×
Муҳаррам ойи ҳамда Ошуро куни фазилати ва бу кунларда суннат бўладиган амаллар баёни.

    Ошуро куни

    ﴿يوم عاشوراء﴾

    ] Ўзбекча – Uzbek – الأوزبكي [

    Абу Закриё ал Мадиний

    Нашрга тайёрловчи: Шамсиддин Дарғомий

    2010 - 1431

    ﴿يوم عاشوراء﴾

    « باللغة الأوزبكية »

    أبو زكريا المدني

    تحرير: شمس الدين درغامي

    2010 - 1431

    Мухаррам ойида нафл рўза тутишнинг фазилати

    Бисмиллах валхамду лиллах вассолату вассаламу ала расулиллах

    عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ((أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ، وَأَفْضَلُ الصَّلاةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلاةُ اللَّيْلِ)) رواه مسلم.

    Абу Хурайра разияллоху анху ривоят килиб деди: Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам дедилар: «Рамазондан кейинги энг афзал рўза Аллохнинг Мухаррам ойидаги рўзадир, фарз намоздан кейинги энг афзал намоз тунги намоздир» (Имом Муслим ривояти).

    Бу хадисдаги «Аллохнинг Мухаррам ойи» деб ойни Аллохга кўшиб айтишликдан максад, бу ойнинг фазлини баён килишдир. Мулло Алий ал-Кори «хадиснинг зохирий маъносидан мухаррам ойининг хаммаси тушунилмокда» - дедилар. Лекин, пайгамбар саллаллоху алайхи ва саллам рамазондан бошка бирор ойда тўла рўза тутмаганлари собит бўлган. Шунинг учун бу хадисдан мухаррам ойида тўлик рўза тутиш эмас балки, унда иложи борича кўпрок рўза тутишликка таргиб килинганлиги тушунилади.

    Ошуро кунида рўза тутишнинг фазли

    Уламоларнинг сўзларига кўра «Ошуро» мухаррам ойининг ўнинчи кунидир.

    Унинг фазилатини куйидаги хадислар баён килади:

    عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: «مَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَتَحَرَّى صِيَامَ يَوْمٍ فَضَّلَهُ عَلَى غَيْرِهِ إِلاّ هَذَا الْيَوْمَ: يَوْمَ عَاشُورَاءَ» وَهَذَا الشَّهْرَ يَعْنِي شَهْرَ رَمَضَانَ.

    Абдуллох ибн Аббос розияллоху анхумо дедилар: «Расулуллох саллаллоху алайхи ва салламни ошуро кунидаги каби бирор куннинг рўзасини афзал билиб, унинг рўзасини тутишга тиришганларини кўрмадим» ва мана шу ой яъни рамазон ойи(да хам шундай тиришар эдилар).

    وقال النبي صلى الله عليه وسلم: ((صيام يوم عاشوراء، إني أحتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله)) صحيح الجامع 3853.

    Пайгамбар саллаллоху алайхи ва саллам дедилар: «Мен Аллохдан Ошуро кунининг рўзасини ўтган йилга каффорот килишини умид киламан» (каффорот бирор килинган ёмон амални ювиб юборувчи амал ёки нарса, хадиснинг маъноси ўтган йилда килинган кичик гунохлар.) Аллох таолонинг бизга бу каби унинг рўзаси билан бир йиллик гунох сагираларни ювиб юборадиган бир кунни бериб кўйиши, роббимизнинг мислсиз фазлу карам сохиби эканлигига далолат килади.

    Бу кунда яхудийларга хилоф иш тутиш

    عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: ((قَدِمَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِينَةَ فَرَأَى الْيَهُودَ تَصُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ فَقَالَ: مَا هَذَا؟ قَالُوا: هَذَا يَوْمٌ صَالِحٌ. هَذَا يَوْمٌ نَجَّى اللَّهُ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ عَدُوِّهِمْ. فَصَامَهُ مُوسَى. قَالَ: فَأَنَا أَحَقُّ بِمُوسَى مِنْكُمْ. فَصَامَهُ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ)) رواه البخاري.

    Абдуллох ибн Аббос розияллоху анхумо дедилар: «Пайгамбар саллаллоху алайхи ва саллам Мадинага келганларида яхудийларни Ошуро кунида рўза тутаётганларини кўрдилар ва бу кандай кун деб сўрадилар? Улар: Бу яхши кун, бу кунда Аллох Бани Исроилни душманларидан халос этган ва Мусо у кунда рўза тутган дедилар. Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам: «Мен Мусога сизлардан кўра хаклирокман» - дедилар ва бу кунда рўза тутдилар ва унда рўза тутишга буюрдилар». (Имом Бухорий ривояти)

    وفي رواية مسلم: ((هذا يوم عظيم أنجى الله فيه موسى وقومه وغرّق فرعون وقومه)).

    Имом Муслимнинг ривоятларида «Бу улуг кун Аллох унда Мусо ва унинг кавмига нажот берган, Фиръавн ва унинг кавмини гарк килган» дейилган. «Мусо у кунда рўза тутган» ибораси Муслим ривоятларида «Мусо у кунда Аллохга шукр килиб рўза тутган биз хам тутамиз» зиёдаси билан келган.

    «Бу кунда рўза тутишлик жохилият даврида пайгамбаримиз келишларидан аввал хам маълум бўлган, Оиша онамиз розияллоху анходан собит бўлган ривоятда дейдилар: «Жохилиятдаги одамлар хам у кунда рўза тутар эдилар». Имом Куртубий айтадилар: «Курайш бу куннинг рўзасини тутишда Иброхим алайхис-салом каби ўзларидан аввалгиларнинг шариатларига мувофик амал килган бўлишлари мумкин. Пайгамбар саллаллоху алайхи ва саллам хам Маккадалик вактларида бу кунда рўза тутганлари ривоятларда собит бўлган, Мадинага хижрат килганларида яхудларнинг бу кунда жамланишиб байрам килаётганларини кўрдилар, шунда улардан бунинг сабабини сўрадилар, улар юкордаги хадисда зикри ўтганидек жавоб бердилар. Пайгамбаримиз яхудларга хилоф ўларок бу кунни байрам килмасдан балки, унда рўза тутишга буюрдилар. Имом Муслимнинг ривоятларида «Ошуро яхудлар уни улуглаб байрам киладиган кун эди» дейилади.

    Пайгамбаримиз саллаллоху алайхи ва салламнинг бу кунда рўза тутишга буюришларига ундовчи нарса яхудларга хилоф иш тутишни севишлик бўлиб уларнинг огизлари очик бўладиган ийд кунида рўза тутишликдир.» («Фатхул борий шарху сахихил Бухорий» даги Хофиз Ибн Хажарнинг сўзларидан кискартириб келтирилди).

    Яхудларга янада каттикрок хилоф иш килиш учун улар бу кунда рўза тутадиган бўлсалар улардан аввал бир кун кўшиб рўза тутишга расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам амр этганлар:

    Мухаррамнинг тўккизинчи ва ўнинчи кунларида рўза тутишнинг мустахаблиги

    روى عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قال: ((حِينَ صَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهُ يَوْمٌ تُعَظِّمُهُ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَإِذَا كَانَ الْعَامُ الْمُقْبِلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ صُمْنَا الْيَوْمَ التَّاسِعَ. قَالَ: فَلَمْ يَأْتِ الْعَامُ الْمُقْبِلُ حَتَّى تُوُفِّيَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ)) رواه مسلم.

    Абдуллох ибн Аббос розияллоху анхумо ривоят киладилар: «Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам Ошурода рўза тутиб ва бунга буюрганларида сахобалар айтдилар: Бу яхуд ва насоролар улуглайдиган кун. Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам «ин ша Аллох келаси йил бўлса тўккизинчи кунни хам тутамиз» дедилар. Келаси йил келмасдан туриб расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам вафот этдилар» (Имом Муслим ривояти).

    Салаф уламолари тўккизинчи ва ўнинчи кунларда рўза тутиш мустахаб дедилар. Чунки, пайгамбар саллаллоху алайхи ва саллам ўнинчи кунни тутиб тўккизинчи куннинг рўзасини ният килган эдилар.

    Баъзи уламолар тўккиз билан ўнни бирга кўшиб тутишнинг сабаби ўннинг ўзида рўза тутиш билан яхудларга ўхшаб колмаслик бўлса керак дедилар.

    Айтиб ўтилган сўзларга биноан Ошуро рўзасини тутишнинг бир неча кўринишлари бор экан, унинг энг ози факат ўнинчи кунни тутиш, ундан кейингиси тўккизинчи кунни кўшиб тутиш, ундан кейингиси эса ўнинчига ўн биринчини кўшиб тутиш. Мухаррамда канча кўп рўза тутилса шунча яхши.

    Ошуро рўзаси нимага каффорот бўлади

    Имом Нававий рохимахуллох шундай дедилар: «Барча кичик гунохларга каффорот бўлади, бунинг маъноси у (рўза тутган)нинг катта гунохларидан бошка барча гунохлари кечирилади деганидир».

    Яна сўзларида давом этиб дедилар: «Арафа кунининг рўзаси икки йилга каффорот бўлади, Ошуроники бир йилга, намоз ўкувчининг «омини» фаришталарнинг оминларига мувофик келса унинг аввалда килган гунохлари кечирилади. Зикри ўтган амалларнинг хаммаси каффорот учун яроклидир, агар каффорот килиниши керак бўлган гунох сагиралар топилса каффорот килади, кабира хам сагира хам топилмаса бу амаллар сохибига хасанотлар ёзилади, унинг даражаси бир погонага кўтарилади. Агар бу амаллар битта ёки бир нечта гунох кабирага йўликсаю гунох сагираларга йўликмаса кабираларни енгиллатишини умид киламиз» («Алмажмуъ шархул-Мухаззаб» 6-жуз Арафанинг рўзаси)

    Шайхул ислом Ибн Таймийя айтадилар: «Тахорат, намоз, рамазон рўзаси, Арафа ва Ошуронинг рўзалари гунох сагиралар учунгина каффорот бўлади»

    Рўзанинг савоби билан алданмаслик

    Баъзи кишилар Ошуро ёки Арафа каби кунларнинг рўзаси билан алданиб коладилар, хаттоки баъзилари шундай дейди: Ошуронинг рўзаси бир йиллик гунохларни ювиб юборади, Арафанинг рўзаси бўлса зиёдайи ажр бўлиб (фойдага) колади. Ибнул-Коййим дейдилар: «Мана бу алданган кимса рамазоннинг рўзаси, беш вакт намоз Арафа ва Ошуро рўзаларидан улугрок ва каттарок эканлигини билмайди, холбуки, намоз ва рўза бир-бирларининг ўрталаридаги сагираларга каффорот бўлиши учун катта гунохлардан сакланилган бўлиши шарт. Рамазон келгуси рамазонгача, жума келгуси жумагача ўрталаридаги кичик гунохларни ювиб юборишга кодир бўлиши учун унга катта гунохларни тарк килишнинг кўшилиши зарур. Шу икки иш бирлашгандагина гунох сагираларни ювиб юбора оладилар. Баъзи алданган кишилар килган тоат-ибодатлари гунохларидан кўп деб ўйлайди. Бу бечора килган ёмон амалларини хисоб–китоб килмайди, бирор гунох иш килиб кўйдиммикин деб ўйламайди хам. Бир яхши амал килса, унга махкам ёпишиб олади, бу одам худди тили билан бир кунда юз марта тасбех ёки истигфор айтган сўнгра мусулмонларни гийбат килган ва уларнинг обрўларига путур еткизган, куни бўйи Аллох рози бўлмайдиган гапларни сўзлаган кишига ўхшайди. Бу каби одамлар тасбех ва тахлилларни улкан-улкан ажрларига карайдилар ва лекин, гийбатчи, ёлгончи ва уйдирмачиларнинг жазоларига киё бокмайдилар, бу кип-кизил хом хаёлликдир».

    Бидъатлардан сакланиш

    Азиз биродарлар, бу улуг ойда хар хил бидъат ишлардан узок бўлинглар! Баъзи одамлар бу кунни байрам килсалар бошкалари уни мотам куни киладилар. Хар икки амал суннатга хилофдир. Бу кунни мотам куни килувчиларнинг даъволарига кўра бу кунда Хусайн ибн Алий розияллоху анхумонинг катл килингандир. Улар рофиза-шийъалардир, уларнинг йўлларига эргашиб ислом кайтарган юзига уриб, кўйлакларини йиртиб, доду фарёд чекиб, баданларига занжирлар билан уриб, конатиб аза тутишдан эхтиёт бўлинг! Бу ислом динига ёт бўлган бидъат ишдир. Ислом уларнинг бу амалларидан покдир, Аллох бандаларига мехрибондир, уларни бу каби ўзини ўзи азоблайдиган амалларга буюрмайди.

    Келинг азиз ака-укалар ва опа-сингиллар бу улуг айёмларда Аллохнинг ибодатига тиришайлик, Аллох рози бўладиган ишларни килиб, у суймайдиган амаллардан четланайлик!

    Аллох таоло барчаларимизни ўзи суйиб рози бўладиган амалларга муваффак айласин, тўгри йўлидан адаштирмасин!

    Аллох пайгамбаримизга, унинг оиласи ва сахобаларига салавот ва саломлар йўлласин!

    07/03/2003