حوكمی خواردنی گۆشتی قرژاڵ

حوكمی خواردنی گۆشتی قرژاڵ

] kurdish – كوردی – كردي [

ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس

پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز

2012 - 1433

﴿ حكم أكل سرطان البحر ﴾

« باللغة الكردية »

فريق قسم اللغة الكردية بموقع دار الإسلام

مراجعة: بشتيوان صابر عزيز

2012 - 1433

حوكمی خواردنی گۆشتی قرژاڵ

پرسیار : ئایا خواردنی گۆشتی قرژاڵ له‌ئیسلامدا حه‌ڵاڵه‌ یان حه‌رامه‌ ؟

وه‌ڵام : زانایان له‌م مه‌سئه‌له‌یه‌دا یه‌ك ڕانین وڕایان جیاوازه‌ له‌باره‌ی ئه‌و گیانله‌به‌رانه‌ی كه‌ له‌ئاو و ووشكانیشدا ده‌توانن بژین، وه‌ك كیسه‌ڵ وقرژانگ وبۆق .

یه‌كه‌م / ڕای مالیكیه‌كان :

ئیمامی مالیك ڕای وایه‌ كه‌ خواردنی گۆشتی گیانله‌به‌رانی ناو ده‌ریا هه‌ر هه‌مووی حه‌ڵاڵه‌ به‌ گۆشتی قرژانگیشه‌وه‌، ئه‌ویش به‌به‌ڵگه‌ی ئه‌م ئایه‌ته‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت : ) أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ ({المائدة :96} واته‌ : ڕاو (ی نێچیر) و خوارده‌مه‌نی ده‌ریایی حه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان تا ئێوه ‌و گه‌شتیاره‌کان سوودی لێ وه‌ربگرن .

دووه‌م / ڕای شافعیه‌كان :

ئیمامی نه‌وه‌ویش له‌ مه‌جموعدا ده‌ڵێت : ڕای دروست و ڕاست لای شافعیه‌كان ئه‌وه‌یه‌ گۆشتی مرداره‌وه‌ بووی گیانله‌به‌رانی ناو ده‌ریا هه‌ر هه‌مووی حه‌ڵاڵه‌، بۆق نه‌بێت، وه‌هه‌ندێك له‌ زاناینی شافعی ده‌ڵین گۆشتی كیسه‌ڵ وماری ئاوییش حه‌رامه‌ ودروست نییه‌ بخورێت {المجموع : النووي، (ج9/ص32 -33) } .

شه‌ربینی خاوه‌نی كتابی مغني المحتاج ییش كه‌ زانایه‌كی شافعی مه‌زهه‌به‌ ئه‌ڵێت : هاوه‌ڵانمان له‌ مه‌زهه‌بی شافعی یان هه‌ندێكیان ده‌ڵێن : ئه‌وه‌ی له‌ناو ده‌ریادایه‌ خواردنی گۆشته‌كه‌ی حه‌ڵاڵه‌ خواردنی گۆشتی بۆق نه‌بێت چونكه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ڕێگری كردووه‌ له‌ كوشتنی بۆق {المغني المحتاج (ج4/ص298)}، وه‌ك ڕیوایه‌تكراوه‌ : « نهی رسول الله (صلی الله علیه وسلم) عن قتل الضفدع » {سنن الدارمي، كتاب الأضاحي، باب النهي عن قتل الضفدع والنحلة}.

سێهه‌م / ڕای حه‌نبه‌لیه‌كان :

خاوه‌نی كتابی المغني ابن القدامة المقدسي ئه‌ڵێت : هه‌رگیانله‌به‌رێكی ده‌ریا كه‌ له‌ووشكانیشدا بژی، به‌بێ سه‌ربڕین دروست نیه‌ بخورێت، وه‌ك باڵنده‌ی ده‌ریا وكیسه‌ڵ وسه‌گ ئاوی، وئه‌وه‌یان نه‌بێت كه‌ خوێنی نییه‌ وه‌ قرژانگ دروسته‌ به‌بێ سه‌ربڕینیش بخورێت {المغني لابن القدامة : (ج11/ص83)} .

چواره‌م / ڕای حه‌نه‌فیه‌كان :

خاوه‌نی كتابی بدائع الصنائع أبو بكر بن مسعود الكاساني، له‌م باره‌یه‌وه‌ ڕای حه‌نه‌فیه‌كان نقڵ ده‌كات وده‌ڵێت : له‌ناو گیانله‌به‌رانی ده‌ریادا ته‌نها ماسی حه‌ڵاڵه‌‌ بخورێت، جگه‌له‌ ماسی خواردنی هه‌مووی حه‌رامه‌ .{بدائع الصنائع (ج5/ص35)} .

به‌كورتی سه‌باره‌ت به‌ خواردنی گۆشتی قرژانگ :

جمهوری زانایان ڕایان وایه‌ كه‌ خواردنی گۆشتی قرژانگ حه‌ڵاڵه‌ به‌و به‌ڵگانه‌ی كه‌ پێشتر خستیانه‌‌ ڕوو.

حه‌نه‌فیه‌كانیش پێیان دروست نیه‌ خواردنی .

وه‌ڕای دروستیش ڕای جمهوری زانایانه‌ ئه‌ویش له‌به‌ر به‌هێزی به‌ڵگه‌كانیان، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هیچ به‌ڵگه‌یه‌ی تریش نییه‌ له‌سه‌ر حه‌رام بوونی قرژانگ .

خوای گه‌وره‌ زاناو شاره‌زاتره‌.