جیاوازی ڕۆژی عاشورا له‌نێوان شیعه‌كان وئه‌هلی سوننه‌ت وجه‌ماعه‌ت

جیاوازی ڕۆژی عاشورا له‌نێوان شیعه‌كان وئه‌هلی سوننه‌ت وجه‌ماعه‌ت

] kurdish – كوردی – كردي [

ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس

پێداچونه‌وه‌ی :پشتیوان سابیر عه‌زیز

2011 - 1432

﴿عاشوراء عند أهل السنة والجماعة وعند الشيعة﴾

« باللغة الكردية »

فريق قسم اللغة الكردية بموقع دار الإسلام

مراجعة: بشتيوان صابر عزيز

2011 - 1432

جیاوازی ڕۆژی عاشورا له‌نێوان شیعه‌كان وئه‌هلی سوننه‌ت وجه‌ماعه‌ت

پرسیار : ئایا جیاوازی چیه‌ له‌نێوان ئه‌و عاشورایه‌ی كه‌ شیعه‌كان یادی ده‌كه‌نه‌وه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌و عاشورایه‌ی كه‌ موسڵمانی تر به‌ڕۆژوو ده‌بن تێیایدا ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌ .

وه‌ڵام : سوپاس وستایش بۆ خوای گه‌وره‌ ومیهره‌بان و سه‌ڵات وسه‌لام بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌ری ئیسلام محمد المصطفی وئه‌هل وبه‌یت وهاوه‌ڵ وشوێنكه‌وتوانی هه‌تا ڕۆژی دوایی .

ئه‌و عاشورایه‌ی كه‌ شیعه‌كان یادی ده‌كه‌نه‌وه‌ ئه‌و ڕۆژه‌یه‌ كه‌ حه‌زره‌تی حوسه‌ینی وهاوه‌ڵه‌كانی تێدا شه‌هید كرا له‌ نزیك شاری كه‌ربه‌لای عێراق، كه‌ ده‌كاته‌ ده‌یه‌م ڕۆژی مانگی موحه‌ڕه‌م ساڵی 61ی كۆچی به‌ده‌ستی كه‌سانێكی سته‌مكار وله‌خوا نه‌ترس، ئه‌ویش ده‌ره‌نجامی ئه‌و خیانه‌ته‌ بوو كه‌ خه‌ڵكی كوفه‌ له‌گه‌ڵ ئیمام حوسه‌یندا كردیان، كاتێك‌ به‌ڵێنیان پێدا ئه‌گه‌ر بگاته‌ لایان به‌یعه‌تی بده‌نێ و بیكه‌ن به‌ خه‌لیفه‌ی موسڵمانان، به‌ڵام ئه‌وه‌بوو ئیمامی حوسه‌ین پاش ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌ریه‌ك له‌ عبد الله‌ی كوڕی عه‌باس و عبدالله‌ی كوڕی عومه‌ر وعبد الله‌ی كوری جعفری كوڕی أبوطالب وأبو سعیدی خدری ئامۆژگاری ئیمام حوسه‌ینیان كرد كه‌ به‌قسه‌ی خه‌ڵكی كوفه‌ هه‌ڵنه‌خه‌ڵتێت و نه‌ڕوات به‌ده‌م داواكه‌یانه‌وه‌ ...

به‌م بۆنه‌یه‌وه‌ شه‌یعه‌كانی دونیا هه‌موو ساڵێك شین وته‌عزیه‌ ده‌گێڕن به‌بڕوای ئه‌وه‌ی گوایه‌ هه‌ركه‌سێك شین وته‌عزیه‌ بگێڕێت و فرمێسك بۆ حوسه‌ین بڕێژێت ئه‌وه‌ خوای گه‌وره‌ له‌ته‌واوی گوناهه‌كانی خۆش ده‌بێت..

زیندووكردنه‌وه‌ی ئه‌م جۆره‌ موناسه‌باتانه‌ له‌لای ئه‌هلی سوننه‌ت به‌كارێكی نه‌شیاو ناشه‌رعی و به‌بیدعه‌یه‌كی خراپ و داهێنراوی داده‌نێین، چونكه‌ نه‌ پێغه‌مبه‌ر خودا (صلی الله علیه وسلم) ونه‌ هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانی بۆ مردن و شه‌هید بوونی كه‌سانی عه‌زیزان وخۆشه‌ویستانیان به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كارێكی له‌و شێوه‌یه‌یان نه‌كردووه‌ و بگره‌ پێغه‌مبه‌ری خودا (صلی الله علیه وسلم) قه‌ده‌غه‌ی واها كارێك ده‌كات وفه‌رموویه‌تی :" ليس منا من ضرب الخدود ، وشق الجيوب ، ودعا بدعوى الجاهلية" {رواه البخاري} .

واته‌ : له‌ئێمه‌ نییه‌ كه‌سێك (له‌كاتی مردنی كه‌سێكیاندا) ده‌ده‌ن له‌ڕوومه‌تی خۆیان، ویه‌خه‌و سینگی خۆیان داده‌دڕنن، وبه‌ بالۆره‌ ولاوانه‌وه‌ی سه‌رده‌می نه‌فامی هاوار ده‌كه‌ن.

عاشوراش لای ئه‌هلی سوننه‌ت وجه‌ماعه‌ت جیاوازه‌ له‌وه‌ی لای شیعه‌كان هه‌یه‌، عاشورا لای ئه‌هلی سوننه‌ت به‌سه‌رهاتێكی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌ كه‌ به‌م شێوه‌یه‌یه‌ .

له‌فه‌رمووده‌یه‌كی صه‌حیحدا كه‌بوخاری و مسلم ڕیوایه‌تیان كردوه‌ له‌عبد الله ی كوڕی عه‌باسه‌وه‌( خوایان لێ ڕازی بێت ) كه‌فه‌رمویه‌تی : قدم النبي صلى الله عليه وسلم المدينة فوجد اليهود صيامًا يوم عاشوراء. فقال: "ما هذا اليوم الذي تصومونه؟" قالوا: هذا يوم أنجى الله فيه موسى وقومه، وأغرق فرعون وقومه، فصامه موسى شكراً فنحن نصومه، فقال صلى الله عليه وسلم: "نحن أحق بموسى منكم" فصامه وأمر بصيامه {البخاري (2004)، ومسلم (1130)}

واته‌: كاتێك كه‌ پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) كۆچی كرد بۆ‌ شاری مه‌دینه‌ جوله‌كه‌كان له‌ڕۆژی عاشورادا به‌ڕۆژوو ده‌بن، پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) له‌جوله‌كه‌كانی پرسی ئه‌م ڕۆژه‌ چیه‌ كه‌ تێیدا به‌ڕۆژوو ده‌بن ؟ وه‌ڵامیان دایه‌وه‌ و ووتیان : ئه‌مه‌ ئه‌و ڕۆژه‌یه‌ كه ‌په‌روه‌ردگــار موسی و وگه‌له‌كه‌ی ڕزگار كرد له‌ده‌ستی فیرعه‌ون و شوێنكه‌وتوانی وغه‌رقی ناو ده‌ریایی كردن، جا له‌شوكری ئه‌و نیعمه‌ته ‌گه‌وره‌یه‌دا موسی پێغه‌مبه‌ر به‌ڕۆژوو بوو، ئێمه‌ش به‌ڕۆژوو ده‌بین، له‌پاشاندا پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رمووی : ئێمه‌ به ‌موسی له‌پێشترین له‌ئێوه‌ی جوله‌كه‌، ئه‌وه‌ بوو پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) له‌ڕۆژی عاشورادا به‌ڕۆژوو بوو فه‌رمانی كرد به‌هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانیش كه‌به‌ڕۆژوو ببن .

له‌صه‌حیحی مسلم یشدا هاتووه‌: أن رجلاً سأل النبي صلى الله عليه وسلم عن صيام عاشوراء فقال: "أحتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله " { مسلم (1162) من حديث عبد الله بن معبد الزماني، عن أبي قتادة مرفوعًا مطولاً. قال البخاري في (التاريخ) (5/198): عبد الله بن معبد الزماني لا نعرف سماعه من أبي قتادة} .

واته‌: پیاوێك سه‌باره‌ت به‌ڕۆژووی عاشورا پرسیاری كرد له‌پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ئه‌ویش له‌وه‌ڵامدا فه‌رمووی : ئومێده‌وارم خوای گه‌وره‌ ‌بیكات به‌مایه‌ی سڕینه‌وه‌ی گوناهی ساڵێكی پێشووتر .

له‌فه‌رمووده‌یه‌كیشدا هاتوه‌ كه‌عه‌بدوڵڵای كوڕی عه‌باس له‌پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ (صلی الله علیه وسلم ) ڕیوایه‌تی كردوه‌كه‌فه‌رمویه‌تی : لئن بقيت إلى قابل لأصومن التاسع " { مسلم (1134)} .

واته‌: ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردگار ته‌مه‌نمان بدات بۆ ســــاڵی داهاتوو ڕۆژی نۆهه‌میش به‌ڕۆژوو ده‌بم ( واته‌ڕۆژێك پش عاشورا )

ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ئوممه‌تی ئیسلام پێچه‌وانه‌ی جوله‌كه‌كان بن له‌م كاره‌شدا ، چونكه ‌پێغه‌م‌به‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم ) له‌سه‌رجه‌م كارو عیباده‌ته‌كاندا فه‌رمانی كردوه‌ به ‌موسڵمانان كه‌ هه‌میشه ‌پێچه‌وانی ئه‌هلی كتاب بن و موخالفه‌ی ئه‌وان بكه‌ن ، هه‌ر بۆیه‌لێره‌شدا فه‌رمویه‌تی ساڵی داهاتوو ده‌بێت ڕۆژی نۆهه‌میش بگرم .

خوای گه‌وره‌ش له‌هه‌مووان زانا وشاره‌زاتره‌ ..