ปีฮิจญ์เราะฮฺศักราช กับหลายเหตุการณ์และเรื่องราว

ปีฮิจญ์เราะฮฺศักราช

กับหลายเหตุการณ์และเรื่องราว

] ไทย – Thai – تايلاندي [

อบู อับดิลลาฮฺ อัซ-ซะฮะบีย์

แปลโดย : ซุกรีย์นูร จงรักศักดิ์

ตรวจทานโดย : ซุฟอัม อุษมาน

ที่มา : เว็บ saaid.net

2011 - 1432

﴿ التأريخ الهجري أحداث ومناسبات ﴾

« باللغة التايلاندية »

أبو عبدالله الذهبي

ترجمة: شكري نور

مراجعة: صافي عثمان

المصدر: موقع صيد الفوائد saaid.net

2011 - 1432

ด้วยพระนามของอัลลอฮฺ ผู้ทรงเมตตา ปรานียิ่งเสมอ

ปีฮิจญ์เราะฮฺศักราช

กับหลายเหตุการณ์และเรื่องราว

พี่น้องที่มีเกียรติครับ ... เหตุการณ์ในประวัติศาสตร์อิสลามนั้นมีหลายเรื่องจริงๆ และล้วนแล้วแต่มีความระทึกใจชวนให้ติดตาม ซึ่งข้าพเจ้าเกือบที่จะฟันธงได้เลยว่าชาวมุสลิมส่วนใหญ่ในปัจจุบันไม่ทราบเรื่องราวเหตุการณ์เหล่านี้อย่างสิ้นเชิงไม่ว่าจะเป็นวันเวลาหรือยุคสมัยที่เกิดขึ้น ฉะนั้น สิ่งที่พี่น้องขอมานี้จึงเป็นงานเขียนที่ทรงคุณค่าและเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง เพราะจะทำให้เยาวชนมุสลิมมีความผูกพันกับเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์อิสลามตลอดทั้งปี แทนที่พวกเขาเพียงแต่ผูกพันกับเหตุการณ์ไร้สาระซึ่งบางทีอาจก่อโทษเสียด้วยซ้ำไป

และ...ก่อนที่จะเริ่มเรื่อง ผมขอพูดอย่างคร่าวๆ เกี่ยวกับ:

การริเริ่มใช้ปีฮิจญ์เราะฮฺศักราช

ปีฮิจญ์เราะฮฺศักราช เริ่มกำหนดใช้ในปีฮิจญ์เราะฮฺที่สิบหก บ้างก็บอกว่าปีที่สิบเจ็ด ในสมัยเคาะลีฟะฮฺอุมัรฺ บิน อัล-ค๊อฏฏอบ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ

อัล-บุคอรีย์ได้บันทึกคำรายงานของสะฮฺล์ บิน สะอัด ว่า “พวกเขาไม่ได้นับจากการเริ่มเป็นศาสนทูตของท่านนบี -ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม- หรือ การเสียชีวิตของท่าน แต่พวกเขานับจากการเริ่มมาอยู่ที่เมืองมะดีนะฮฺของท่าน” (ดู ฟัตหุลบารี 7/314)

อัส-สุฮัยลีย์ ได้กล่าวในหนังสือ อัร-เราฎฺ อัล-อุนุฟ เล่มที่ 4 หน้า 255 อย่างน่าสนใจว่า มีเศาะหาบะฮฺหลายคนเริ่มต้นนับปีฮิจญ์เราะฮฺจากวันที่ปรากฏในคำดำรัสของอัลลอฮฺที่ว่า

﴿ لَّمَسۡجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقۡوَىٰ مِنۡ أَوَّلِ يَوۡمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِۚ ﴾ [التوبة: ١٠٨]

ความว่า “แน่นอน มัสยิดที่ถูกวางรากฐานบนความยำเกรงตั้งแต่วันแรกนั้นสมควรอย่างยิ่งที่เจ้าจะเข้าไปยืนละหมาดในนั้น” (อัต-เตาบัต : 108)

เพราะเป็นที่ทราบกันดีว่า คำว่าวันแรกในอายะฮฺดังกล่าวมิใช่วันแรกโดยทั่วไป แต่มันแสดงว่ามีประโยคอื่นพ่วงแฝงอยู่ กล่าวคือ วันแรกที่อิสลามเริ่มโดดเด่นได้รับการยอมรับ ท่านนบีสามารถกราบไหว้พระผู้เป็นเจ้าอย่างเสรี และเริ่มแรกที่มีการสร้างมัสยิด เหล่าเศาะหาบะฮฺคนอื่นๆ จึงเห็นพ้องต้องกันในอันที่จะเลือกเริ่มนับต้นปีฮิจญ์เราะฮฺกับวันดังกล่าว

มีบางคนให้ความเห็นเกี่ยวกับการนำเอาเหตุการณ์ฮิจญ์เราะฮฺมาเป็นปีศักราชของชาวมุสลิมว่า “มีสี่เหตุการณ์สำคัญในชีวิตของท่านนบีที่สามารถจะใช้โอกาสเรียกเป็นปีศักราชของชาวมุสลิมได้ คือ การกำเนิด การเริ่มต้นเป็นศาสนทูต การฮิจญ์เราะฮฺ(อพยพ) และการเสียชีวิต แต่การฮิจญ์เราะฮฺหรือการอพยพสู่มะดีนะฮฺเป็นเหตุการณ์ที่พวกเขาเห็นสมควรใช้เป็นโอกาสนับปีศักราชมากที่สุด เพราะการกำเนิดและการเริ่มเป็นศาสนทูตนั้น ทุกคนต่างจดจำกันหมดว่ามันเกิดขึ้นเมื่อปีใด ส่วนการที่จะเลือกใช้โอกาสเสียชีวิตนั้น พวกเขาต่างเห็นไม่สมควร เพราะเห็นว่าจะทำให้ชาวมุสลิมต้องโศกเศร้าเสมอยามเมื่อเอ่ยถึง จึงเหลือเพียงการฮิจญ์เราะฮฺเท่านั้นที่เป็นตัวเลือก เพียงแต่ว่าที่ต้องเลื่อนจากเดือนเราะบีอุลเอาวัลไปยังเดือนมุหัรร็อมนั้นก็เป็นเพราะว่า การตั้งใจจะอพยพนั้นเริ่มมีมาตั้งแต่เดือนมุหัรร็อมแล้ว เพราะการ”บัยอะฮฺ” (การให้สัตยาบานต่อท่านนบี) เกิดขึ้นในเดือนซุลฮิจญะฮฺ ซึ่งถือว่ามันคือบทนำของการฮิจญ์เราะฮฺ และจันทร์เสี้ยวครั้งแรกที่ผุดขึ้นในท้องฟ้าหลังเหตุการณ์ “บัยอะฮฺ”และการตั้งใจจะฮิจญ์เราะฮฺในวันนั้น ก็คือจันทร์เสี้ยวของเดือนมุหัรร็อมนั่นเอง จึงเหมาะที่จะใช้เป็นจุดเริ่มต้น และนี่คือเหตุผลที่มีน้ำหนักมากที่สุดว่าทำไมจึงต้องเริ่มนับปีศักราชจากเดือนมุหัรร็อม...

มีการพูดถึงสาเหตุที่ทำให้เคาะลีฟะฮฺอุมัรฺริเริ่มประกาศใช้ปีฮิจญ์เราะฮฺหลายประการด้วยกัน ดังที่อิบนุหะญัรฺ เราะหิมะฮุลลอฮฺ ได้กล่าวไว้หนังสือฟัตหุลบารี เล่มที่ 7 หน้า 315 ว่าส่วนหนึ่งเป็นเพราะสาเหตุต่อไปนี้

- บันทึกของอบู นุอัยมฺ อัล-ฟัฎลฺ บิน ดุกัยนฺ ในหนังสือประวัติศาสตร์ของท่านและจากสายรายงานของอัล-หากิมที่อ้างจากอัช-ชะอฺบีย์ ระบุว่า อบู มูซา ได้ส่งสาสน์มายังท่านอุมัรฺว่ามีสาสน์จากท่านหลายฉบับที่ส่งมาถึงเราโดยไม่กำกับวันที่ ท่านอุมัรฺ จึงเรียกคนเข้าประชุม บางคนเสนอว่าให้นับปีจากการเริ่มเป็นศาสนทูต บางคนเสนอว่าให้นับปีจากการฮิจญ์เราะฮฺมายังมะดีนะฮฺ ท่านอุมัรฺเลยกล่าวว่า การฮิจญ์เราะฮฺเป็นการแยกแยะระหว่างสัจธรรมกับความเท็จ ดังนั้น พวกท่านจงใช้เป็นเกณฑ์นับวันที่เถิด ซึ่งเรื่องนี้ เกิดขึ้นเมื่อปีที่สิบเจ็ด ครั้นเมื่อทุกคนต่างเห็นชอบก็มีบางคนเสนอว่าขอให้เริ่มนับจากเดือนเราะมะฎอน แต่ท่านอุมัรฺกล่าวว่า ไม่ จงเริ่มจากเดือนมุหัรร็อม เพราะเป็นเดือนที่ประชาชนเสร็จสิ้นภาระกิจการทำหัจญ์ ทุกคนจึงยอมรับและเห็นชอบ

- บันทึกของอิหม่ามอะหฺมัด และ อบู อะรูบะฮฺ ในหนังสืออัล-อะวาอิล และอัล-บุคอรีย์ในหนังสืออัล-อะดับ และอัล-หากิมจากสายรายงานของมัยมูน บิน มิฮฺรอน ระบุว่า มีการนำใบสัญญาชำระหนี้ที่ครบกำหนดชำระในเดือนชะอฺบานมาฟ้องร้องต่อท่านอุมัรฺ ท่านเลยถามว่า เดือนชะอฺบานปีไหน? ปีที่ผ่านมา หรือปีนี้ หรือ ปีหน้า? พวกท่านลองกำหนดอะไรสักอย่างให้พวกเขาได้รู้ถึงวาระครบกำหนดต้องชำระหนี้สิ บางคนเลยเห็นว่าควรจะกำหนดวันที่ตามชาวเปอร์เซียที่ยึดเอาการเริ่มขึ้นครองราชย์ของกษัตริย์เป็นหลัก โดยเมื่อกษัตริย์คนใดสิ้นพระชนม์ก็ยึดเอาการขึ้นครองราชย์ของกษัตริย์คนใหม่มาแทน แต่คนส่วนใหญ่ไม่เห็นชอบ มีบางคนเสนอว่าให้เอาวันที่ของพวกโรมันที่เริ่มจากสมัยกษัตริย์อเล็กซานเดรียมหาราชมาใช้ แต่คนส่วนใหญ่ก็ไม่เห็นด้วย มีบางคนเสนอว่า ให้ยึดการกำเนิดของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม มากำหนดเป็นวันที่ ในขณะที่อีกกลุ่มหนึ่งเสนอให้ยึดการเริ่มเป็นศาสนทูต ท่านอะลีย์ บิน อบี ฏอลิบ และคนอื่นๆ ได้เสนอให้ยึดเอาการฮิจญ์เราะฮฺจากมักกะฮฺมายังมะดีนะฮฺ เพราะเป็นเหตุการณ์สำคัญสำหรับทุกคนและสำคัญกว่าการกำเนิดและการเริ่มต้นเป็นศาสนทูต ท่านอุมัรฺและบรรดาเศาะหาบะฮฺจึงเห็นชอบ ท่านอุมัรฺเลยสั่งให้กำหนดวันที่จากการฮิจญ์เราะฮฺของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ซึ่งพวกเขาได้เริ่มต้นนับปีฮิจญ์เราะฮฺจากเดือนมุหัรร็อมของปีนั้น

- อิบนุ อบี ค็อยซะมะฮฺ ได้รายงานอ้างจาก อิบนุ สิรีน ว่า มีชายคนหนึ่งจากเมืองยะมัน (เยเมน) ได้มาบอกว่า “ที่เมืองเยเมนฉันเห็นสิ่งหนึ่งที่พวกเขาเรียกว่า “วันที่” โดยเขียนว่าเมื่อปีนั้นๆ เดือนนั้นๆ ท่านอุมัรฺกล่าวว่า ดีนี่ พวกท่านจงเขียนวันที่ด้วยเถอะ ครั้นเมื่อประชุมเกี่ยวกับเรื่องนี้ บางกลุ่มเสนอว่าให้นับวันที่จากการกำเนิดของท่านนบี อีกคนเสนอว่าให้ใช้การเริ่มเป็นศาสนทูต อีกคนเสนอว่าให้นับจากตอนที่ท่านอพยพออกจากมักกะฮฺ บ้างก็บอกว่าให้เริ่มจากวันที่ท่านเสียชีวิต อุมัรฺได้กล่าวว่า จงเริ่มนับจากวันที่ท่านอพยพออกจากมักกะฮฺไปยังมะดีนะฮฺ จากนั้นท่านก็ถามว่า เราจะเริ่มนับจากเดือนไหนดี? บางกลุ่มบอกว่า เดือนเราะญับ บางคนบอกว่า เดือนเราะมะฎอน แล้วท่านอุษมานก็บอกว่าขอให้เริ่มนับจากเดือนมุหัรร็อม เพราะมันเป็นเดือนหะรอม เป็นต้นปี และเป็นเดือนแห่งการเสร็จสิ้นจากภารกิจหัจญ์ เรื่องนี้เกิดขึ้นเมื่อปีที่สิบเจ็ด บ้างก็ว่าปีที่สิบหก ในเดือนเราะบีอุลเอาวัล

- อัล-หากิม ได้บันทึกในหนังสืออัล-มุสตัดร็อก เล่มที่ 3 หน้า 14 จากรายงานของสะอีด บิน อัล-มุสัยยับ ว่า ท่านอุมัรฺได้เรียกคนมาประชุมแล้วถามถึงวันแรกที่สมควรกำหนดยึดใช้เป็นวันเริ่มต้นปีของชาวมุสลิม ท่านอะลีย์ จึงเสนอว่า ให้นับจากวันที่ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม อพยพละทิ้งดินแดนชิริก แล้วท่านอุมัรฺก็ทำตาม

จากหลักฐานอ้างอิงเหล่านี้ เราจึงสรุปได้ว่าผู้ที่เสนอให้เริ่มนับจากเดือนมุหัรร็อมนั้น คือ ท่านอุมัรฺ ท่านอุษมาน และท่านอะลีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุม ส่วนผู้ที่เสนอให้นับปีจากเหตุการณ์ฮิจญ์เราะฮฺคือ ท่านอะลีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ

ทั้งนี้ ท่านสามารถค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับการริเริ่มใช้ปีฮิจญ์เราะฮฺศักราชได้จากหนังสือ ตารีค อัฏ-เฏาะบะรียฺ เล่มที่ 4 หน้า 38, หนังสือ อัล-บิดายะฮฺ วะ อัน-นิฮายะฮฺ เล่มที่ 3 หน้า 206, หนังสือ อัล-อิอฺลาน บิต เตาบีคฺ ลิมัน ซัมมัต ตารีค ของ อัส-สะคอวียฺ หน้า 78 และหนังสือ อัช-ชะมารีค ฟี อิลมิ อัต-ตารีค ของ อัส-สุยูฏียฺ

เหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในปีที่หนึ่งแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช

ก่อนอื่น ขอกล่าวถึงสิ่งสำคัญประการหนึ่ง คือ จะขอบอกเหตุการณ์บางอย่างที่เกิดขึ้นในต้นปีที่สิบสี่นับตั้งแต่การเป็นศาสนทูตของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเดือนมุหัรร็อมและเดือนเศาะฟัรฺ เพราะสองเดือนนี้อยู่ในปีแรกแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช หากเรายึดถือตามหลักฐานที่ปรากฏ เพราะเราได้กล่าวมาแล้วในบทนำว่าเหล่าเศาะหาบะฮฺต่างเห็นชอบให้กำหนดนับวันที่จากการฮิจญ์เราะฮฺของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม จากมักกะฮฺมายังมะดีนะฮฺ แต่พวกเขาเลื่อนวันเริ่มต้นให้ช้าไปจนถึงเดือนมุหัรร็อมเพราะเห็นว่าเป็นต้นปีและเป็นเดือนที่ผู้คนเสร็จสิ้นภารกิจการทำหัจญ์ ดังนั้น เดือนมุหัรร็อมและเดือนเศาะฟัรฺจึงอยู่ในปีแรกตามนัยนี้

อีกอย่างหนึ่ง ก็คือ ผมอยากจะกล่าวถึงเหตุการณ์ในรูปตารางเพื่อให้ใช้ประโยชน์ง่าย แต่ดูเหมือนว่า ระบบที่ใช้ไม่เอื้อให้เผยแพร่ข่าวสารข้อมูลในรูปตาราง ดังนั้น ผมจึงจะกล่าวถึงเหตุการณ์โดยระบุสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นวันเดือนปีเท่าที่สามารถจะทำได้ จากนั้นผู้ที่ต้องการพิมพ์ไปใช้ก็สามารถจะคัดลอกไปวางที่โปรแกรมเวิร์ดและ ณ ที่นั้น เขาสามารถจะสร้างตารางและป้อนข้อมูลที่ต้องการได้อย่างง่ายดายตามใจชอบ...ยามเมื่อต้องการจะเล่าเหตุการณ์ให้ลูกหลานหรือเพื่อนๆ เขาก็สามารถจัดทำเป็นบทๆ และเพิ่มเติมข้อมูลได้ตามที่ต้องการ เพราะเขาจะทราบดีว่าเหตุการณ์นั้นๆ เกิดขึ้นเมื่อปีนั้นๆ เดือนนั้นๆ เป็นต้น โดยข้อมูลที่ต้องป้อนใส่ตารางนั้นได้แก่ วัน เดือน ปี เหตุการณ์ และหมายเหตุ โดยในช่องวัน เดือน ปี และ เหตุการณ์นั้น ให้เขาลงข้อมูลวันเดือนปีและเหตุการณ์ที่ผมกำลังจะบอก ส่วนในช่องหมายเหตุนั้น ก็ให้เขาลงหมายเหตุอะไรก็ได้ที่เขาอยากจะเขียน เช่น ความเห็นต่างเกี่ยวกับวันที่เกิดเหตุ การเกิดหรือเสียชีวิตของใครบางคน เพื่อเพิ่มความกระจ่างมากยิ่งขึ้น เป็นต้น

ปีที่หนึ่งแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช

เรามาเริ่มต้นกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในปีแรกแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช ซึ่งถือเป็นการเริ่มต้นกับเดือนหะรอมของพระองค์อัลลอฮฺกันดีกว่า...

เดือนมุหัรร็อม : หนังสือประวัติศาสตร์และสีเราะฮฺเล่มต่างๆ ไม่ได้ระบุเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในเดือนนี้อย่างเจาะจง แต่เราพอจะสรุปได้ว่าเหตุการณ์ส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นในเดือนนี้คือการอพยพของบรรดาคนมุอ์มินผู้ศรัทธาจากมักกะฮฺมายังมะดีนะห์อย่างลับๆ เพื่อพาหนีศาสนาของพวกเขา

เดือนเศาะฟัรฺ : ในเดือนเศาะฟัรฺ โดยเฉพาะในวันพฤหัสที่ยี่สิบเจ็ด เดือนเศาะฟัรฺ ปีที่สิบสี่แห่งการเป็นศาสนทูตของท่านนบี กล่าวคือ ประมาณสองเดือนเศษๆ หลังจากเหตุการณ์ “บัยอะฮฺ อัล-อะเกาะบะฮฺ ครั้งที่สอง” เพราะเหตุการณ์บัยอะฮฺครั้งนั้นเกิดขึ้นในเดือนซุลหิจญะฮฺ ปีที่สิบสามแห่งการเป็นศาสนทูต เหล่าผู้นำกุร็อยชฺได้จัดประชุมใหญ่ที่ ดารฺ อัน-นัดวะฮฺ เพื่อหารือเกี่ยวกับมาตรการที่ส่งผลในการที่จะกำจัดท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม และในวันเดือนเดียวกันนั้น ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ได้รับอนุญาตให้อพยพไปยังเมืองยัษริบ (มะดีนะฮฺ)

เดือนเราะบีอุลเอาวัล : เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในเดือนเราะบีอุลเอาวัลนั้น คือ การมาถึงมะดีนะฮฺของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ในวันจันทร์ที่สิบสอง เราะบีอุลเอาวัล ปีที่สิบสี่แห่งการเป็นศาสนทูต ซึ่งเป็นปีแรกแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช การเข้าพักที่หมู่บ้านกุบาอ์กับตระกูลบะนีอัมรฺ บิน เอาฟฺ ณ บ้านของกัลษูม บิน อัล-ฮัดมฺ เป็นเวลาสิบสี่วัน ซึ่ง ณ ที่นี้ ท่านได้ก่อสร้างมัสยิดกุบาอ์ นอกจากนี้ ในวันศุกร์ที่ยี่สิบหกของเดือนเดียวกัน ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ได้เดินทางเข้าเมืองมะดีนะฮฺภายหลังจากละหมาดวันศุกร์ ณ หมู่บ้านตระกูลสาลิม บิน เอาฟฺ

เดือนเราะบีอุษษานี ญุมาดุลเอาวัล ญุมาดุษษานี และเราะญับ : ในเดือนเหล่านี้ นักประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่ไม่ได้ระบุเจาะจงเรื่องราวที่เกิดขึ้น แต่เราพอจะประมาณได้ว่าเรื่องราวบางอย่างที่เกิดขึ้นก่อนการจัดคู่พี่น้องและการสร้างมัสยิดนั้นได้เกิดขึ้นในช่วงเดือนเหล่านี้ นั่นคือ การเข้าพักของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ณ บ้านของอบู อัยยูบ อัล-อันศอรีย์ การล้มป่วยของเศาะหาบะฮฺบางท่าน เช่น อบูบักรฺ และ บิลาลเราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมา การเตรียมสร้างมัสยิดนบี และการเข้ารับอิสลามของอับดุลลอฮฺ บิน สะลาม เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ

เดือนชะอฺบาน : ในเดือนนี้ บันทึกทางประวัติศาสตร์ต่างๆ ต่างเห็นตรงกันว่ามีการจัดคู่พี่น้องเกิดขึ้นในปีแรกแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช แต่เห็นต่างกันหากเรื่องนี้เกิดขึ้นหลังจากการสร้างมัสยิดมะดีนะฮฺหรือในระหว่างการก่อสร้างมัสยิด โดยอิบนุ อับดิลบัรรฺ ระบุว่าเกิดขึ้นหลังจากฮิจญ์เราะฮฺได้ห้าเดือน หมายถึงว่าเกิดขึ้นในเดือนชะอฺบาน และมีรายงานหลายสายระบุการจัดคู่พี่น้องได้กระทำในมัสยิด ซึ่งทำให้เราเข้าใจว่าการจัดคู่พี่น้องเกิดขึ้นหลังจากสร้างมัสยิดเสร็จ หรือในระหว่างการสร้างมัสยิด โดยการสร้างมัสยิดนั้น ใช้เวลาทั้งหมดสิบสองวัน เช่นเดียวกับการอะซานมีบัญชาให้ริเริ่มในเดือนนี้เช่นกัน ส่วนในเรื่องสนธิสัญญากับชาวยิวนั้น หนังสือประวัติศาสตร์เล่มต่างๆ ระบุว่าเกิดขึ้นก่อนสงครามบัดรฺและก่อนการส่งกองกำลังเฉพาะกิจ (สะรียะฮฺ) ครั้งแรก ซึ่งเราทราบกันดีว่าการส่งกองกำลังเฉพาะกิจของท่านหัมซะฮฺนั้นเกิดขึ้นในเดือนเราะมะฎอน ปีที่หนึ่งแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช หมายถึง เกิดก่อนสงครามบัดรฺหกวัน เรื่องนี้จึงชี้ให้เห็นชัดว่าการทำสนธิสัญญาดังกล่าวนั้นต้องเกิดขึ้นในเดือนชะอฺบานปีที่หนึ่งแน่ๆ เช่นกัน

เดือนเราะมะฎอน : ในเดือนเราะมะฎอนของปีนี้นั้น เรื่องแรกที่เกิดขึ้นก็คือการส่งกองกำลังเฉพาะกิจของท่านหัมซะฮฺ บิน อับดุลมุฏเฏาะลิบ ไปลาดตระเวนบริเวณเมืองสัยฟุลบะห์รฺ

เดือนเชาวาล : เรื่องที่เกิดในเดือนนี้ มี การกำเนิดของอับดุลลอฮฺ บิน อัซ-ซุบัยรฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ และการเสียชีวิตของกัลซูม บิน อัล-ฮัดมฺ เจ้าบ้านที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม พักอาศัย ตอนมาถึงที่กุบาอ์ และเดือนนี้ ยังเป็นเดือนที่อัสอัด บิน ซิรอเราะฮฺ เสียชีวิตอีกเช่นกัน

เดือนซุลเกาะดะฮฺและเดือนซุลฮิจญะฮฺ : หนังสือประวัตศาตร์ไม่ได้ระบุให้เราทราบถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในเดือนซุลเกาะดะฮฺและเดือนซุลฮิจญะฮฺ ดังนั้น เราขอหยุดตรงนี้ก่อน...พระองค์อัลลอฮฺเท่านั้นที่ทรงรู้ดีที่สุด ขอขอบคุณอัลลอฮฺ พระผู้อภิบาลแห่งสากลโลก วัลหัมดุลิลลาฮิ ร็อบบิล อาละมีน

ปีที่สองแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช

เดือนมุหัรร็อม : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุเรื่องราวเหตุการณ์ใดๆ ที่เกิดขึ้นในเดือนมุหัรร็อมให้กับเรา

เดือนเศาะฟัรฺ : ส่วนเรื่องราวเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในเดือนเศาะฟัรฺนั้น มีการออกสงครามครั้งแรกของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม นั่นคือ สงครามอัล-อับวาอ์ (วัดดาน) และเดือนนี้ยังมีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจของอุบัยดะฮฺ บิน อัล-หาริษ ไปยังเมืองรอบิฆฺ และเป็นเดือนที่ท่านอะลีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ แต่งงานกับท่านหญิงฟาฏิมะฮฺ บุตรีของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม

เดือนเราะบีอุลเอาวัล : เกิดสงครามบุวาฏ ซึ่งอยู่ทางด้านเมืองริฎวา และเกิดสงครามสิฟวาน (สงครามบัดรฺน้อย หรือ บทนำแห่งบัดรฺ)

เดือนญุมาดัลอูลา : อัน-นุมาน บิน บะชีรฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ ได้ถือกำเนิดขึ้น ซึ่งเป็นบุตรของชาวอันศอรฺคนแรกที่เกิดในยุคอิสลาม

เดือนญุมาดัลอาคิเราะฮฺ : เกิดสงครามอัล-อะชีเราะฮฺ

เดือนเราะญับ : ท้ายเดือนเราะญับ มีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจไปยังนัคละฮฺ นำโดยอับดุลลอฮฺ บิน ญะหฺชิน

เดือนชะอฺบาน : กลางเดือนชะอฺบาน มีการสับเปลี่ยนกิบลัต จากบัยตุลมักดิสมาเป็นมัสยิดอัลหะรอม หลังจากที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ได้ละหมาดหันหน้าไปทางบัยตุลมักดิสเป็นเวลาร่วมสิบหกหรือสิบเจ็บเดือน

ปีนี้ ยังเป็นปีที่ชาวมุสลิมได้รับคำสั่งในเริ่มการศีลอด แต่มีความเห็นต่างว่ามีคำสั่งลงมาในเดือนใด บ้างระบุว่าเป็นเดือนเดียวกับที่สับเปลี่ยนกิบลัต นั้นหมายถึง เดือนชะอฺบานนั่นเอง

เดือนเราะมะฎอน : ในวันที่สิบเจ็ด เดือนเราะมะฎอน เกิดสงครามบัดรฺที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งวีรบุรุษมุสลิมผู้เสียชีวิตเพื่อศาสนา มี อุมัยรฺ บิน อบี วักกอศฺ, อุบัยดฺ บิน อัล-หาริษ บิน อับดุลมุฏเฏาะลิบ, อากิล บิน อะบิล บุกัยรฺ, มิฮฺญะอฺ บิน ศอลิหฺ บ่าวของอุมัรฺ ซึ่งเป็นชะฮีดคนแรกในสงครามนี้, ศ็อฟวาน บิน บัยฎออ์, สะอัด บิน ค็อยซะมะฮฺ, มุบัชชิรฺ บิน อับดุลมุนซิรฺ, หาริษะฮฺ บิน สุรอเกาะฮฺ, เอาซฺ และ มุเอาวิซฺ บุตรของอัฟรออ์, อุมัยรฺ บิน อัล-หัมมาม, รอฟิอฺ บิน อัล-มุอัลลา และยะซีด บิน อัล-หาริษ บิน ฟุสหุม ซึ่งทั้งหมดเสียชีวิตในสงครามครั้งนี้ ขอความปรานีของอัลลอฮฺจงมีแด่พวกเขา และเดือนนี้ ยังเป็นเดือนที่ท่านหญิงรุก็อยยะฮฺ บุตรีของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ภรรยาของท่านอุษมาน บิน อัฟฟาน เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ ได้เสียชีวิตลง

ในวันที่ยี่สิบห้า ของเดือนนี้ หลังจากที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ได้กลับจากบัดรฺ มีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจไปพิชิตอัศมาอ์ บินตฺ มัรวาน หญิงผู้รังคราญท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม นางใส่ร้ายต่ออิสลามและร่ายกลอนยุยงให้ฆ่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม

เดือนเชาวาล : เกิดสงครามบะบี สุลัยมฺที่อัล-กุดัรฺ เกิดการส่งกองกำลังสาลิม บิน อุมัยรฺ เพื่อพิชิตอบี อะฟัก ในวันเสาร์กลางเดือนนี้ เกิดสงครามบะนี ก็อยนุกออฺ และเดือนนี้ยังเกิดการวางแผนเพื่อลอบฆ่าท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม โดยอุมัยรฺ บิน วะฮับ และ ศ็อฟวาน บิน อุมัยยะฮฺ

เดือนซุลเกาะดะฮฺ : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุว่าเกิดเหตุการณ์ใดๆ ขึ้น

เดือนซุลฮิจญะฮฺ : ในเดือนซุลฮิจญะฮฺนี้ มีหลายเหตุการณ์ได้แก่ การเกิดสงครามอัส-สะวีกในวันที่ห้า ในเดือนนี้ ท่านอุษมาน บิน มัซอูน ได้เสียชีวิตลง ท่านคือผู้ที่ถูกท่านนบีห้ามมิให้อยู่แบบสันโดษโดยไม่แต่งงาน ท่านเป็นผู้ร่วมสงครามบัดรฺกับท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม หนังสือประวัติศาสตร์ยังระบุอีกว่า ท่านอะลีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ เริ่มอยู่กินกับท่านหญิงฟาฏิมะฮฺในเดือนนี้ ซึ่งเราได้กล่าวมาแล้วว่า ท่านอะลีย์นั้นได้แต่งงานกับท่านหญิงฟาฏิมะฮฺในเดือนเศาะฟัรฺของปีนี้ บันทึกนี้ดูจะขัดแย้งกันกับที่ได้บอกมา นอกจากว่าเราจะตีความแบบแยกแยะว่าการแต่งงานคือการจัดพิธี ส่วนการบินาอ์คือการเข้าร่วมหลับนอน หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุเหตุการณ์อื่นๆ อีก เราจึงขอจบเรื่องราวเหตุการณ์ในปีนี้เพียงแค่นี้ก่อน

ปีที่สามแห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช

เดือนมุหัรร็อม : กลางเดือนมุหัรร็อมเกิดสงคราม ก็อรฺเกาะเราะฮฺ อัล-กะดัรฺ กับพวกบะนี สุลัยมฺ บะนี เฆาะเฏาะฟาน และเผ่าอื่นๆ บางเผ่า

เดือนเศาะฟัรฺ : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

เดือนเราะบีอุลเอาวัล : เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นคือ การออกทำสงคราม ซี อะมัรฺ ของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อวันที่สิบสอง

ในเดือนนี้ ท่านอุษมาน บินอัฟฟาน เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮฺ ได้แต่งงานกับอุมมุ กัลษูม บุตรีท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ในเดือนนี้ยังมีการฆ่ากะอับ อัล-อัชรอฟ หลังที่ท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ได้มีคำสั่งให้ประหารชีวิต หลังจากที่เขาได้พยายามเผยแพร่บทกวีที่มีเนื้อหาดูหมิ่นสตรีมุสลิม โดยเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่อวันที่สิบสี่

เดือนเราะบีอุษษานีย์ : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุว่าเกิดเหตุการณ์ใดๆ

เดือนญุมาดัลอูลา : เกิดสงครามบุหะรอน หรือ เมืองย่อยของเขตบุหะรอน

เดือนญุมาดัลอาคิเราะฮฺ : มีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจอัล-เกาะเราะดะฮฺ และในเดือนนี้ ท่านหญิงอุมมุกัลษูม เริ่มอยู่กินกับท่านอุษมาน บิน อัฟฟาน หลังจากที่แต่งงานกันในเดือนเราะบีอุลเอาวัลที่ผ่านมา

เดือนเราะญับและชะอฺบาน : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุว่าเกิดเหตุการณ์ใดๆ ขึ้น

เดือนเราะมะฎอน : ประมาณคืนที่สิบสี่หรือสิบห้าของเดือนเราะมะฎอน ท่านหญิงฟาฏิมะฮฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮา บุตรีท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม ได้ให้กำเนิด อัล-หะสัน เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุ

เดือนเชาวาล : วันเสาร์ที่สิบสี่หรือสิบห้า เกิดสงครามอุหุด ผู้เสียชีวิตเป็นชะฮีดในสงครามนี้มี หัมซะฮฺ บินอับดุลมุฏเฏาะลิบ, อับดุลลอฮฺ บิน ญะหฺชิน, ชัมมาส บิน อุษมาน, มุศอับ บิน ซุบัยรฺ, สะอัด บิน เราะบีอฺ, อับดุลลอฮฺ บิน อัมรฺ บิน อัล-ญะมูหฺ, อัมรฺ บิน อัล-ญะมูหฺ, หันเซาะละฮฺ บิน อบี อามิรฺ, อัมรฺ บิน มุอาซ, มาลิก บิน สินาน พ่อของอบู สะอีด อัล-คุดรีย์ และอะนัส บิน อัล-นะฎ็อรฺ นอกจากนี้ ในสงครามครั้งนี้ อัล-ยะมาน พ่อของหุซัยฟะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมา ก็ถูกฆ่าเช่นเดียวกัน คนที่ฆ่าเป็นชาวมุสลิมแต่ฆ่าเพราะไม่รู้จักท่าน

วันที่สิบหก เกิดสงครามหัมรออ์ อัลอะสัด

เดือนซุลเกาะดะฮฺ ซุลฮิจญะฮฺ : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุว่าเกิดเหตุการณ์ใดๆ เราจึงขอจบหน้าที่กันเพียงเท่านี้

ปีที่สี่แห่งฮิจญ์เราะฮฺศักราช

เดือนมุหัรร็อม : วันแรกของเดือน มีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจของอบู สะละมะฮฺไปปราบชาวเบดูอินอาหรับบางกลุ่มที่ฉวยโอกาสเข้าบุกปล้นเมืองมะดีนะฮฺเมื่อทราบว่าชาวมุสลิมแพ้สงครามอุหุด

วันที่ห้า มีการกองกำลังเฉพาะกิจอับดุลลอฮฺ บิน อุนัยสฺเพื่อไปสังหารคอลิด บิน สุฟยาน บิน นุบัยหฺ อัล-ฮุซะลีย์ ที่บริเวณนัคละฮฺ หรือ อุเราะนะฮฺ ในเขตอะรอฟาต เพราะคอลิดระดมคนอื่นให้เข้าร่วมสงครามกับชาวมุสลิมที่มะดีนะฮฺ

เดือนเศาะฟัรฺ : มีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจอัร-เราะญีอฺ โดยในครั้งนี้ มัรษัด บิน อบี มัรษัด, อาศิม บิน ษาบิต บิน อบี อัล-อักละฮฺ และคอลิด บิน อบี อัล-บุกัยรฺ ได้เสียชีวิตเป็นชะฮีด นอกจากนี้ ยังมีการส่งกองกำลังเฉพาะกิจ บิอ์รุ มะอูนะฮฺ ซึ่งมีเศาะหาบะฮฺเสียชีวิตเป็นชะฮีดถึงเจ็ดสิบคน เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุม พวกเขารู้จักกันในนามพวก “กุรฺรออ์” (นักอ่านอัลกุรอาน) พวกเขาทำงานหาไม้ฟืนในตอนกลางวัน ยืนละหมาดในตอนกลางคืน และนำรายได้จากการขายไม้ฟืนมาเลี้ยงดูพวก “อะฮฺลุศศุฟฟะฮฺ” ซึ่งในจำนวนผู้เสียชีวิตนี้ มี อัล-มุนซิรฺ บิน อัมรฺ อัลอันศอรีย์, อัล-หาริษฺ บิน อัศ-ศิมมะฮฺ, หะรอม บิน มิลหาน คนของบะนี อะดีย์ บิน อัน-นัจญารฺ, อุรวะฮฺ บิน อัสมาอ์ บิน อัล-ศ็อลตฺ, นาฟิอฺ บิน บุดัยลฺ บิน วัรกออ์ อัล-คุซาอีย์, อามิรฺ บิน ฟุฮัยเราะฮฺ บ่าวของอบูบักรฺ อัศ-ศิดดีก และอัล-หะกัม บิน กีสาน

ในวันที่เกิดการปะทะที่อัลเราะญีอฺนี้ คุบัยบฺ บิน อะดีย์ และซัยดฺ บิน อัด-ดิษนะฮฺ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมา ได้ถูกพวกมุชริกีนจับเป็นเชลย แล้วขายให้แก่ชาวเมืองมักกะฮฺ แล้วพวกเขาก็สังหารทั้งสองอย่างเลือดเย็นในปีที่ห้า เรื่องนี้ขอกล่าวในตอนต่อไป

เดือนเราะบีอุลเอาวัล : เกิดสงครามบะนี อัน-นะฎีรฺ

เดือนเราะบีอุษษานีย์ : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุว่าเกิดเหตุการณ์ใดๆ

เดือนญุมาดัลอูลา : อับดุลลอฮฺ บิน อุษมาน บิน อัฟฟาน เสียชีวิต อายุของท่านในวันนั้น หกปี ท่านคือบุตรของ รุก็อยยะฮฺ เป็นหลานของท่านเราะสูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮฺ วะสัลลัม

เดือนญุมาดัลอาคิเราะฮฺและเดือนเราะญับ : หนังสือประวัติศาสตร์ไม่ระบุว่ามีเหตุการณ์ใดๆ เกิดขึ้น

เดือนชะอฺบาน : เกิดสงคราม บัดรฺ อัล-เมาอิด และอัล-หุสัยนฺ บิน อะลีย์ เราะฎิยัลลอฮฺ อันฮุมา ได้ถือกำเนิดในเดือนนี้เช่นกัน

หมายเหตุ ยังมีการเห็นต่างเกี่ยวกับวันเวลาที่ชัดเจนที่เกิดสงครามซาตุ อัร-ริกออฺ แต่ที่ถูกต้อง คือ มันเกิดก่อนสงครามอัล-ค็อนดักและหลังสงครามบะนี อัน-นะฎีรฺ ... พระองค์อัลลอฮฺเท่านั้นที่ทรงรู้ดีที่สุด…

มิตรของท่าน

อบู อับดิลลาฮฺ อัซ-ซะฮะบีย์

http://www.saaid.net/Doat/Althahabi/2.htm