×
ئه‌مرۆ له‌ هه‌موو كات زیاتر كێشه‌كان زیادیان كردووه‌ به‌ ڕاده‌یه‌ك بگاته‌ ئه‌وه‌ی مرۆڤ ده‌ستی بچێته‌ خۆی و خۆی بكوژیت ( بۆ نمونه‌ خۆسووتاندنی ژنان و كچان ) یان زیاد بوونی كێشه‌ خێزانیه‌كان به‌ تایبه‌تی جیابوونه‌وه‌ و لێكترازان ( ته‌ڵاق ) به‌ تایبه‌تیش له‌ ساڵی یه‌كه‌می هاوسه‌رێتیدا! یان ( خیانه‌ی زه‌وجی ) .

 دياردةى جيابوونةوة

ظاهرة الطلاق

نوسینی : ساڵح سه‌عید موسته‌فا سۆرانی

الكاتب : صالح سعيد مصطفى سوراني

پێداچونه‌وه‌ی: پشتیوان سابیر عه‌زیز

المراجعة: بشتيوان صابر عزيز


دياردةى جيابوونةوة

            ئامادةكردني / صالح سعيد

طرفت يان كيَشة : بريتية لةهةر حالَةتيَك  كة دةبيَتة رِيَطرو بةربةست  يان  بةلاى كةم تةلَخ كردنى ذيانى تاك يان كؤمةلَ .بيَطومان ذيان بيَ كيَشة نابيَت بةلاَم كيَشةيةك ببيَتة هؤى تيَكدانى ذيان ونةهيَشتنى ئاسوودةيى ،ثيَويستة هةلَويَستةى لةسةر بكريَت و بةجدى كاربكريَت بؤ ضارةسةر كردنى .

ئةمرِؤ لة هةموو كات زياتر كيَشةكان زياديان كردووة بة رِادةيةك بطاتة ئةوةى مرؤظ دةستى بضيَتة خؤى و خؤى بكوذيَت ( بؤنمونة خؤسووتاندنى ذنان وكضان ) يان زياد بوونى كيَشة خيَزانيةكان  بةتايبةتى جيابوونةوة وليَكترازان (تةلاَق ) بةتايبةتيش لةسالَى يةكةمى هاوسةريَتيدا ! يان (خيانةى زوجى) .

ئةوةى دةمةويَت باسى بكةم جيابوونةوةو هؤكارى سةرهةلَدانيةتى  وئةركى ئيَمة ضية لةضارةسةركردنيدا ؟

لةدادطادا دوو زاراوة زؤر بةكارديَت (تةلاَق  ، تةفريق) بابزانين ماناى هةركاميان ضية ؟

تةلاَق :ئةسلَةكةى لة جياكردنةوةو رزطاربوون لة كؤتيَك  هاتووة ، يان باريَكى ئالَؤزة و خؤتى ليَ رِزطاردةكةيت ، لة ياسادا يان شةرعدا كة بةكارديَت بؤ ئةوحالَةتة بةكارديَت كة ذن وميَرديَك لةيةك جيادةبنةوة دواى ئةوةى بةطريَبةستى هاوسةريَتى بةيةك طةيشتوون ،

تةلاَق لةدادطادا :بةو حالَةتانة دةوتريَت كة ثياوةكة بةجؤريَك لة جؤرةكان تةلاَقى خستووة و دواتر دادطا برِيارى خؤى لةسةردةدات .

تةفريق: بريتية لة حالَةتانةى كة ذن وميَرد طرفت وكيَشةى خيَزانى زؤريان هةية و ثةنادةبةنة بةر دادطا بؤ ضارةسةر جا هةر لايةكيان بيَت ذن يان ثياو ، بةزؤريش داواى جيابوونةوة دةكةن  دادطاش برِيارى خؤى لةسةر دةدات .

بيَطومان بةهةر جؤريَكيان بيَت واتة ليَكترازان و جايابوونةوةى كؤتايى ، واتا هةلَوةشانى خيَزانيَك و نةمانى بةرديَكى بناغةى كؤمةلَطة ، واتاسةرطةردانكردنى ضةندين مندالَ وذن ، واتادرستبوونى دوذمنايةتى لةهةنديَك باردا .

بيَطومان تةلاَق بريتية لةكؤتا ضارةسةر ، كةواتة ثيَويستة  ثيَشتر ضةندين هةنطاو بنريَت ئةطةر هيض  بواريَك نةما ئةوكات دةبيَتة ضاةرةسةر ، بةلاَم ئةوةى ئةمرِؤ تيَبينى دةكريَت لةدادطاكاندا ئةوةية زؤر جار دةتوانين بلَيَين كة شتيَك نية ثيَي بوتريَت طرفت وكيَشة ،كةضى  لةجابوونةوة يان جيا كردنةوة سةر دةرديَنيَت  ، بؤ ئةم مةبةستة بةدوادا ضونيَكم لةدادطاى بارى كةسيَتى سليَمانى كرد ،دواى ئةوةى كة سةيرى ضةند لائحةيةكى دةعوام كرد وضاوم كةوت بةهةنديَك ثاريَزةرو تويَذةرى كؤمةلاَيةتى ، وة ئاماريَكى ئةو حالَةتانةم وة رطرت رِيَذةو ذمارةى جيابوونةوة بةم شيَوةية بوو:

سالَى 2006:

1955 دةعواى تةلاَق هةبووة .

532 قرارى حةسمى لةسةر دةرضووة كة تةلاَقة .

375 تةفريقة .

باقياتى مدوةرة بؤسالَى 2007 .

1409 دةعواى ترى جؤراوجؤر هةبووة :

653 برِيارى كؤتايى لةسةر دةرضووة .

باقياتى مدوةرة .

7839 حالَةتى زواج هةبووة .

.........................................................................................

حالَةتى جيابوونةوة وتةفريق لةسالَى 2007 لة 2/1/2007تا 30/6/2007بةم جؤرةى خوارةوةية :دوو حاكم بةم جؤرةية :

دةعواى تةلاَق:386

160 حةسم بووة .

دةعواى تةفريق :500  .

98 قرارى حةسمى تيادةرضووة .

هى تر :663 دةعوا :

158 حةسم بووة .

باقياتى يان مدةوةرة يان بةتالَ كراوةتةوة ....

.................................................................................

حاكم .....:579 دةعواى بؤهاتووة :

87 تةلاَق حةسم بووة .

69 تةفريق حةسم بووة .

120 هي تر حةسم بووة .

باقياتى مدةوةرة .

3855 حالَةتى زواج هةبووة لةناو دادطا +362 زواجى خارجى كة دةكاتة :4217 زواج .

هؤكارةكانى جيابوونةوة لاى ثاريَزةرةكان ئةمانةى لاى خوارةوة بوو:

1. بةثلةى يةكةم دةستيَوةردانى كةسوكار لةذيانى خيَزانى كورِو كضةكانيان .

2. نةشارةزايى و هؤشيارنةبوون .

3. ثةلةكردن لةهةلَبذاردن بيَ طويَدانة مةرجى ثةروةردةيى و رِةوشتىو كؤمةلاَيةتى .

4. كةمدةستى و نةبوونى .

5. قةيرانى نيشتةجيَبوون .

6. ليَك تيَنةطةيشتن .

بةلاَم رِيزبةندى هؤكارةكان لاى تويَذةرةكان بةم جؤرةبوو:

1. قةيرانى نيشتة جيَبوون .

2. نةبوونى وكةمدةستى .

3. تدخولى كةسوكار .

4. خيانةى زوجى (ئةم حالَةتةش دواى ثرؤسةى ئازادكردنى عيراق دروست بوو بةهؤى بلاَوةثيَكردنى ئافرةتى لةشفرؤشى عةرةب وئيَرانى )

5. رِاستطؤ نةبوون لةطةلَ يةكتر .

6. ليَك تيَنةطةيشتن .

بةثيَى ئةو هؤكارانةى سةرةوة ئةركى سةرشانى ئيَمة وةكو كةسانيَكى بانطخواز لةم خالاَنةدا كورت دةكةينةوة .

· كارلةسةرخؤمان بكةين بؤ ئةوةى لةبوارى زانستى كؤمةلَناسيدا  كاراو بةتوانا بين .

· خؤمان بةبةرثرس بزانين لة قةيران وكيَشة كؤمةلاَيةتى وخيَزانيةكان (كضيَك 50جار بفرؤشريَت كارةساتة )يان خؤسووتاندن وهتد  ، هةموو ئةمانة نةبوونى هؤشيارى كؤمةلاَيةتى بيَئاطابوونة لةدين .

· ليَكؤلَينةوةو بةدوادا ضوون بكةين بؤ حالَةتة سلبى وئيجابيةكان و هؤكارةكان دراسة بكةين  ئامارى دروست لةبةردةستماندا بيَت بؤ دانانى ضارةسةر .

· دروستكردنى فؤرمى تايبةت بة حالَةتةكان  بؤ وةرطرتنى دةرئةنجامى واقيعى ذيانى كؤمةلاَيةتى وخيَزانى .

· كردنةوةى خولى هؤشيارى كؤمةلاَيةتى بؤ هةموو ئاستة جياجياكان وبةثيَى تويَذةكان وةك :

1. خولى تايبةت بةلاوان كورِان وكضان سةبارةت بة ضؤنيَتى هةلَبذاردنى هاوسةرى ذيان و كارئاسانى كردن بؤيان .

2. خولي تايبةت بةثياوانى هاوسةردارو دابةزاندنى بابةتى تايبةت بةجؤرى مامةلَةى دروستى خيَزانى رِؤشنبيرى سيَكسى .

3. هةمان خولى خالَى دووةم بؤ ذنان بكةينةوة .

4. نوسينى بابةتى طونجاو بؤ ئةو بوارة لةرِؤذنامةو طؤظارةكاندا يان دةركردنى بلاَوكراوةيةكى تايبةت بةهؤشيارى كؤمةلاَيةتى .

· ثيَويستة خيَزانةكان بةتايبةتي دايكان وباوكان وخزم وكةسي كورِو كضةكان هؤشياربكةينةوة كة طوناهباردةبن ئةطةر دةست لةكارو باي خيَزانيان وةربدةن ، ضونكة شيرازةي خيَزانةكان تيَك دةدات .

ضةندين رِيَطةضارة هةية دةتوانين بيطرينة بةر ئةطةر ليَببرِيَين .

والله من وراءالقصد