـة السوداء ) ناسراوه .
وه ئایا خه‌ڵكی ئه‌وه‌یان زانیوه كه‌جۆرێك له‌جاڵجاڵۆكه پاش جووت بوون و پیتاندنی گه‌راكانیان مێیه‌كه‌یان نێره‌كه له ماڵه‌وه به‌جێ ده‌هێڵێت هه‌تاوه‌كو پــاش هاتنــه دره‌وه‌ی بێچـووه‌كان لـه‌هێلكه‌كانیان نێره‌كـه ببێت به‌خوراكیان ؟! .
جۆرێكی تر له‌جاڵجاڵۆكه مێیه‌كان بێچووه‌كانیان به‌خێو ده‌كه‌ن هه‌تا ئه‌و كاته‌ی كه كه‌مێك گه‌وره ده‌بن وخۆیان ده‌گرن ئه‌مجا هه‌ڵده‌سن به كووشتنی دایكه‌كه‌یان و ده‌یخۆن، هه‌ندێك جۆری تریان بێچووی یه‌ك به‌ره‌بابیان له‌ناو خۆیاندا ده‌یكه‌ن به‌شه‌ڕ وئه‌وه‌ی به‌هێز بێت ئه‌وی دیكه ده‌كوژێت ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی پاروویه‌ك خواردنی ده‌ست بكه‌وێت .
لێره‌وه بۆمان ڕوون ده‌بێته‌وه كه په‌یوه‌ندی خێزانی له‌ناو ئه‌م جۆره مێرووه‌دا تا چ ڕاده‌یه‌ك له‌سه‌ر بنه‌مای به‌رژه‌وه‌ندی كاتیه (مصالح مؤقتة ) ه یه تا ئه‌و كات وساته‌ی كه به‌رژوه‌ندیان پێكه‌وه نامێنێت ئه‌و كاته به‌رده‌بنه‌یه‌ك ویه‌كتر ده‌خۆن، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌م په‌یوه‌ندیه له‌رزۆكه‌یه كه ماڵ وهێلانه‌كه‌شیـان هێنده لاواز وخۆنه‌گره له‌به‌رده‌م هه‌ر هێرشێك بكرێته سه‌ریان .
بــه‌م شێویه ئاشكرا بوو بۆمان كاتێك خوای گه‌وره وه‌صفی ئه‌م ماڵه به ( الوهن = لاواز ) ده‌كات ته‌نها له‌به‌ر لاوازی خانووه‌كه‌یان نیه ، به‌ڵكو ئێستا زانستی سه‌رده‌م سه‌لماندویه‌تی ئه‌و ڕیسه‌ی كه خانوو و هێلانه‌ی جاڵجاڵۆكه‌ی لێ دروست ده‌بێت چه‌ند جارێك له‌كانزای پۆڵا به‌هێز تره، بۆیه ده‌بینین ئه‌م خانوه‌ی جاڵجاڵۆكه ئه‌توانێت مێرویه‌كی زۆر گه‌وره‌تر له خاوه‌نه‌كه‌ی بگرێت، یان ده‌بینین جاڵجاڵۆكه به‌هۆی تاڵه ده‌زوله‌یه‌ك له‌و ماده‌یه ده‌توانێت به‌خێرایه‌كی زۆر به‌هێز بفڕێت به‌بێ ئه‌وه‌ی ببچڕێت، ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر به‌هێزی ئه‌و ڕیسه‌ی كه جاڵجاڵۆكه ماڵی خۆی پێ ده‌ته‌نێت .
كه‌واته زانیمان ئه‌و لاوازیه‌ی كه خوای گه‌وره له ئایه‌ته پیرۆزه‌كه‌دا باسی كردوه سه‌ره‌ڕای لاوازی خانوه‌كه له‌ڕووی دروست بوونیه‌وه به‌هه‌مان شێوه لاوازی ئه‌و په‌یوه‌ندیه خێزانیه‌شه كه له‌نێو خودی مێرووی جاڵجاڵۆكه‌دا هه‌یه وه‌ك له‌پێشتر ئاماژه‌مان پێكرد .
ئێستا گه‌شتینه ئه‌و ڕاستیه‌ی كه‌سانێك جگه له‌خوای گه‌وره كه‌سێكی تر ئه‌كه‌نه پشتیوان و یارمه‌تیده‌ری خۆیان نمونه‌یان له‌بێهیزی په‌یوه‌ندی كۆمه‌ڵایه‌تی وخێزانیان له‌نێو یه‌كتردا خوای گه‌وره چواندوونی به‌و په‌یوه‌ندیه بێهێزه‌ی كه له نێو خێزانی جاڵجاڵۆكه‌دا هه‌یه، كه هه‌موو كاتێك ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌یه هه‌یه یه‌كتر بخۆن ویه‌كتر قڕ بكه‌ن، چونكه كۆبونه‌وه و په‌یوه‌ندی ئه‌و جۆره كه‌سانه‌ش ته‌نها له‌سه‌ر بنه‌مای چه‌ند به‌رژوه‌ندیه‌كی كاتی هاوبه‌شی دونیایی یه .
ڕاستیه‌كی تر له‌م باسه‌مانه‌وه ئاشكرا ده‌بێت ئه‌ویش ئه‌وه‌یه له‌گه‌ڵ پێشكه‌وتنی زانستی سه‌رده‌مدا زیاتر موعجیزه‌كانی قورئانی پیرۆز ده‌رده‌كه‌وێت .
له‌كۆتایدا چه‌ند پرسیارێك ده‌كه‌م ئایا له‌نێو ئێمه‌ی ئاده‌میزادیشدا كه‌سانیك نیه كه خانوو كۆشك و ته‌لاره‌كا‌نیان له به‌هێزترین ماده وجوانترین وگرانرتین جۆری به‌ردی مه‌ڕمه‌ڕ دروست كردبێت، به‌ڵام كاتێك دێیته سه‌ر په‌یوه‌ندی كۆمه‌ڵایه‌تی وخۆشه‌ویستی نێوانیان تۆزقاڵه زه‌ڕه‌یه‌كیش هه‌ستی پێ ناكه‌یت به‌شێوه‌یه‌ك له‌وپه‌ڕی خراپیدایه كه خۆشبه‌ختی وسه‌عاده‌تی خێزانی تێدا به‌دی ناكرێت، ده‌بینیت له‌نێو یه‌كتردا خه‌ریكه یه‌كتر بخۆن وه‌ك یه‌كتر خواردنی بێچووی جاڵجاڵۆكه‌كان، یان بوونی كوڕ وكچی لاسار كه‌هه‌میشه خه‌ریكی ئه‌زیه‌ت و ئازاردان ولێدانی دایك وباوكیانن ( خوای گه‌وره په‌نامان بدات ) ئایا ماڵێكی به‌م شێوه وپڕ له ئاژاوه ومه‌شاكیل خۆی له‌خۆیدا جۆرێك نیه له‌و كوشتنه‌ی كه بێچووی جالجاڵۆكه‌كان له‌پاش گه‌وره بوونیان كه پێویستیان به‌دایك و باوكیان نامێنیت هه‌لده‌سن به‌كوشتنی دایكه‌كه‌یان وه‌ك ئه‌وه‌ی باسمان كرد ؟ ! .
یان جۆرێكی تر هه‌ن له‌خێزان براكان له‌نێوان یه‌كتردا بوون به‌دوژمنی یه‌كتر و ئاو له‌كاسه سه‌ری یه‌كتردا ده‌خۆنه‌وه، تائه‌و ڕاده‌یه‌ی كه خۆشه‌ویستی و په‌یوه‌ندیه خێزانی له‌نێوانیاندا باری كردوه ونه‌ماوه، له‌جێگایدا ڕق وكینه وداخ له‌دڵی به‌رامبه‌ر یه‌كتر جێگای گرتوه‌ته‌وه، به‌شێوه‌یه‌ك وای لێهاتوه وه‌ك ئه‌وه‌ی بڵێیت ئه‌و برانه له ڕه‌حمی یه‌ك دایك و پشتی یه‌ك باب نه‌بن ؟ ! .
جا خۆزگه و صه‌د جار خۆزگه به‌هه‌موو لایه‌كمانه‌وه هه‌وڵی ئه‌وه‌مان ده‌دا كه تۆی ڕق وكینه ودووبه‌ره‌كی له‌نێو خۆماندا بنه‌بڕ بكه‌ین له‌جێگایدا تۆی خۆشه‌ویستی و ته‌بایی و ڕێز له‌یه‌كتر وبرایه‌تی بڕوێنین، هه‌روه‌ك چۆن له‌سه‌ره‌تای دروستكردنی خانوه‌كانمانه‌وه هه‌وڵی ئه‌وه ده‌ده‌ین له‌باشترین و چاكترین جۆری كه‌ره‌سه‌ی خانووبه‌ره دروستی بكه‌ین، پێشینانیشمان جوانیان ووتوه ( بێ ماڵی باشه تا ماڵی پڕ جه‌نگ، پای په‌تی باشه تا پێڵاوی ته‌نگ ) .
خوای گه‌وره پشت و په‌نای هه‌موو لایه‌كمان بێت
جارێكی تر درود وره‌حمه‌تی فراوان بۆ سه‌رگیانی پێغه‌مبه‌ری ئازیز وهاوه‌ڵ شه‌وێن كه‌وتوانی هه‌تا هه‌تایه .
والسلام علیكم ورحمه الله وبركاته .
