×
ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵام دانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره‌: ته‌فره‌قه‌و جیاوازى و ئوممه‌تى ئیسلامى به‌ره‌و دوَخێكى نادیار ده‌بات، چۆن ده‌توانین موسڵمانان له‌سه‌ر خێرو چاكه‌ كوَبكه‌ینه‌وه‌و ته‌فره‌قه‌و جیاوازى وه‌لا بنێین؟

ثرسيار: تةفرةقةو جياوازى و ئوممةتى ئيسلامى بةرةو دوَخيَكى ناديار دةبات، ضؤن دةتوانين موسلَمانان لةسةر خيَرو ضاكة كوَبكةينةوةو تةفرةقةو جياوازى وةلا بنيَين؟

وةلاَم: رِيَطا بةرةو كوَبونةوةى موسلَمانان لةسةر هةق و وةلانانى تةفرةقةو ئاذاوةو جيايى ئةوة ثةيوةستبونة بةقورئان و سوننةتى ثيَغةمبةرى خواو d، دامةزراوى و ئاموَذطارى كردنى يةكدى و هاوكارى كردن لةسةر ضاكةو تةقواى خواو، طةرِاندنةوةى هةموو ئةو شتانةى كة خالَى ناكوَكين بوَ لاى قورئان و سوننةتى ثيَغةمبةرى خوا d، لة هةموو شتيَكدا ئةو دوو سةرضاوة بكةينة دادوةر: ﭽ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا ﭼ [النساء: ٥٩].

واتة: {ئةى كةسانيَك باوةرِتان هيَناوة، طويَرِايةلَى خواو طويَرِايةلَى ثيَغةمبةر d بن، ثاشانيش طويَرِايةلَى كاربةدةستة "دادثةروةرةكانى" خؤتان بن، جا ئةطةر لة شتيَكدا دووبةرةكيتان هةبوو، ئةوة بيطيَرِنةوة بؤ لاى خواو ثيَغةمبةر d ، ئةطةر ئيَوة باوةرِتان هةية بةخواو بةرِؤذى دوايي، ئةوة ضاكترةو ئاكام و ئةنجامى باشترة.} هةروةها دةفةرموويَت:ﭽ وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ مِن شَيْءٍ فَحُكْمُهُ إِلَى اللَّهِ ۚﭼ [الشورى: ١٠].

واتة: {هةرشتيَك كة تيايدا جياواز بوون، ئةوة برِيارةكةى بؤ لاى خوا دةطةرِيَتةوة.} مةبةست لة ﭽ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ﭼ ئةو كةسانةى زاناو شارةزان بةئاينى خواى طةورة بةعةقيدةيةكى رِاست و سيرة ثاكى دةناسريَنةوة، هةركاتيَكيش طرفت و ناكوَكييان بوَ هاتة ثيَش دةبيَت بوَ ضارةسةركردنى بيطةرِيَننةوةو بوَ لاى خواو ثيَغةمبةر d، طةرِاندنةوةى كيَشةو طرفتةكان بةرةو لاى خوا واتة طةرِاندنةوةى بوَ لاى قورئانى ثيرؤزو، طةرِاندنةوةيشى بوَ لاى ثيَغةمبةر d طةرِاندنةوةى كيَشةكةية لة زيندويةتى ئةودا بوَ لاى ذيانى ثيَغةمبةرو d ثاش كوَضى دواييشى طةرِاندنةوةى كيَشةو طرفتةكانة بوَ لاى سوننةتى ثيَغةمبةرى خوا d، بيَطومان برِيارى قورئان و سوننةت سةبارةت بة كيَشةكانمان يان برِيارى يةكيَكيان لةو بارةوة برِيارى خواى ثةروةردطارة.

لةسةر موسلَمانان ثيَويستة بة حكومةت و طةلةكانيانةوة، بة زانايان و كاربةدةستانةوة لة خواى ثةروةردطار بترسن و ئةويش بة جيَبةجيَكردنى فةرمانةكانى و دوركةوتنةوة لة قةدةغةكراوةكانى، دةربارةى ئةو طرفتانةى بوَيان ثيَش ديَن قورئان و سوننةتى ثيَغةمبةر d بكةنة داوةر ئةمةش وةك كاركردن بة فةرمايشتى ثةروةردطار كة دةفةرموويَت: ﭽ فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًاﭼ [النساء: ٦٥]([2]). هةروةها دةفةرموويَت: ﭽ إِنَّ الإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ. إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِﭼ [العصر: ١ – ٣] ([3]). لة شويَنيَكى ديكةشدا دةفةرموويَت: ﭽ وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُواﭼ [آل عمران: ١٠٣]([4]).

لة كوَتاييدا داوا لةثةروةردطار دةكةم بوَ خاترى ناو و سيفةتة بةرزو جوانةكانى خؤى بارودوَخى موسلَمانان لة هةموو شويَنيَكدا ضاك بكات و دلَةكانيان لةسةر هةق و رِاستى بكات بة يةك و لةسةر هيدايةت كوَيان بكاتةوة، هةموان ثةناى ثيَ دةطرين لة دوو دلَى و وةسوةسةى شةيتان و ثيلانى دوذمنان، داوا دةكةين خوا سةركردةكانيان سالَح بكات.

([1]) مجموع فتاوى ومقالات متنوعة (27/359-361).

([2]) لة ثيَشةوة ئاماذة بة تةفسيرةكةى كراوة.

([3]) لة ثيَشةوة ئاماذة بة تةفسيرةكةى كراوة.

([4]) لة ثيَشةوة ئاماذة بة تةفسيرةكةى كراوة.